Πριν πολλά χρόνια, πάνω από σαράντα, δούλευα στα μνημεία της Θεσσαλονίκης που είχαν πάθει ζημιές από τον σεισμό του 1978. Ο τομέας μου ήταν η Αγία Σοφία, με ένα επιτελείο αρχαιολόγων και αρχιτεκτόνων και με ένα συνεργείο εργατοτεχνιτών, υπό τις οδηγίες του καθηγητή Πελεκανίδη.

Το πιο σοβαρό πρόβλημα του μνημείου αποδείχτηκε, μετά από αυτοψία, πως ήταν η κατάσταση των ψηφιδωτών του τρούλλου. Αυτό το ημισφαίριο ψηφίδων κρατιόταν μόνον από την κάτω περιφέρεια και αγγίζοντάς το, ήταν προφανώς ασταθές.

Προσκλήθηκε ο Κολέφας, γνωστός για τις σωστικές επεμβάσεις του στα ψηφιδωτά. Αποφασίστηκε να στηθεί σκαλωσιά στο ύψος των παραθύρων του τρούλλου και να δημιουργηθεί επίπεδο εργασίας εκεί που τελείωνε το τετρακάμαρο. Επειδή ο ναός, επέμεναν, έπρεπε να παραμείνει λειτουργικός, προηγήθηκε μια προσωρινή σκαλωσιά, από το κέντρο του ναού, έως τα παράθυρα του τρούλλου. Το σχέδιο ήταν να υπάρξει «δάπεδο» στην ποδιά των παραθύρων, να ασφαλιστούν τα ψηφιδωτά και να απομακρυνθεί η κεντρική σκαλωσιά. Έτσι και έγινε.

Απόμενε η δημιουργία μιας σειράς στηρίξεων μεταξύ ψηφιδωτών και προσωρινού δαπέδου στη βάση του τρούλου, και έγχυση ενός ειδικού κονιάματος στην ημισφαιρική επιφάνεια μεταξύ ψηφιδωτού και στηρίξεων. Ο Κολέφας, αφαιρώντας με σύστημα μία ψηφίδα ανά διαστήματα, έχυνε το κονίαμα προσεκτικά, με ένα συνεργείο που έμαθε να είναι έμπειρο.

Το έργο κράτησε αρκετά, δεν υπήρξε μετασεισμός, μήτε κακοτεχνίες ή αιφνίδια προβλήματα. Εκτός από μία νύχτα.

Όταν τοποθετήσαμε μεταλλικές βέργες που θα έπαιρναν το βάρος της σκαλωσιάς, καθώς το προσωρινό δάπεδο ήταν σε χρήση, κοιμηθήκαμε με αγωνία και το πρωί, το μνημείο ήταν με κρυμμένα παράθυρα και έπρεπε να επαληθεύσουμε το έργο. Ανεβήκαμε απ' έξω από το «τύμπανο» του τρούλλου και ο αρχιτεχνίτης έμοιαζε σαστισμένος καθώς με υποδέχτηκε μέσα στο δάσος των μεταλλικών στηριγμάτων που «έδενε» το ψηφιδωτό με την προσωρινή ανάερη βάση.

Σάστισα κι εγώ, με την σειρά μου.

Το προσωρινό δάπεδο ήταν στρωμένο από πλήθος νεκρών νυχτερίδων. Τα ζωντανά βγήκαν αποβραδής στον χώρο, αλλά χτύπησαν όλα στα σίδερα της σκαλωσιάς. Το ραντάρ που διέθεταν δεν κάλυπτε τις μεταλλικές βέργες. Δεν μπορούσαν να αντιληφθούν τις αποστάσεις που είχαν δημιουργηθεί και πετούσαν, έχοντας τις βέργες αόρατες.

Ήταν μια παράπλευρη μακάβρια εικόνα.

Ο τρούλλος λειτούργησε κανονικά, κι όταν απομακρύνθηκε η σκαλωσιά και τα πάνελα του ημισφαιρίου, πέρασαν σαράντα χρόνια και το έργο παρέμεινε απείραχτο.