— Quote της εβδομάδας: «Φταίει και το ίντερνετ. Έπεσε σαν οξύ πάνω στη χλωρή χώρα, την δίχως δομές και μύθους. Κι ο Έλληνας, αυτό το φρούδο τρανς, εξακοντίστηκε στην «ουράνια έρημο» πριν καν μασήσει τις ρίζες του. Με συνέπεια να τις φτύνει. Με παραμύθες, αλλά χωρίς συνεκτικούς μύθους· μύριες πληροφορίες αλλά φτωχά βιώματα· κλεισμένος σε μια ανθοσύνθεση όπου όλα συμφωνούν και καταφάσκουν, γερνά αχάμπαρος σε ασυνάρτητα χτισμένες πόλεις χωρίς να έχει καταλάβει τίποτα από το τι είναι η ζωή» (Lifo, Το blog του Στάθη Τσαγκαρουσιάνου, 23/10/23).
— Για δεύτερη συνεχόμενη εβδομάδα μια αναφορά στον Σεφέρη. Την προηγούμενη, με αφορμή την έκθεση για τα 60 χρόνια από το Νομπέλ στο Μουσείο Μπενάκη, τώρα, λόγω της «Μόνιμης Έκθεσης Σεφέρη» που θα στηθεί στο Λονδίνο, στην Ελληνική Πρεσβεία, μετά από την προτροπή και παρέμβαση της Προέδρου της Δημοκρατίας, κ. Κατερίνας Σακελλαροπούλου. Η έκθεση, αφού συγκεντρώθηκαν αντικείμενα από τη συλλογή της Άννας Λόντου, θετής κόρης και κληρονόμου του Σεφέρη, «[...] θα ανοίγει για το κοινό δύο φορές το μήνα, κατόπιν ραντεβού». Παραθέτω από το κείμενο του Γιάννη Ανδριτσόπουλου «Ο "ενοχλητικός Σεφεριάδης", η "χρυσή σκόνη" του Λονδίνου» (Τα Νέα, 21-22/10/23) για να πάρετε μια ιδέα: «Επιστολές, διπλωματικά έγγραφα, φωτογραφίες, οπτικοακουστικά ντοκουμέντα, εικαστικά έργα, βιβλία, δημοσιεύματα εφημερίδων και προσωπικά αντικείμενα φιλοδοξούν να αναδείξουν άγνωστες πτυχές της προσωπικότητας, του βίου και του έργου του σπουδαίου μας λογοτέχνη. Για πρώτη φορά οι κάτοικοι και οι επισκέπτες του Λονδίνου θα έχουν την ευκαιρία να μυηθούν στο σεφέρειο σύμπαν, μεταφερόμενοι έξι και πλέον δεκαετίες πίσω: να ρίξουν, νοερά, κλεφτές ματιές στον "εξοχότατο πρέσβυ Γιώργο Σεφεριάδη" [...] την ώρα που συντάσσει ένα υπηρεσιακό σημείωμα, στον βαθυστόχαστο ποιητή Σεφέρη καθώς τελειοποιεί μια στροφή από ένα ποίημα του, και στον ευαίσθητο και γήινο άνθρωπο και άνδρα Γιώργο, ενώ γράφει μια τρυφερή επιστολή στη γυναίκα της ζωής του, τη Μαρώ».
Στο «σεφέρειο σύμπαν» θα μυηθεί κανείς αν διαβάσει Σεφέρη. Άλλος τρόπος δεν υπάρχει. Αυτά που διαβάζουμε στο άρθρο, με όλο τον σεβασμό προς το πρόσωπο της Προέδρου, είναι σαχλαμάρες. Δεν είναι δυνατόν να διαβάζει κανείς, για παράδειγμα, στη λεζάντα που συνοδεύει τη φωτογραφία του «[...] γραφείου του Πρεσβευτή Γιώργου Σεφεριάδη [...]: Το έπιπλο από μαόνι έχει δύο όψεις, 18 συρτάρια, δερμάτινη επιφάνεια και σκαλιστή περίμετρο. Πίσω του βρίσκεται η περιστροφική πολυθρόνα από μαόνι με δερμάτινο κάθισμα στην οποία καθόταν ο διπλωμάτης. Μπροστά στο γραφείο είναι τοποθετημένες δύο μουσταρδί πολυθρόνες από μαόνι» και να μην απορεί. Ή δεν είναι δυνατόν να διαβάζει κανείς ότι ανάμεσα στις «σπάνιες εκδόσεις έργων του ποιητή, δύο προσωπογραφίες του, έγγραφα» περιλαμβάνεται και η «διάσημη πίπα του που με δυσκολία αποχωριζόταν» και να μην νιώθει τον επαρχιωτισμό που διακρίνει το άρθρο.
«Φιλοδοξία μας είναι το Γραφείο Σεφέρη να αποτελέσει πηγή έμπνευσης για τις μελλοντικές γενιές" δήλωσε ο πρεσβευτής Γιάννης Τσαούσης.
Ναι, θα αποτελέσει πηγή έμπνευσης για τις μελλοντικές γενιές ένας εκθεσιακός χώρος που «[...] θα ανοίγει για το κοινό δύο φορές το μήνα, κατόπιν ραντεβού».
— Διάβασα τη συνέντευξη «Έχουμε μπουχτίσει από τις αμέτρητες γνώμες» (Lifo, 22/10/23) που παραχώρησε ο Τέλης Σαμαντάς στον Γιάννη Πανταζόπουλο.
Παραθέτω δύο αποσπάσματα χωρίς κανένα σχόλιο. Η συνέντευξη του κ. Σαμαντά ήταν ό,τι καλύτερο συνάντησα αυτή την εβδομάδα στον εγχώριο τύπο.
«Στην ελληνική κοινωνία με ενοχλεί ο υφέρπων συντηρητισμός ο οποίος εκφράζεται μέσω μιας ψευδοεπαναστατικότητας. Μία από τις σοβαρότερες συνέπειες της σημερινής συνολικής κοινωνικής κρίσης και του κατακερματισμού της νεοελληνικής κοινωνίας καταγράφεται με δραματικό τρόπο σε μια ιδιόμορφη πολιτισμική έκπτωση που ζούμε στον τόπο μας, η οποία, στην κυρίαρχη μορφή της, διαπερνά ολόκληρο το κοινωνικό σώμα και σηματοδοτείται από την προβολή συντηρητικών νοοτροπιών και ακραία ανταγωνιστικών συμπεριφορών, την παραγωγή και διάδοση ατομικιστικών προτύπων, την υποβάθμιση της αξίας της «συλλογικότητας», την απαξίωση της σοβαρής κριτικής σκέψης. Το ίδιο συμβαίνει και με τη δημοσιογραφία, η οποία περνάει μια βαθιά κρίση. Δεν υπάρχουν οι παραδοσιακοί εκδότες, η σοβαρή έρευνα έχει υποβαθμιστεί και έχουμε μπουχτίσει από αμέτρητες γνώμες».
«Ο Αλέξης Τσίπρας αποτέλεσε ένα τυχοδιωκτικό παράδειγμα για τη χώρα μας και τον ευρύτερο χώρος της αριστεράς. Αναμόχλευσε και ανέσυρε στην επιφάνεια όλα τα αρνητικά χαρακτηριστικά της ελληνικής κοινωνίας. Άφησε ως παρακαταθήκη ένα βαθύ ρήγμα που κόστισε και εξακολουθεί να κοστίζει στην κοινωνία μας. Ένας λαϊκιστής ηγεμόνας που για κάθε μεγάλο θέμα προέτασσε τη λύση των δημοψηφισμάτων. Ας κάνουμε ένα δημοψήφισμα για τον γάμο των ομόφυλων ζευγαριών, για το θέμα των ταυτοτήτων και να δούμε ποια μορφή θα πάρει η αδιαμεσολάβητη σχέση κόμματος - ψηφοφόρου. Συναναστράφηκα ανθρώπους της αριστεράς όπως ο Λεωνίδας Κύρκος, ο Μιχάλης Παπαγιαννάκης, οι οποίοι είχαν απόλυτη γνώση της Ιστορίας. Δυστυχώς, ο κ. Τσίπρας αποδείχθηκε ο λιγότερο μορφωμένος Έλληνας πρωθυπουργός της νεότερης ιστορίας».
— Διάβασα τη συνέντευξη «Αν ο Μαν έγραφε τον "Θάνατο στη Βενετία" σήμερα, θα ενοχλούσε» (Τα Νέα, 21-22/10/23) που παραχώρησε ο Κολμ Τομπίν στον Δημήτρη Δουλγερίδη.
«[Ερ.] Σας αρέσει ως θεατή η "ανάγνωση" του Λουκίνο Βισκόντι στον δικό του "Θάνατο στη Βενετία"; Αρκετοί κριτικοί επιμένουν ότι το βιβλίο αποτυπώνει καλύτερα τις αποχρώσεις από τις αντιφάσεις σε σχέση με την εστίαση του σκηνοθέτη στο βλέμμα του Άσενμπαχ πάνω στον Τάτζιο.
[Απ.] Η ταινία ήταν ένα σοκ εκείνη την εποχή! Θεωρώ ότι σήμερα σχεδόν δεν βλέπεται εξαιτίας της αργής, δυσκίνητης και δυσοίωνης αφήγησης. Πρέπει να πω επίσης ότι έχω αναπτύξει ένα είδος αλλεργίας στο αντάτζιο από την Πέμπτη Συμφωνία του Μάλερ εξαιτίας της ταινίας. Τελικά, μ' αρέσουν οι παλιότερες ταινίες του Βισκόντι, όπως "Ρόκο και τ' αδέλφια του"».
Ευτυχώς που κάποιοι δεν κρύβονται πίσω από τα παραδεδεγμένα και τολμούν να εκφράσουν τα αυτονόητα.
— Διάβασα τη συνέντευξη «Χρειάζεσαι ένα μολύβι, λίγο χαρτί και ελευθερία» (ΒΗΜΑgazino, 22/10/23) που παραχώρησε ο Ίαν Μακ Γιούαν στη Μαριλένα Αστραπέλλου.
«Η έντονη γεύση ελευθερίας που πήρα στη Λιβύη, στη διάρκεια της κρίσης του Σουέζ, όταν ήμασταν παιδιά και βρεθήκαμε περιορισμένοι σε ένα στρατόπεδο. Δεν είχαμε σχολείο, οι στρατιώτες ήταν πολύ φιλικοί, βλέπαμε τα τανκς, μας ανέβαζαν στις μηχανές τους, παίζαμε ποδόσφαιρο και δεν είχα γνωρίσει ποτέ τόση ελευθερία, τόση ευτυχία».
Ο Μακ Γιούαν διατυπώνει εδώ μια εξαιρετική σκέψη που όμως η κ. Αστραπέλλου αφήνει ανεκμετάλλευτη. Ένιωσε «τόση ελευθερία» όταν βρέθηκε περιορισμένος σε ένα στρατόπεδο. Η έννοια της ελευθερίας απολύτως συνυφασμένη με ένα στενάχωρο περιορισμό που όμως αντί να την υποσκάπτει την πραγματώνει. Και μάλιστα ο Μακ Γιούαν συνδέει την περίοδο αυτή με τη στιγμή που αποκρυσταλλώνεται η επιθυμία του να γίνει συγγραφέας. «Άρχισα να νιώθω ότι δεν ήθελα να έχω μια κανονική δουλειά ή μια καριέρα. Ίσως λοιπόν να δίδασκα κι εγώ τένις, να δούλευα σε εργοστάσιο ή αλλού για λίγους μήνες και μετά να ταξίδευα. Θα ζούσα μια περιθωριακή ζωή».