Χθες το βράδυ βγήκαμε να ψάξουμε τις γάτες που έχουν γεννήσει. Η ημέρα ήταν ζεστή και παρά το προχωρημένο της ώρας τα τζιτζίκια συνέχιζαν λες και δεν είχε νυχτώσει. Τίποτα το ασυνήθιστο εδώ, πλην μιας ιδιαίτερης συμπεριφοράς. Πολλά από αυτά ήταν στο έδαφος και πηδούσαν - μεγάλα άλματα, ίσως για να φτάσουν στην ασφάλεια κάποιου κορμού, ξεγελασμένα από τη ζέστη κι αποπροσανατολισμένα. Παντού ο θόρυβος από το τίναγμα και την προσγείωσή τους.
Το πρωί, λίγο πριν τις οκτώ, βρήκα έναν στο μπαλκόνι. Δεν είχα ξαναδεί τζίτζικα πάνω στην πλάκα. Το νόμιζα ψόφιο αλλά μόλις τον πλησίασα και τον φωτογράφησα, πήδησε και απογειώθηκε.
Λίγα ξέρω για τους τζίτζικες, ο Ελύτης και ο Βιολάρης περισσότερα. Θυμάμαι ένα άρθρο του Stephen Jay Gould με τίτλο “of Bamboo, Cicadas, and the Economy of Adam Smith”. Ότι ζούνε στο έδαφος κρυμμένοι ως νύμφες και ξεμυτίζουν ομαδικά και συγχρονισμένα κάθε 13 ή 17 χρόνια για λίγες βδομάδες μόνο, ίσα-ίσα για να ζευγαρώσουν, γεννήσουν αυγά και να πεθάνουν.
Αξιοπρόσεκτη αυτή η περιοδικότητα των 13 και 17, δύο πρώτων αριθμών (με διαιρέτες βέβαια τη μονάδα και εαυτούς). Κι ο ευφυής Gould έδωσε εξήγηση. Δεν είναι ότι οι τεμπέληδες τζίτζικες είναι καλοί στην αριθμητική αλλά είναι η φυσική επιλογή που διαλέγει με σκληρό αλλά σοφό τρόπο ανάμεσα σε εύρος τυχαίων συμπεριφορών οι οποίες μεταφράζουν γονίδια: τζιτζίκια με περιοδικότητα ανάδυσης 13 και 17 χρόνων πιθανότερο να βρεθούν κάτω από το ραντάρ των θηρευτών τους καθώς είναι μαθηματικά απίθανο να υπάρξει θηρευτής με την ίδια περιοδικότητα (ή υποδιαίρεση αυτής βεβαίως) αυξομείωσης του πληθυσμού του.
Μεταξύ ασφάλειας της καραντίνας κι ελευθερίας, τα τζιτζίκια επέλεξαν την καραντίνα.
Αλλά αυτή η περιοδικότητα ισχύει για ένα συγκεκριμένο γένος της Βορείου Αμερικής κι όχι για τους ετήσιους δικούς μας, τους μεσογειακούς που μας τρελαίνουν με τη βαβούρα κατακαλόκαιρα και μ' έκαναν να απορήσω απρόσμενα χθες και σήμερα. Λείπει μακαρίτης, ο σοφός Stephen Jay (τα γραφόμενα του οποίου γνώρισα μέσα από τη μηνιαία συνδρομή στο Natural History Magazine πακέτο με την κάρτα μέλους στο αγαπημένο Αμερικανικό Μουσείο Φυσικής Ιστορίας πριν χρόνια) για να δώσει μια εξήγηση, όμορφη στην ατσάλινη δαρβινική λογική της.