Μεταφέρθηκα στο πολιτισμικό σχόλιο. Μου φαίνομαι κάπως σόλοικος ως σχόλιο στη λογοτεχνία. Αναρωτιέμαι όλο και περισσότερο τι κάνω εδώ. Και σκέφτομαι πως είμαι ένα υποκατάστατο πρόχειρο και αυθαίρετο μιας εθνικής βιβλιογραφίας. Προσπαθώ να παγιδεύσω σε μια αφήγηση την εκδοτική κίνηση μιας εβδομάδας. Τι είναι αυτό; Η πορεία του βιβλίου από τον συγγραφέα στον αναγνώστη για τον ελλαδικό χώρο. Στην προσπάθεια αυτή έχω τρεις πηγές που δεν ομονοούν: την εθνική βιβλιοθήκη που θα έπρεπε να κάνει αυτήν τη δουλειά, την ηλεκτρονική βάση βιβλιογραφικών δεδομένων που ανήκει στο ελληνικό ίδρυμα πολιτισμού και τη βάση δεδομένων που ανήκει στον οργανισμό συλλογικής διαχείρισης έργων του λόγου. Και οι τρεις βλάπτουν το βιβλίο το ίδιο. Καμιά δεν είναι πλήρης, καμιά δεν κάνει τη δουλειά της, όπως πρέπει, καμιά δεν έχει τις απαιτούμενες προδιαγραφές ή μια παραμετροποίηση που θα μας βοηθούσε όλους και θα συνιστούσε μια κοινή βάση δεδομένων με εξειδικευμένο προσωπικό, η οποία θα έπρεπε να χρηματοδοτείται από κάποια κρατική πηγή. Μια κοινή βάση λοιπόν που θα αποτυπώνεται καθημερινά με αξιόπιστους όρους την ελληνική βιβλιοπαραγωγή δεν υπάρχει.
Τι κάνει κανείς; Παρακολουθεί τους εκδότες. Οι εκδότες είναι πολλοί και προσπαθούν να προωθήσουν εύλογα τα βιβλία που πουλάνε. Και εκεί η παρουσίαση των προϊόντων ποικίλει. Και υπάρχει επικάλυψη με τις βάσεις δεδομένων που ανέφερα παραπάνω, αφού και οι τρεις στην ουσία τους τροφοδοτούνται από τους εκδότες και τους δημιουργούς. Οπότε σε τέσσερα διαφορετικά σημεία, τους εκδότες, την εθνική βιβλιοθήκη, το ελληνικό ίδρυμα πολιτισμού και τον οργανισμό πνευματικών δικαιωμάτων δεν βρίσκει κανείς αυτό που ψάχνει. Κάποιοι από τους εκδότες εμπλέκονται και στη διανομή, όπου επίσης δεν βγάζει κανείς άκρη. Τελευταίο αποκούμπι, από όπου περιμένεις να βγάλεις άκρη είναι το βιβλιοπωλείο. Στο βιβλιοπωλείο, όσο καλό και να είναι αυτό, δεν βρίσκεις όλα τα βιβλία. Οι λόγοι είναι πολλοί. Γίνεται πάντως μια επιλογή με όρους αγοράς και σε αυτό το επίπεδο μπορεί κανείς ίσως να δει και μια μορφή αξιολόγησης για τη βιβλιοπαραγωγή. Βιβλιοπωλείο των βιβλιοπωλείων δεν υπάρχει. Τα βιβλιοπωλεία του μορφωτικού ιδρύματος της εθνικής τράπεζας προσπαθούν να μαζέψουν τα βιβλία των ιδρυμάτων και να κάνουν μιαν επιλογή από τα καλά εντός πολλών εισαγωγικών εκδοτικά προϊόντα. Υπάρχουν τα μεγαθήρια, οι αλυσίδες, και τα μικρά, ανεξάρτητα λεγόμενα. Παρακολουθώντας από το 1997 συστηματικά την εκδοτική παραγωγή να πω ότι δεν φτάνουν πάντα στο βιβλιοπωλείο αυτά που εκδίδονται. Ή και, αν φτάνουν, δεν προτείνονται. Έτσι εγώ σκανάρω σαρωτικά, όσο μπορώ, όλες αυτές τις πηγές και σας ενημερώνω.
Τα βιβλία τα βλέπω εξ αποστάσεως ή με σχετική χρονοκαθυστέρηση προς το παρόν. Αυτό συμβαίνει εν πολλοίς, γιατί η ελληνική εκδοτική αγορά πάει σαν τον κάβουρα, όσον αφορά το λεγόμενο ψηφιακό βιβλίο. Ακόμη και όταν υπάρχει ιστοσελίδα δεν ξέρει ούτε να το πλασάρει ούτε να το διακινήσει και πολλές φορές η ψηφιοποιημένη του μορφή είναι δύσχρηστη. Κακή επιλογή πλατφόρμας, κακό στήσιμο, έλλειψη κάποιων εργαλείων. Υπάρχουν εξαιρέσεις. Ακόμη και η εθνική βιβλιοθήκη δεν έχει δώσει το σύνθημα, αφού ούτε τα δικά της βιβλία δεν διαθέτει ψηφιακά. Αυτά που εκδίδει η ίδια δηλαδή. Επίσης η επιλογή ψηφιακών βιβλίων που διαθέτει στον κατάλογό της για δανεισμό είναι περιορισμένη και δεν ανανεώνεται. Περιμένω λοιπόν με σχετική ανυπομονησία το εξής :
Παναγιώτης Κάπος, Το οικοσύστημα της εκδοτικής βιομηχανίας βιβλίου στον 21ο αιώνα : Ψηφιακή μετάβαση και η ελληνική περίπτωση (2009-2019), Αθήνα : Σιδέρης 2022 Πρόκειται για τη διατριβή του : https://www.didaktorika.gr/eadd/handle/10442/49130
Ελπίζω να λάβω κάποιες απαντήσεις για την κατάσταση. Είναι και ο Νίκος Μπακουνάκης στην επιτροπή της διατριβής.
Άμα θέλετε να πάτε διακοπές και δεν φτάνουν τα χρήματα, ένα βιβλίο μπορεί να σας ταξιδέψει μέχρι τη Λήμνο. Ο Δημήτρης Πλάντζος μας μιλάει για τον τόπο καταγωγής του. https://kaponeditions.gr/product/to-chroniko-tis-limnoy-mythos-istoria-… Από το Ίδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη και Ινστιτούτο νεοελληνικών σπουδών ένα βιβλίο που εγώ τουλάχιστον περίμενα: http://ins.web.auth.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=135… Δείτε και το δείγμα του βιβλίου που υπάρχει στον σύνδεσμο. Θα βγει από το ΜΙΕΤ ο δεύτερος τόμος από τα άπαντα του Καπετανάκη. Εδώ ο πρώτος τόμος: https://www.miet.gr/book-list//book-erga-ta-dhmosieymena-1933-1944 Θα μπορούσε να υπάρχει μια προδημοσίευση του δεύτερου τόμου στη σελίδα τους. Είναι περίεργο, ενώ στελνουν τις πληροφορίες στην υπηρεσία ISBN, να μην μας ενημερώσουν ότι θα βγει ο τόμος και να μας δώσουν μιαν εικόνα για τα περιεχόμενα του. Μια που βρίσκομαι στο ΜΙΕΤ να γράψω ότι βγήκε ένα σπουδαίο βιβλίο, η Inszienerung του Χέλμουτ Φλάσχαρ. Εγώ έχω διαβάσει την πρώτη έκδοση του 1991, αλλά μετέφρασαν ορθά τη δεύτερη που είναι και συμπληρωμένη και ανανεωμένη. Αν η μετάφραση είναι καλή, πρόκειται για μια επιθυμητή προσθήκη στην ελληνόφωνη βιβλιογραφία. https://www.miet.gr/book-list/book-H-arxaiothta-epi-skhnhs-To-arxaio-el… Ο σύνδεσμος έχει και άλλον σύνδεσμο που θα σας βγάλει στο ηλεκτρονικό τους βιβλιοπωλείο που έλεγα παραπάνω. Αυτό συναιρεί τα δυο καταστήματα Θεσσαλονίκης και Αθήνας σε έναν ψηφιακό ιδρυματοποιημένο παράδεισο. Ιδανικό συμπλήρωμα, μια και δεν έχω δει αν η ελληνική μετάφραση έχει ένα παράρτημα για τα καθ᾽ ημάς, θα είναι το βιβλίο της Ελένης Παπάζογλου, «Μια γνώριμη Κυρά της ιθαγένειάς μας» : Η εξοικείωση με την αρχαία τραγωδία στη νεοελληνική σκηνή, Αθήνα : Νήσος 2022 Το δουλεύει χρόνια και ελπίζω να μας δώσει να καταλάβουμε.
Χωρίς λόγια. https://www.epikentro.gr/?book=1285 Θα δείτε στη σελίδα του εκδοτικού οίκου περιεχόμενα, προλογική σύσταση και πρόλογο της κυρίας που το έγραψε.
Ανατυπώσεις
Χρήστος Τσούντας, Ιστορία της αρχαίας ελληνικής τέχνης, Αθήνα : Δωδώνη 2022