Skip to main content
Πέμπτη 27 Μαρτίου 2025
επίσκεψη στο Μπενάκη

Με ιδιαίτερο ενδιαφέρον επισκέφθηκα την έκθεση στο Mπενάκη για την Αφρική, για το πως η αφρικανική ταυτότητα διοχετεύεται και βιώνεται μέσα από ζωές Αφρικανών που ζουν στην Ελλάδα. Από τις πιο ενδιαφέρουσες πληροφορίες που πρόσεξα είναι ότι οι πρώτοι σύλλογοι μεταναστών φοιτητών στην Ελλάδα συγκροτήθηκαν στην περίοδο 1962 με 1969, νωρίτερα από το αναμενόμενο για μένα. Μακρόχρονη η παρουσία τους και κυρίως μακρόχρονη η συγκρότηση συλλογικής συνείδησης εκ μέρους τους.

Στη σκέψη μου ήρθε αυτό το εξαιρετικό βιβλίο, το Για την Αποαποικιοποίηση του Νου, του Νγκούγκι βα Τιόνγκο. Πραγματεύεται τη συνέχιση της αποικιοκρατικής αντιμετώπισης των νεοσυσταθέντων κρατών στην Αφρική μετά την ανεξαρτησία μέσω πολιτιστικού ιμπεριαλισμού και κυρίως μέσω της χρήσης της γλώσσας των αποικιοκρατών σε κάθε έκφραση της ζωής των Αφρικανών, ιδιαίτερα στον πολιτισμό τους. Τη γλώσσα ως επιβολή και ως εργαλείο υποταγής της πολιτισμικής ταυτότητας και συνεπώς της σκέψης.

Διακρίνω έναν παραλληλισμό όσον αφορά στη συζήτηση την οποία οφείλει η ελληνική κοινωνία σε σχέση με τους μετανάστες (δεν αναφέρομαι σε πρόσφυγες, διαφορετική η προσέγγιση, διαφορετικές οι υποχρεώσεις). Ο τρόπος που πραγματοποιείται η συζήτηση στην Ελλάδα για τους μετανάστες είναι επί της ουσίας υπαγορευμένος από χώρες που έχουν ιστορία με την αποικιοκρατία και αντιμετωπίζουν ενοχικά το παρελθόν αυτό - πώς θα μπορούσαν αλλιώς; Που έχουν διαφορετική ιστορική πορεία από τη δική μας. Σαφώς πρέπει να πραγματοποιηθεί η συζήτηση για το πώς αυτοί οι άνθρωποι θα υπάρξουν στην ελληνική κοινωνία. Αυτό που επισημαίνω είναι ότι με τον τρόπο που οι αποικιοκράτες επέβαλαν χείριστο πολιτισμικό ιμπεριαλισμό μέσω της δικής τους γλώσσας στις πρώην αποικίες, με ανάλογο τρόπο θέτουν τους όρους της συζήτησης σε άλλες χώρες, ως ορθούς, με βάση τη δική τους ιστορία.

Να προχωρήσουμε, αλλά σύμφωνα με το δικό μας ιστορικό βίωμα όχι με το υπαγορευμένο. 

Αναλόγως το ελληνικό ΛΟΑΤΚΙ + αδιαφορεί πλέον, ή νοιάζονται λίγοι, για τον τρόπο που ιστορικά υπήρξαν οι σεξουαλικές μειονότητες εντός της ελληνικής κοινωνίας. Έχω αναφερθεί αρκετές φορές σε αυτό. Είναι ένας από τους λόγους για τους οποίους σε μεγάλο μέρος της κοινωνίας εδώ αυτά δείχνουν ξενόφερτα, εισαγόμενα. Που δεν είναι βεβαίως. Σκεφτείτε μόνο πως ξοδεύεται η συζήτηση στην Ελλάδα για τη γουόκ κουλτούρα, συζήτηση που αναφέρεται σε έναν ξένον όρο και δεν γνωρίζω αν κανείς έχει σκεφτεί τον τρόπο που μπορεί να υπάρξει ο όρος στην ελληνική κοινωνία και γλώσσα. Σαφέστατα μπορεί να υπάρξει αλλά, ξανά, μέσω συζήτησης όχι υπαγορευμένης αλλά βασισμένης στη δική μας ιστορική εμπειρία.