Ενδιαφέρουσα η είδηση για την πρόσφατη συμπεριφορά που εκδήλωσαν όρκες, φάλαινες δολοφόνοι: να επιτίθενται σε σκάφη στα ανοιχτά της Ιβρηρικής Χερσονήσου. Κάποιοι ήδη βιάστηκαν και μιλούν σε διδακτικό και τιμωρητικό τόνο (στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης) για εκδίκηση της φύσης, για εξέγερση των ζώων. Εξήγηση για τη συμπεριφορά δεν υπάρχει αλλά πρόκειται για κάποιο μιμίδιο, για κάτι δηλαδή που διαδίδεται σε κοινωνικές ομάδες μέσω μίμησης, μέσω μαθησιακής διαδικασίας (σύμφωνα με τον Richard Dawkins).
Σε σχετικό άρθρο στο Scientific American διαβάζω για αντίστοιχη συμπεριφορά σε όρκες στα νερά της πολιτείας της Ουάσιγκτον, όταν το 1987 έμαθε η μία στην άλλη να φοράνε ψόφιο σολομό για “καπέλο”. Αυτό όντως με εντυπωσιάζει, όπως εντυπωσιάζει εξίσου αν οι πρόσφατες επιθέσεις στα σκάφη δεν μαθεύτηκαν (μιμήθηκαν) για πρακτικό λόγο, για να προστατεύσουν μέσω φόβου ή έστω για να εκδικηθούν από/για συγκρούσεις με πλεούμενα, αλλά για διασκέδαση ή χιούμορ. Και στην περίπτωση των ψόφιων σολομών για ομορφιά.
Έχω διαβάσει μια θεωρία για την αξία της εμφάνισης της ομορφιάς – του ωραίου - στην εξελικτική διαδικασία, εξηγήσιμης με όρους που έθεσε ο ίδιος ο Δαρβίνος παράλληλα με τη φυσική επιλογή. Πάντα όμως υπάρχει μία υπέρβαση σε αυτό κι αυτή η υπέρβαση δείχνει τεράστιο άλμα όταν συμβεί σε άλλο είδος πέρα απ' το δικό μας (πάντα μας θεωρούμε δεδομένους).
Δεν είναι δύσκολο να κατανοήσουμε πως μακάκοι (είδος μαϊμούς) σε νησί της Ιαπωνίας έμαθαν να πηγαίνουν στο κύμα της θάλασσας να πλύνουν πατάτες ώστε να τις φάνε καθαρές. Αυτό είναι μιμίδιο χρηστικής ωφέλειας. Αλλά το να φοράς κάτι τυχαίο που βρήκες στο δρόμο στολίδι στο κεφάλι σου, να νιώθεις έτσι όμορφος και να πείσεις κι άλλους στον περίγυρό σου γι' αυτό, αυτό είναι θαύμα όταν είσαι μέλος του ζωικού βασιλείου. Ειδικά αν δεν πρόκειται να το περάσεις στα γονίδια σου για τις επόμενες γενιές (ώστε να γίνουν ελκυστικότερες και να κάνουν μωράκια), ειδικά αν – επαναλαμβάνω – πρόκειται για ψόφιο ψάρι. Αυτό θέλει υπέρβαση και πίστη.
Τελικά για όσους από μας μαγεύονται μπροστά στην εξέλιξη της τεχνητής νοημοσύνης, η οποία ακόμα να γράψει το ποίημα που να μη μας κάνει να βαρεθούμε ή να γελάσουμε, έχω να πω ότι τα πάντα βρίσκονται γραμμένα στη διαλεκτική του σύμπαντος. Ας είμαστε ευγνώμονες, ειδικά για τα καλά κρυμμένα. Αυτά είναι τα θαυμάσια – ας μείνουν λοιπόν για πάντα δυσπρόσιτα και κρυφά.