Αυτή την εβδομάδα την περνώ στην εθνική βιβλιοθήκη της Ελλάδας, όπου και γράφω το παρόν. 33 νέα βιβλία απέκτησαν αριθμό ανάμεσα σε 176 που περιλαμβάνουν ανατυπώσεις. Αυτά τα νούμερα αφορούν το μέλλον. Κάποια στιγμή θα φτάσουν στα βιβλιοπωλεία. Και πολύ αργότερα στην εθνική βιβλιοθήκη. Κανένα από τα βιβλία που περιέχονται στο εκδοτικό μου δελτίο αυτούς τους τρεις μήνες δεν ήταν διαθέσιμο για ξεφύλλισμα ή δανεισμό εδώ. Δεν τα έψαξα όλα, για να πω την αλήθεια, ένα προς ένα, αλλά δειγματοληπτικά δεν έχουν εγγραφεί καν στον κατάλογο. Τα ξέρει η υπηρεσία που εκδίδει τους σχετικούς αριθμούς, αλλά δεν έχουν κατατεθεί τα αντίτυπα ή αυτά δεν έχουν καταλογογραφηθεί. Υποθέσεις κάνω. Σε ερώτηση που έκανα σε διάφορες υπαλλήλους έλαβα την αποστομωτική απάντηση: μα εμείς δεν είμαστε βιβλιοπωλείο.
Πρώτον στο ισόγειο, δίπλα στο καφέ, υπάρχει βιβλιοπωλείο ή μάλλον ένας χώρος που έχει και βιβλία. Δεν θα σχολιάσω τις εκδόσεις που έχει και τον τρόπο που τις εκθέτει. Γιατί δεν έχει η εθνική βιβλιοθήκη βιβλιοπωλείο;
Δεύτερον γιατί περνάνε δυο χρόνια, όπως μου είπαν, για να φτάσουν τα νέα βιβλία στα ράφια της εθνικής βιβλιοθήκης και στα μάτια των αναγνωστών της;
Να πω με την ευκαιρία ότι δεν υπάρχουν εκθετήρια, βιβλιοθήκες δηλαδή, με τις νέες προσκτήσεις πουθενά, όπως συμβαίνει σε όλες τις βιβλιοθήκες που ξέρω και επισκέπτομαι. Γιατί; Με παρέπεμψαν σε αυτές όπου πηγαίνω, επειδή στην εθνική βιβλιοθήκη λειτουργούν έτσι, χωρίς νέες προσκτήσεις. Φαντάζομαι ότι αυτό συμβαίνει, επειδή οι εκδόσεις παλιώνουν στον δρόμο.
Οπότε, ακόμη και αν περιμένω τρεις μήνες, δεν θα δω τα νέα βιβλία στην εθνική βιβλιοθήκη. Τι θα δω; Η εθνική βιβλιοθήκη, και πολύ καλά έχει κάνει, έχει φτιάξει μια μικρή συλλογή που είναι δανειστική. Η συλλογή είναι καλή, γιατί περιέχει ένα σχετικά αντιπροσωπευτικό δείγμα από λογοτεχνία, ελληνόφωνη και μεταφρασμένη, μελέτες και έργα αναφοράς, τα οποία δεν τα δανείζουν αλλά λειτουργούν ως μεταβατικοί αρμοί για την κύρια συλλογή και μπορεί κανείς να τα συμβουλευτεί, αφού τα δει στο ράφι ή τα αναζητήσει τον κατάλογο. Λειτουργεί επίσης σωστά ως υποδοχή σε έναν χώρο που αφορά το βιβλίο. Το βλέπει κανείς στα παιδιά που τρέχουν προς τα βιβλία με το που μπαίνουν μέσα. Εκεί στο φως δίπλα στα τζάμια θα έπρεπε να μπει και ο χώρος που έχουν προετοιμάσει για αυτά και όχι στο ολίγον αφώτιστο και κρυμμένο τμήμα πίσω δεξιά. Η συλλογή επεκτείνεται, όσο κατάλαβα, και η ιστορία, ας πούμε, βρίσκεται στον πρώτο όροφο. Εκεί τα βιβλία βρίσκονται περισχοινισμένα και δεν είναι προσβάσιμα στον αναγνώστη ή και τυχαίο επισκέπτη. Πρέπει να τα ζητήσεις από υπάλληλο. Υπάλληλοι υπάρχουν αρκετοί και μπορούν νομίζω να βρίσκονται και στον πρώτο όροφο, ώστε οι βιβλιοθήκες να είναι ανοιχτές και προσβάσιμες. Θα γράψω αναλυτικά για τα ράφια, τις επιλογές και τη λογική του στησίματος. Είναι πάντως μια καλή αρχή. Το προσωπικό είναι ευγενικό, πρόθυμο και έρχεται αβασάνιστα να σε εξυπηρετήσει. Θα μπορούσε να εκπαιδευτεί για να κάνει και άλλες δουλειές, όταν δεν κάνει τίποτε, για να μην βαριέται. Να διαβάζει ένα βιβλίο, ας πούμε, και να μας γράφει μια κριτική. Να κάνει ψηφιοποίηση. Να κάνει ορισμένα λήμματα, ώστε τα βιβλία να μπαίνουν γρήγορα στον κατάλογο. Α, και η συλλογή μπορεί να γίνει διαθέσιμη και χωρίς να υπάρχουν υπάλληλοι όλες τις ώρες που είναι ανοιχτό το κτίριο. Όπως μπορείς να επιστρέψεις τα βιβλία, όποτε θέλεις στο αυτοματοποιημένο σύστημα, πρέπει να μπορείς και να τα δανείζεσαι. Οι σεκιουριτάδες που είναι γύρω όλη την ώρα βοηθούν ούτως ή άλλως, αν προκύψει πρόβλημα. Ερχεται κόσμος που θέλει να δανειστεί και φεύγει άπρακτος, κρίμα είναι.
Για την κύρια συλλογή και τα υπόλοιπα τμήματα θα τα γράψω αναλυτικά. Μαζεύω εντυπώσεις και εμπειρίες ακόμη. Θέλω να δω και πώς τα βιβλία που δεν δανείζονται μπορούν χωρίς πολλά πολλά να σπρώξει τον κόσμο χαλαρά προς την κλειστή συλλογή. Θα γράψω επίσης για τον χώρο και την εργονομία του. Εγώ που ήρθα με αντάπτορα δυσκολεύτηκα να βρω πρίζα και πήγαινα τοίχο τοίχο. Στις πρίζες των τραπεζιών που είναι γραφεία δεν χωράει αντάπτορας, ούτε στις πρίζες που βρίσκονται σε εσοχές κάτω από καπάκια στο δάπεδο. Εντάξει, δεν είναι έγκλημα καθοσιώσεως, έχει και ντιβανάκια και βρήκα και ένα σκαμπό να κάνω τη δουλειά μου, όσο έγραφα και μου σώθηκε η μπαταρία. Επίσης ας γράψω ότι, όταν αναδεικνύω ένα πρόβλημα, στόχος μου είναι αυτό να λύνεται, όχι να ακούω δικαιολογίες και άλλα σχετικά, όπως συμβαίνει συνήθως. Δεν στοχοποοιούμε το πρόσωπο που γράφει, αλλά αυτό που λέει και σε αυτό απαντάμε. Για να επικοινωνήσουμε. Και να μοιραστούμε την εμπειρία μας που δεν είναι κοινή για όλους, αλλά εξαρτάται από τις προσλαμβάνουσες τους καθενός. Δεν αποκλείεται να ξέρετε εσείς καλύτερα. Καθόλου.
Για όσους αγωνιούν και περιμένουν πάνω από τον υπολογιστή τους κάθε Δευτέρα πρωί να δουν τι καινούργιο βγήκε στα εκδοτικά από το δελτίο μου, να γράψω ότι δεν είχε κάτι πολύ ενδιαφέρον αυτή η εβδομάδα. Είναι μάλλον αυτό που λέμε υποτονική η κίνηση. Τα παρακολουθώ πάντως και διαβάζω, όπως πάντα. Θα σας πω. Πάντως η δανειστική συλλογή μοιάζει πολύ με τις επιλογές που κάνω εδώ και με την προσωπική μου βιβλιοθήκη. Έχουμε κοινό ράφι. Από κει θα ξεκινήσουμε.
(Συνεχίζεται.)