Αν η Ανατολή έγινε γνωστή ως πρώτη περιοχή ανακαλύψεων και γνώσης, ολόκληρη η αρχαιότητα διέπεται από το σύνδρομο της αναζήτησης του αλλότριου.
Οι Έλληνες πρωτεργάτες αυτής της διαδικασίας ξεπέρασαν την Μυθολογία σχετικά νωρίς, ώστε όταν άρχισε η κατά Καβάφη θαυμάσια πανελλήνια εκστρατεία, ο Αλέξανδρος υπήρξε όχι μόνον ο πρώτος διδάξας αλλά κι ο πιο αποτελεσματικός διακινητής της.
Το φαινόμενο «Αλέξανδρος» πέρασε από την βάσανο πολλών συγγραφέων και η απήχηση της πορείας του υπήρξε τεράστια. Δεν έφτασε η γνωριμία με την Ινδία, τους Βραχμάνους, τις φάλαινες και με πάμπολλα έθιμα αναρίθμητων λαών αλλά ακόμα και στη διάλυση τον ελληνιστικών κρατών υπήρξε γνωριμία σε βάθος ενός μεγάλου τμήματος της Ευρώπης και της Ασίας αλλά και της Αφρικής.
Η εξερεύνηση βέβαια είχε ξεκινήσει από την Περσική αυτοκρατορία και εν μέρει από τους Σημίτες και τους Σουμέριους για να μη συμπεριλάβω την εξαιρετικά δημιουργική Αιγυπτιακή διαδρομή. Χάρη στην εκστρατεία αυτή η εξαιρετική συνέργεια Αριστοτέλη, στρατηγών, επιστημόνων και εντελώς περίεργων συμβάντων έθεσε τις βάσεις ενός πολιτισμού που ακόμη και σήμερα τον ερευνούμε διεξοδικά.
Η διαθήκη του Αλέξανδρου περιλαμβάνει γνώση της Δυτικής Μεσογείου και δίνει την δυνατότητα στους Ρωμαίους να εξελίξουν την κοσμοκρατορία τους. Ήδη από τα κλασσικά χρόνια ο Πυθέας, ο Καρχηδόνιος Αννων και ο αδερφός του έχουν παραδώσει ικανοποιητική εικόνα της Ευρώπης και της Αφρικής. Βέβαια από παλαιότερα οι Έλληνες χωρίς να δημιουργήσουν την ίδια παράδοση «διάβασαν» την προϊστορία πολλών άγνωστων τόπων ερμηνεύοντας την Γεωγραφία μέσω της Μυθολογίας.
Υπήρξε ανταπόδοση; Ασφαλώς! Μισό αιώνα μετά το θάνατο του Αλέξανδρου μια τελείως άγνωστη φυλή ένας λαός με τεράστια εξέλιξη φτάνει στην Ανατολική ακτή της Μεσογείου και στέλνει αναφορά στον αυτοκράτορα του λαού αυτού δίνοντας σημαντικές λεπτομέρειες για τα ήθη της μεσογειακής Ανατολής. Θα ακολουθήσουν πολλά τέτοια ταξίδια ώσπου η Γνώση να φτάσει στον μεταξοσκώληκα μέσα στα μπαστούνια των καλόγερων.
Έκτοτε ο μεσαίωνας ανοίγει τα φτερά του μαζί με μια καταιγίδα ανταλλαγών βλέμματος και εμπειρίας.