“No Más” ― Roberto Duran, 25.11.1980
«Δεν μπορώ άλλο», είναι ο τίτλος που χρησιμοποίησε (εντός εισαγωγικών) το Βήμα του Βαγγέλη Μαρινάκη την Κυριακή 2 Ιουλίου για να αποδώσει τους «δραματικούς διαλόγους» και το παρασκήνιο της παραίτησης Αλέξη Τσίπρα από την προεδρία του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ την Πέμπτη 29 Ιουλίου, τέσσερις ημέρες μετά από την τρίτη διαδοχική ήττα του κόμματός του σε εθνικές εκλογές.
Η αλήθεια είναι ότι παρά τις εθνικές εκλογές της περασμένης Κυριακής, τον σχηματισμό νέας κυβέρνησης υπό τον Κυριάκο Μητσοτάκη, και την πληθώρα εγχωρίων και διεθνών εξελίξεων και ειδήσεων, η παραίτηση Τσίπρα κυριαρχεί στα Μέσα Ενημέρωσης, όπου ο καθένας επιθυμεί να καταθέσει την άποψή του για τον κ. Τσίπρα και σενάρια για τη διαδοχή του. Αν διαβάσει κανείς προσεκτικά, μπορεί να βγάλει πολλά συμπεράσματα για τάσεις και συμφέροντα που διαμορφώνονται στο χώρο της αντιπολίτευσης αλλά και της πολιτικής γενικότερα. Είναι σα να ζούμε σε παράλληλες πραγματικότητες, με πολλαπλούς υπερήρωες Τσίπρες που συγκροτούν ένα ιδιότυπο Tsipraverse, όπως στις ταινίες του Spiderman. Μόνο που ο Spiderman είναι ήρωας κόμικς, κι εδώ δεν υπάρχει τίποτε το κωμικό. Ή το ηρωικό.
Αυτός που θα διαφωνούσε με την τελευταία διαπίστωση είναι ο κ. Τσίπρας, ο οποίος παρουσίασε μια ηρωική εικόνα του εαυτού του ως ηγέτη στην ομιλία του στο Ζάππειο (φυσικά), δηλώνοντας ξανά ότι πέτυχε την έξοδο από τα μνημόνια, ότι ήταν ηγέτης στο «πρώτο αριστερό κόμμα στην Ευρώπη που κυβέρνησε» και ότι είχε την τύχη και την τιμή να είναι «ο πρώτος Αριστερός πρωθυπουργός» (ούτε ο Φρανσουά Μιτεράν ούτε ο Ανδρέας Παπανδρέου ήταν διαθέσιμοι για σχόλια, αν και οι φήμες λένε ότι ακούστηκαν ηχηρά γέλια από το Cimetière des Grands-maisons στο Jarnac και το Α΄ Νεκροταφείο των Αθηνών). Η φερόμενη ως υποψήφια διάδοχός του Έφη Αχτσιόγλου κλιμάκωσε τον έπαινο, λέγοντας πώς ο κ. Τσίπρας «είναι και θα παραμείνει ένα τεράστιο πολιτικό κεφάλαιο για τη χώρα και για την Aριστερά παγκοσμίως», και απορώ γιατί το περιόρισε εκεί και δεν ισχυρίστηκε ότι είναι και διαπλανητικά ή και διαγαλαξιακά ακόμη ― ίσως επειδή εκεί είναι το multiverse της Marvel, και ο Spiderman είναι ήρωας της Sony. Το μήνυμα πάντως είναι σαφές, ότι ο κ. Τσίπρας είναι ένας υπερήρωας, έστω και για τοπική κατανάλωση.
Δεν είναι περίεργο που όλοι είχαν βαλθεί να πλέξουν εγκαίρως τον έπαινο του κ. Τσίπρα εν όψει της δεύτερης ήττας και της αποχώρησής του από την ηγεσία του κόμματος. Την προηγουμένη των εκλογών, τα Νέα του Βαγγέλη Μαρινάκη δημοσίευσαν συνέντευξη του Αλέξη Τσίπρα στην πανεπιστημιακό Αγγέλα Καστρινάκη που του έκανε δύσκολες ερωτήσεις, όπως «Από πότε συνειδητοποιήσατε ότι έχετε στόφα ηγέτη;» Αναρωτήθηκα αν είχαν ρωτήσει ποτέ τον Spiderman από πότε συνειδητοποίησε ότι έχει υπερδυνάμεις, και αν η κ. Καστρινάκη σοβαρολογούσε, αλλά συνειδητοποίησα ότι μια από τις υπερδυνάμεις του κ. Τσίπρα είναι να σαγηνεύει κάποιους πανεπιστημιακούς, ακόμη κι αυτούς που δεν είναι στην υπηρεσία του κόμματος, αναλογιζόμενος τον καθηγητή κ. Αλιβιζάτο που τον Μάρτιο του 2019 είχε δηλώσει ότι ο κ. Τσίπρας «πιάνει πουλιά στον αέρα».
Η ηρωική δήλωση παραίτησης του κ. Τσίπρα ήταν διπλά ηρωική, γιατί δεν ανέφερε πουθενά την λέξη «παραίτηση» ή τα παράγωγά της. Η παραίτηση δεν ταιριάζει στους ήρωες, και μάλιστα στους Αριστερούς με κεφαλαίο Α. Έτσι το πλησιέστερο ισοδύναμο που μπορούσε να εκφέρει ο κ. Τσίπρας ήταν «Κατανοώ την ανάγκη για ένα νέο κύμα του ΣΥΡΙΖΑ. Και αποφάσισα να παραμερίσω για να περάσει». Η λέξη «παραίτηση» δεν υπάρχει στο λεξιλόγιο του κ. Τσίπρα (εκτός κι αν αναφέρεται σε άλλον), όπως η λέξη «συγγνώμη» δεν υπάρχει στο λεξιλόγιο του Κώστα Μπακογιάννη.
Είναι διδακτικό να αναλύεις τις δηλώσεις των πολιτικών, ποιες λέξεις και εκφράσεις χρησιμοποιούν και ποιες αποφεύγουν, και πώς δομούν την όποια σκέψη και αφήγημα θέλουν να παρουσιάσουν. Ορισμένως, κάποτε, όταν μου δοθεί η ευκαιρία, θα κάνω μια συγκριτική μελέτη της πρόσφατης δήλωσης του κ. Τσίπρα και της δήλωσης παραίτησης του Κώστα Λαλιώτη τον Ιούλιο του 2003, νομίζω ότι και οι δύο μιλούσαν στο Πανελλήνιον αλλά απευθύνονταν πρωτίστως στις συζύγους των. (Εδώ αξίζει να σημειώσω ότι ο κ. Λαλιώτης επέστρεψε στο δημόσιο χώρο λίγες ημέρες προ των τελευταίων εκλογών με ένα μακροσκελές κείμενο με τίτλο «Το DNA του ΠΑΣΟΚ, Η στρατηγική της ολικής επαναφοράς του ΠΑΣΟΚ» που είναι αντάξιο των καλυτέρων κειμένων του άλλου μείζονος σύγχρονου πολιτικού φιλοσόφου της Πελοποννήσου, Προκοπίου Παυλοπούλου.)
Τα φύλλα του σαββατοκύριακου είναι γεμάτα από αναμνήσεις από τη θητεία του απερχομένου Προέδρου (θα είναι ειρωνικό αν ονομαστεί κι αυτός Επίτιμος), κυρίως θετικές (η Εφημερίδα των Συντακτών αφιερώνει 7 (επτά) σελίδες στην «Μεγάλη Απόφαση») αλλά και ερωτήματα για το πολιτικό μέλλον του κ. Τσίπρα και του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ. Κάθε αφήγημα είναι και ένα διακριτό Tsipraverse, και σίγουρα θα προκύψουν και άλλα, όλα όμως συγκλίνουν στο συμπέρασμα ότι η ηρωική εποχή τελείωσε, και θα αναφέρονται σε παλαιότερες, ευτυχισμένες στιγμές. Το ασφαλέστερο σημάδι άλλωστε ότι κάτι έχει τελειώσει είναι όταν το παραλαμβάνει και το νεκρολογεί τεχνηέντως ο Δημήτρης Παγαδάκης στο Πρώτο Θέμα ή ο Παύλος Παπαδόπουλος στην Καθημερινή (στο Documento του Κώστα Βαξεβάνη τα μοιρολόγια είχαν ξεκινήσει από νωρίς).
Ο επίσημος ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ βέβαια δεν ήταν έτοιμος για την αποχώρηση του επί 15ετία ηγέτη του (όπως και δεν ήταν έτοιμος να κυβερνήσει το 2015, όπως περίτρανα απέδειξε), και συνεδρίασε εκτάκτως σήμερα για να χαράξει τον οδικό χάρτη που θα οδηγήσει στις δέουσες διαδικασίες διαδοχής, γιατί α. ο ηγέτης δεν τις είχε προβλέψει, και β. τίποτα δεν πρέπει να είναι απλό σε ένα κόμμα που θέλει να λέγεται αριστερό. Τι κι αν ο απερχόμενος ζήτησε «να αναδιοργανωθούμε άμεσα και χωρίς καμία χρονοτριβή. Να μην επιτρέψουμε να χαθεί ούτε μία μέρα»; Ο ίδιος χαράμισε τρεις ημέρες παρέα με το μαξιλάρι του, και η Πολιτική Γραμματεία του κόμματος (το ανώτατο καθοδηγητικό όργανο) αποφάσισε να συνεδριάσει στα μέσα Ιουλίου η Κεντρική Πολιτική Επιτροπή όπου θα κατατεθούν οι υποψηφιότητες, στα τέλη Αυγούστου να πραγματοποιηθεί το διαρκές συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ, και να ακολουθήσει η εκλογή προέδρου το πρώτο δεκαπενθήμερο του Σεπτέμβρη.
Δεν μετράω χαμένες μέρες, αυτή είναι δουλειά του κόμματος. Άλλωστε στο εκτεταμένο Tsipraverse ο χρόνος είναι σχετική έννοια, όπως και η Αριστερά.