«Τα ίδια κάνουμε κι εμείς», σχολίασε φίλος όταν άλλος στην παρέα έδειξε εικόνες στο κινητό από τον πολυπληθή εορτασμό της εκατονταετηρίδας από το 1922 στη Σμύρνη.

Θυμήθηκα τις συγκεντρώσεις αντίδρασης στη Συμφωνία των Πρεσπών, τις τενεκεδένιες περικεφαλαίες. Θυμήθηκα την ίδια τη Συμφωνία (ποτέ δεν αμφισβήτησα την αναγκαιότητα μιας συμφωνίας), που είναι ιδιαίτερα προβληματική μετρημένη με το ύψος του πήχη των εθνικών αιτημάτων.

«Ναι τα κάνουμε κι εμείς αλλά σε μικρότερο βαθμό», τον έκοψα.

«Κανένας Ιταλός δεν θα σκοτωθεί για τους Έλληνες αν τα κάνετε θάλασσα με τους Τούρκους - mess up with the Turks», μου είχε πει συνάδελφος Ιταλός πριν 25 χρόνια. Δούλευα τότε σ' ένα ευρωπαϊκό – μεσογειακό – πρόγραμμα.

«Πώς χάνεται μια πατρίδα. Τα 7 βήματα από τη δημοκρατία στη δικτατορία», έγραψε η τουρκάλα Ετζέ Τεμελκουράν. Δεν έχω διαβάσει το βιβλίο, σκοπεύω να το διαβάσω, να μάθω για τη δική της πατρίδα και πώς χάθηκε. Να συγκρίνω να δω σε ποιο από τα βήματα βρίσκεται η δική μου, κι όχι μόνο η δική μου, να δω πώς χάνεται μια ήπειρος.

Φοβάμαι τον Ερντογάν και τον Ακάρ, φοβάμαι και τα επτά βήματα της Τεμελκουράν. Φοβάμαι ότι ο φόβος για τον Ερντογάν και τον Ακάρ επιταχύνει το βηματισμό μας, μεγαλώνει τη δρασκελιά μας, φοβάμαι ότι ο «μικρότερος βαθμός», γίνεται αντάξιος του βαθμού των Τούρκων στη Σμύρνη.

Σώμα και ψυχή μια πατρίδα, φοβάμαι και για τα δύο.

Φευγαλέα χαρά του πανδημικού Οκτώβρη του '20 έξω από το Εφετείο, ψευδαίσθηση λύτρωσης, άφεσης.