Διαβάζοντας μπαγιάτικες εφημερίδες σε μέρα αργίας και σχόλης, προκύπτουν ποικίλα ερωτήματα και σκέψεις.
Αρχικά, ποιος είναι ο Μονταίνι; Aν απαντήσετε «ιταλός οινοπαραγωγός» ή «ουρουγουανός σέντερ-μπακ», κάνετε λάθος. Σύμφωνα με το Βήμα του Βαγγέλη Μαρινάκη (23.10.22), πρόκειται για τον γάλλο Michel de Montaigne, όπως έχει μεταγράψει το όνομά του ελληνιστί ο μεταφραστής του Φίλιππος Δρακονταειδής. Ασφαλώς και ο κ. Δρακονταειδής θα διαθέτει ισχυρά επιχειρήματα που τεκμηριώνουν τη θέση του, αφού εκτός από το τρέχον Βήμα είχε πείσει παλαιότερα και τις κατά τεκμήριο σοβαρές εκδόσεις του «Βιβλιοπωλείου της Εστίας» να τυπώσουν αυτόν τον τύπο ονόματος στο εξώφυλλο των μεταφράσεών του. Δεν φαίνεται όμως να έπεισε πλήρως και τον εκδότη των νέων μεταφράσεών του, τις «Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης», που αναγράφουν το όνομα του συγγραφέα λατινιστί.
Δεν ξέρω γιατί ο κ. Δρακονταειδής δεν απλοποίησε ολοτελώς τη μεταγραφή του ξενικού ονόματος σε Μοντένι, όπως είναι η συνήθης πρακτική. Δεν γνωρίζω επίσης πόθεν ο κ. Δρακονταειδής ανέσυρε το -ι του τέλους του Μονταίνι: δεν έχω σπουδάσει στη Σορβόννη ή το Μονπελλιέ, όπως ο κ. Δρακονταειδής, αλλά δεν ακούω κανένα -νι στην προφορά του ονόματος γαλλιστί, ούτε η Wikipedia φαινεται να το ακούει. Ίσως να είναι μεσαιωνική προφορά της Guyenne, ή μπορεί και της Αχαΐας ― αν και ο κ. Δρακονταειδής είναι γεννημένος στη Χαλκίδα. Ήταν ο Montaigne Μωραΐτης;
Το ένθετο «Πολιτισμός» του Βήματος, υπό τη διεύθυνση της Μαργαρίτας Σφέτσα, δίνει τον τόνο του πολιτισμού ― όχι του ευρύτερου πολιτισμού, αλλά του πολιτισμού του Βήματος του Βαγγέλη Μαρινάκη. Αυτό το φύλλο ήταν γεμάτο από συνεντεύξεις, και οι τίτλοι των συνεντεύξεων δημιουργούν ένα ξεχωριστό αφήγημα από μόνοι τους, εν είδει σουρεαλιστικού ποιήματος. Παραθέτω τη σχετική τιτλοφορία (τα κεφαλαία είναι του πρωτοτύπου):
«Η ΥΠΟΚΡΙΤΙΚΗ ΕΙΝΑΙ ΑΘΛΗΜΑ»
«ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΔΙΚΑΙΟΥΝΤΑΙ ΤΗΝ ΑΓΝΟΤΕΡΗ ΤΡΟΦΗ»
«ΔΕΝ ΜΟΥ ΑΡΕΣΕΙ ΝΑ ΠΕΡΝΑΝΕ ΑΠΑΡΑΤΗΡΗΤΑ ΤΑ ΠΡΑΓΜΑΤΑ»
«ΤΟ ΛΕΥΚΟ ΜΠΑΣΤΟΥΝΙ ΕΙΝΑΙ ΣΥΜΒΟΛΟ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ»
«ΕΝΑ ΠΑΝΔΟΧΕΙΟ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ»
ΣΤΟΝ ΦΩΤΙΣΜΕΝΟ ΜΠΕΡΝΤΕ ΤΟΥ ΗΛΙΑ ΚΑΡΕΛΛΑ
Η ΑΞΙΟΣΗΜΕΙΩΤΗ ΕΛΕΥΣΙΝΑ
«ΣΤΗΝ ΤΕΧΝΗ ΟΙ ΒΕΒΑΙΟΤΗΤΕΣ ΔΙΑΚΥΒΕΥΟΝΤΑΙ»
«ΤΟ ΓΑΪΔΟΥΡΙ ΕΧΕΙ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ»
Από πλευράς πολιτικής, η συνέντευξη της Υπουργού Πολιτισμού Λίνας Μενδώνη ήταν κατ΄εμέ το πιο αξιοσημείωτο δημοσίευμα της Εφημερίδας των Συντακτών (22-23.10.22), της εφημερίδας που είχε δημοσιεύσει κατ΄αποκλειστικότητα συνέντευξη της Μπέτι Μπαζιάνα, τότε πρωθυπουργικής συζύγου ― αξιοσημείωτη και γιατί πάρθηκε, και γιατί δόθηκε (όπως λέει και το παλαιό κινεζικό ρητό, It takes two to tango). Αναρωτήθηκα μήπως αυτή η συνέντευξη σηματοδοτεί μια αλλαγή πολιτικής της εφημερίδας που συνοδεύει την αλλαγή του διευθυντή της (ο Νικόλας Βουλέλης παραιτήθηκε τον Σεπτέμβριο και τον Οκτώβριο εξελέγη νέος διευθυντής ο Σωτήρης Μανιάτης), αλλά στην ταυτότητα της εφημερίδας ο κ. Βουλέλης συνεχίζει να διευθύνει, οπότε όλα καλά, συνεχάμε.
Από πλευράς πολιτισμού, το πιο αξιοσημείωτο κατ΄εμέ δημοσίευμα της Εφημερίδας των Συντακτών ήταν το εκτενές και περιεκτικό κείμενο της Κωνσταντίνας Ιωακειμίδου με τίτλο «Επενδυτές Φεουδάρχες» στο ένθετο «Νησίδες», σχετικά με την πρωτοφανή ασυδοσία ορισμένων επενδυτών που λυμαίνονται προστατευόμενες περιοχές σε Κρήτη, Ίο και Πάρο, συνήθως κατά παράβαση νόμων, διατάξεων και καλής πίστης, και αντιμετωπίζονται με σκανδαλώδη ανοχή από το Δημόσιο.
Η εφημερίδα Καθημερινή του Θεμιστοκλή Αλαφούζου (23.10.22) ασχολήθηκε με έναν από αυτούς τους επενδυτές, τον Άγγελο Μιχαλόπουλο, που δραστηριοποιείται στην Ίο, ο οποίος έδωσε στον Γιώργο Λιάλιο μια λίαν ιδιαίτερη συνέντευξη ― ιδιαίτερη για τις απόψεις που διατυπώνονται, και παραμένουν ουσιαστικά ασχολίαστες. Όμως την προσοχή μου την τράβηξε μια λεξούλα στον υπότιτλο του άρθρου.
Διαβάζω: «Ο επενδυτής Άγγ. Μιχαλόπουλος απαντά μέσω της "Κ"». Μάλιστα. Ο επενδυτής δεν απαντά στην εφημερίδα. Ο επενδυτής απαντά μέσω της εφημερίδας. Όπερ κατ΄εμέ σημαίνει ότι η εφημερίδα δεν τον ελέγχει, αλλά μεταφέρει τις απόψεις του. Όπερ κατ΄εμέ σημαίνει ότι η εφημερίδα είναι όργανο του επενδυτή, τουλάχιστον για αυτό το φύλλο.
Ας το δουν αυτό λίγο στην Καθημερινή, θα είναι καλό για όλους μας. Εκτός κι αν οι λέξεις δεν έχουν σημασία, οπότε αδίκως διαβάζουμε εφημερίδες, που φτιάχνονται από λέξεις.