— «Με τον Τραμπ θα κοιμάστε ήσυχοι τα βράδια και θα ξυπνάτε αισιόδοξοι γιατί θα ξέρετε πως κάποιος θα πολεμάει για την οικονομία των ΗΠΑ, αλλά και της Ελλάδας, για θρησκευτικές ελευθερίες και την ελευθερία και για να συνεχιστεί η συμμαχία Ελλάδας και Αμερικής. Ο θεός να σας έχει καλά».
Τάδε έφη Κίμπερλι Γκίλφοϊλ στην εκδήλωση για τον εορτασμό της 25ης Μαρτίου στον Λευκό Οίκο.
Από την ίδια εκδήλωση παραθέτω και ένα απόσπασμα από τον λόγο του Αρχιεπίσκοπου Αμερικής Ελπιδοφόρου:
«Περιμένουμε όλοι ένα λαμπρό μέλλον για τη χώρα. Σας συγχαίρουμε για την επανεκλογή σας. Είναι μεγάλη μας τιμή να γιορτάζουμε εδώ την Ημέρα Ανεξαρτησίας της πατρίδας μας. Εκ μέρους όλων σας ευχαριστούμε που συνεχίζεται την παράδοση αυτή, αναγνωρίζοντας την Ελλάδα, την χώρα που έφερε την Δημοκρατία. Σας ευχαριστούμε για την στήριξή σας στην χριστιανική κοινότητα. Κύριε πρόεδρε, είσαι ο ηγέτης του κόσμου, της ειρήνης και της ελευθερίας. Σας ευγνωμονούμε για τη στήριξή σας στην Ελλάδα και την δικαιοσύνη στη Κύπρο. Μου θυμίζετε τον Μέγα Κωνσταντίνο με την ηγεσία σας».
Σύντομα, εικάζω, μπορούμε να προσδοκούμε και εύφημο μνεία από το Ίλον Μασκ. Η καταστρατήγηση συνταγμάτων είναι εξάλλου πολλά υποσχόμενο πεδίο που δείχνει να τον σαγηνεύει. Οι μεθοδεύσεις του Πρωθυπουργού στην υπόθεση των Τεμπών δεν έχουν μάλλον υποπέσει ακόμη στην αντίληψή του. Υπομονή.
— Διάβασα το «Αποστολή, η επιστροφή των νέων ελληνικών» (Καθημερινή, 22/3/25) της Τασούλας Επτακοίλη. «Εκστρατεία για να “ξαναγεννηθεί” η Έδρα Νέας Ελληνικής Γλώσσας και Πολιτισμού στο ιστορικό Πανεπιστήμιο Κέιμπριτζ».
Παραθέτω:
«“Το θέμα είναι βαθιά ιδεολογικό και ταυτοτικό, έχει να κάνει με το πώς εμείς αντιλαμβανόμαστε τη συνέχεια ή την ασυνέχειά μας, και τη σχέση μας με τη Δύση, καθώς και με το γεγονός ότι οι Δυτικοί πιστεύουν πως είναι κληρονόμοι του αρχαίου κλέους, δημιουργώντας ουσιαστικά μια γέφυρα από τον Όμηρο και τους λατίνους στον Σαίξπηρ και στον Σπένσερ. Ο μεσαιωνικός, βυζαντινός και σύγχρονος ελληνισμός δεν είναι μέρος αυτού του αφηγήματος”, προσθέτει η Ιωάννα Σιταρίδου. “Εξαιρείται ο Καβάφης, ο οποίος έχει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, όχι ελλαδίτικα υπό τη στενή έννοια, ίσως και ο Σεφέρης, ο οποίος επίσης χαρακτηρίζεται από έναν κοσμοπολιτισμό, τηρουμένων βέβαια των αναλογιών. Και σίγουρα, τα τελευταία χρόνια ο Γιώργος Λάνθιμος. Το έργο του συγκινεί, προκαλεί, ενδιαφέρει και κάνει πολλούς να μελετούν τις ταινίες του”».
Σίγουρα πάντως «συγκινεί» η αλληλουχία «Καβάφης», «Σεφέρης», «Λάνθιμος». Με το καλό κάποια στιγμή να βιώσουμε και την έναρξη των Lanthimos studies.
— Η κουλτούρα των «incels» και η «manosphere» που βρίσκονται στον νοηματικό πυρήνα της σειράς Adolescence, που μονοπωλεί το ενδιαφέρον ψηφιακών και έντυπων μέσων τις τελευταίες μέρες αναφέρεται και γνωρίζει μια εξαιρετική μυθιστορηματική αποτύπωση, ήδη από το 1994, στο πρώτο μυθιστόρημα του Μισέλ Ουελμπέκ: Η επέκταση του πεδίου της πάλης (μτφρ.: Αλέξης Εμμανουήλ, Εστία: 1999).
«Η σεξουαλικότητα είναι ένα σύστημα κοινωνικής ιεράρχησης», (σ. 119), γράφει ο Ουελμπέκ. Το “θεώρημα” αυτό, όπως το ορίζει ο συγγραφέας, θα μετατραπεί σε προκείμενη για να στηριχθεί η βασική θέση του βιβλίου που συμπυκνώνεται στον τίτλο του. Ποια ακριβώς είναι η επέκταση του πεδίου της πάλης;
Παραθέτω:
«Όμοια με τον άκρατο οικονομικό φιλελευθερισμό και για ανάλογες αιτίες, ο σεξουαλικός φιλελευθερισμός παράγει φαινόμενα απόλυτης φτώχιας. Ορισμένοι κάνουν έρωτα κάθε μέρα· άλλοι πέντε-έξι φορές σ' όλη τους τη ζωή, ή και ποτέ. Κάποιοι κάνουν έρωτα με δεκάδες γυναίκες, άλλοι με καμία. Είναι αυτό που αποκαλείται "ο νόμος της αγοράς". Σ' ένα οικονομικό σύστημα όπου απαγορεύονται οι απολύσεις, καθένας καταφέρνει λίγο-πολύ να βρει μια θέση. Σ' ένα σεξουαλικό σύστημα όπου απαγορεύεται η μοιχεία καθένας καταφέρνει λίγο-πολύ να βρει έναν σύντροφο για το κρεβάτι του. Στο απόλυτα φιλελεύθερο οικονομικό σύστημα, ορισμένοι συσσωρεύουν τεράστιες περιουσίες· άλλοι βυθίζονται στην ανεργία και στην αθλιότητα. Στο απόλυτα φιλελεύθερο σεξουαλικό σύστημα, ορισμένοι ζουν μια συναρπαστική ερωτική ζωή, γεμάτη ποικιλία· άλλοι περιορίζονται στον αυνανισμό και στη μοναξιά. Ο οικονομικός φιλελευθερισμός είναι η επέκταση του πεδίου της πάλης, η επέκτασή του σε όλες τις ηλικίες και σε όλες τις κοινωνικές τάξεις. Παρόμοια, ο σεξουαλικός φιλελευθερισμός είναι η επέκταση του πεδίου της πάλης, η επέκτασή του σε όλες τις ηλικίες και σε όλες τις κοινωνικές τάξεις» (ό.π., δική μου υπογράμμιση).
Αν κάποιος επιθυμεί να παρακολουθήσει τη σειρά ας έχει υπόψη του τα συγκεκριμένα αποσπάσματα. Η έμφαση σε αυτό το «σε όλες τις ηλικίες» αποκτά ιδιαίτερη σημασία, όταν ένας δεκατριάχρονος θα κατηγορηθεί για τη δολοφονία συμμαθήτριάς του.
Ενώ λοιπόν οι περισσότεροι ασπαζόμαστε ως γενεσιουργό αίτιο του κόσμου μας τη θεωρία του big bang και ότι συνακόλουθα το τέλος του θα έρθει και πάλι κάπως βίαια, το ίδιο το ξέσπασμα της βίας, στις μικροσκοπικές χωροχρονικές κοιλάδες που ενδημούμε, συνεχίζουμε να το παρατηρούμε με γουρλωμένα από έκπληξη μάτια. Σημειώστε την ειρωνεία: η σειρά έχει διαβάθμιση «16+». Μπορεί να αναφέρεται σε ένα δεκατριάχρονο και στη διάδρασή του με τον λίγο πολύ ξέφραγο ψηφιακό κόσμο, απαγορεύεται όμως για την ηλικία του. Το ίδιο το κανονιστικό/καταστατικό πλαίσιο της σειράς υποδηλώνει και κατοπτρίζει το επίδικο. Η ίδια η διαβάθμιση φανερώνει και την υποκρισία.
«Κόκκινη σημαίνει αγάπη. Μοβ δηλώνει καύλα. Κίτρινη ότι ενδιαφέρομαι, εσύ; Η ροζ λέει ότι θέλω να είμαστε μαζί χωρίς σεξ. Ξαφνικά οι καρδιές των emoji, που πολλοί νομίζαμε αφελώς ότι ήταν απλώς… πολύχρωμες, απέκτησαν σημασία χάρη σε μια σκηνή του “Adolescence” (“Εφηβεία”)» (Καθημερινή, 23/3/25, Σάκης Ιωαννίδης, «Η άγνοια για τις πολύχρωμες καρδιές»).
Σημειώστε ότι η μετάφραση του τίτλου είναι ανακριβής, γιατί ως «εφηβεία» μεταφράζουμε και το «puberty». Όπως η διάκριση ανάμεσα στο κοινωνικό και βιολογικό φύλο αναφέρεται σε κοινωνία και βιολογία, έτσι και το adolescence/puberty έχει να κάνει αντίστοιχα με κοινωνία και βιολογία.
Η σειρά, για εύλογους λόγους, τείνει να καθηλώνει περισσότερο γονείς και υποψήφιους γονείς. Η θέα από την πλευρά του άτεκνου είναι κάπως πιο αποστασιοποιημένη. Μοιάζει σαν να έχει αφήσει κανείς το έφηβο παιδί του να κυκλοφορεί ελεύθερα έξω, αλλά μετά να εκπλήσσεσαι ότι μπορεί κάποιος ανεπιθύμητος ή κάποιος με όχι και τόσο αγαθές προθέσεις να το προσεγγίσει. Η πρόδηλη μπουμεροσύνη (sic) μεσήλικων θεατών/σχολιαστών φανερώνει και όψεις του προβλήματος. Οι μεσήλικες χρησιμοποιούν τα κοινωνικά δίκτυα χωρίς απαραίτητα να έχουν πλήρη επίγνωση του εξαιρετικά εκλεπτυσμένου και εύπλαστου πλέγματος σημαινόντων και σημαινομένων που διακρίνει ένας έφηβος. Ο ψηφιακός κόσμος τείνει να χαρακτηρίζεται από εξαιρετική πλαστικότητα, πρόδηλη και από τους ακραιφνείς νεολογισμούς που μεσήλικες προσπαθούν κατά καιρούς να ερμηνεύσουν, να εξημερώσουν και να εντάξουν στο παραδοσιακό σύστημα γλωσσικών συμβόλων τους, με συχνά αμφίβολα αν και πάντα κωμικά αποτελέσματα Οι μεσήλικες, είτε το θέλουμε είτε όχι, διαθέτουμε ακόμα μια αρκετά ανεπτυγμένη αναλογική πλευρά, έστω και για λόγους νοσταλγικής σαγήνης, που δεν μας καθιστά ακριβώς προϊόντα, τουλάχιστον όχι στον βαθμό που καθιστά τους εφήβους, που δεν γνωρίζουν τον αναλογικό κόσμο ακόμη και του πολύ πρόσφατου παρελθόντος.
— Διάβασα το «Εκτός από τα fake news, υπάρχει η fake λογοτεχνία και ποίηση» (Lifo, 25/3/25), τη συνέντευξη που παραχώρησε ο George Le Nonce στον Θοδωρή Αντωνόπουλο.
Παραθέτω:
«– Τα σόσιαλ επαίρονται ότι δίνουν στον καθένα τη δυνατότητα να λέει δημόσια τη γνώμη του, όταν βέβαια δεν τη λογοκρίνουν, όπως είπαμε. Αλλά μήπως τελικά δεν είναι αναγκαίο να αποφαινόμαστε επί παντός επιστητού;
Απολύτως συμφωνώ, γι' αυτό και εκφράζομαι δημόσια μόνο όταν έχω πραγματικά κάτι να πω και όχι, δεν έχω πάντα. Είναι, βέβαια, ουτοπικό να πιστεύουμε ότι όλες αυτές οι αναρτήσεις, τα σχόλια και οι διάλογοι στα σόσιαλ θα μπορούσαν να γίνονται σε ένα κλίμα πιο πολιτισμένο, πιο διαλλακτικό. Τα σόσιαλ σε παρακινούν να μιλάς, συχνά ακατάπαυστα και χωρίς συνειρμό, όχι όμως και να ακούς. Συχνά σου υπαγορεύουν όχι μόνο τι “επιτρέπεται” να γνωρίζεις αλλά και τι “επιτρέπεται” να ψηφίζεις! Εκτός, όμως, από τα fake news υπάρχει η “fake” λογοτεχνία και οι μηχανισμοί μέσω των οποίων μας επιβάλλεται ως λογοτεχνία ένας χυλός, μια σούπα χωρίς σημασία και αξιώσεις που απλώς αναμηρυκάζει τα ίδια πράγματα – είναι αντίστοιχοι με εκείνους που παράγουν fake news. Εντούτοις, στο υλικό που παραγκωνίζεται μπορεί να κρύβεται πολύ καλή λογοτεχνία που όμως οι περισσότεροι δεν θα διαβάσουμε ποτέ, ούτε θα γίνει επιδραστική».
Έχω γράψει ξανά ότι η έκθεση ποιητών και συγγραφέων στην κοινωνική δικτύωση λειτουργεί, σχεδόν πάντα, επιβαρυντικά προς το έργο τους. Ο λογοτέχνης μιλάει με το έργο του το οποίο οφείλει, τόσο σε επίπεδο φόρμας όσο και ουσίας, να στέκει στον αντίποδα της έννοιας των κοινωνικών δικτύων. Δεν ακυρώνω όμως καθόλου τους “λογοτέχνες” και λοιπούς “καλλιτέχνες” των κοινωνικών δικτύων. Όλα (και όλοι) εξάλλου κρίνονται εκ του αποτελέσματος.