Ένα από τα έργα του Κωνσταντίνου Πορφυρογέννητου, έχει παραδοθεί ως de cerimoniis aulae Byzantinae. Στό τέλος του, (4934 κε) αφού αναφέρονται ένα σωρό τελετουργίες, μνημονεύεται ένα δείπνο με δρώμενα, που το λένε Γοτθικό. Είναι γνωστό στους ειδικούς και είχε λάβει δημοσιότητα όταν το περιέγραψε ζωντανά ο Αλέξης Σολομός στον Άγιο Βάκχο, πρίν μισόν αιώνα. Το θέαμα, που γίνεται μπροστά στους βασιλιάδες, έχει σκηνοθέτη (άρχοντα της θυμέλης), παραγωγούς (τους δήμους των Πρασίνων και των Βενέτων) και παίρνουν μέρος δύο ζευγάρια "Γότθων" με ασπίδες και ραβδιά, ντυμένοι προβιές και με μάσκες, που κάνουν τρείς φορές τον γύρο της αίθουσας, με συγκεκριμένες κινήσεις και μετά επιστρέφουν στην θέση τους, μαζί με "ολίγους δημότες" (δηλαδή που ανήκουν στους Δήμους, προφανώς καλλίφωνους -λέγονται και μαΐστορες) και στους πανδουριστές με τις πανδούρες τους. Μετά οι ντυμένοι Γότθοι αρχίζουν τα Γοτθικά, με συνοδεία από πανδούρες -το μέρος των τελευταίων ορίζεται στο σενάριο με τα σημεία νανά, άγια. Είναι προφανώς δρόμοι, ή συγχορδίες.
Μετά, οι δημότες, πάλι με τις πανδούρες εκτελούν μιά Ακροστιχίδα του αλφαβήτου, από την οποία σώζονται οι στίχοι από δώδεκα γράμματα. Εδώ, η μουσική είναι μάλλον διαφορετική. Ενδιάμεσα, υπάρχει πάλι τζέρτζελο: οι μαΐστορες (τραγουδιστές) δημότες, καλούν τους Γότθους με το σύνθημα Αμπαατώ, κι εκείνοι, με το νεύμα τους, τους κυκλώνουνε πάλι.
Στο τέλος, ψέλνουν όλοι μαζί το πολυχρόνιο, και γίνεται μιά ωραία αυλαία.
Ο Πορφυρογέννητος, εξηγεί, ή προσπαθεί να εξηγήσει, τι σημαίνουν αυτά τα Γοτθικά, τουλάχιστον ως έννοιες. Παραθέτει δυό λίστες, με δυό ερμηνείες. Η πρώτη λίστα είναι εξηγητική των λέξεων, η δεύτερη αφορά και την γλωσσική καταγωγή κάθε λέξης. Καμιά, βεβαίως δεν θεωρείται γοτθική. Είναι ελληνικά, ρωμαϊκά, εβραικά.
Μεταφράζω, δεν ερμηνεύω, παρότι θα το ήθελα πολύ. Διαβάστε το ως πρόσχωση και σκεφτείτε την εντύπωση που θα έκανε στην εποχή του (ο Πορφυρογέννητος έζησε έως το 959 μΧ, και χρησιμοποίησε πολλών παλαιών αιώνων στοιχεία). Επομένως, λίγος συγκρατημός δεν βλάφτει, όποτε αποδίδουμε αποκριάτικα και άλλα έθιμα στην απώτατη αρχαιότητα.
Το μεταφρασμένο κείμενο
Το τελετουργικό του δείπνου των δεκαεννέα ανακλίντρων, όπου τελείται το λεγόμενο Γοτθικό δρώμενο.
Κάθε Τρίτη του Γενάρη, ενάτη μέρα του δωδεκάμερου, οι βασιλείς παρακάθονται σε δείπνο, το λεγόμενο «τρυγητικό». Στις δύο εισόδους της μεγάλης σάλας των δεκαεννιά ανάκλιντρων, περιμένουν αυτοί που θα παίξουν το Γοτθικο με αυτήν την σειρά.
Στο αριστερό μέρος απ' έξω, εκεί που κάθεται ο ναύαρχος, είναι ο αρχιμουσικός του δήμου των Βενέτων με λίγους χορωδούς και τους οργανοπαίκτες. Από πίσω τους, δυό Γότθοι που φοράνε γούνες ανάποδα και μάσκες από διάφορα ζώα, κρατώντας στο ζερβί ασπίδα και στο δεξί μια βέργα.
Παρόμοια στο δεξί μέρος, εκεί όπου κάθεται ο αστυνόμος, είναι ο αρχιμουσικός του δήμου των Πρασίνων με λίγους χορωδούς και τους οργανοπαίκτες. Από πίσω τους, δυό Γότθοι που φοράνε γούνες ανάποδα και μάσκες από διάφορα ζώα, κρατώντας στο ζερβί ασπίδα και στο δεξί μια βέργα.
Όταν τελειώνει ο αγώνας με την μπάλα, ο βασιλιάς προστάζει τον τελετάρχη να βάλει τους ομίλους μέσα στην αίθουσα. Ο τελετάρχης αμέσως διαβιβάζει την εντολη στον σκηνοθέτη και εκείνος, βγαίνει έξω και τους καλεί να μπούνε μέσα.
Κι αυτοί, τρέχοντας, χτυπώντας με τις βέργες τις ασπίδες τους, φωνάζουν «τουλ, τουλ».
Φωνάζουν και κροτούν συνεχώς, ανεβαίνουν κοντά στην βασιλική τράπεζα, αφήνουν λίγο χώρο κι έπειτα τρέχοντας ανάποδα, σχηματίζουν κύκλο, οι μεν σε εσωτερικό κύκλο, οι δε περικυκλώνουν τους δε.
Αυτό γίνεται τρεις φορές. Μετά χωρίζονται και έπειτα παίρνουν θέσεις στον τόπο τους. Οι Βένετοι αριστερά, οι Πράσινοι στα δεξιά, μαζί με άλλους χορωδούς και αμφότεροι εκτελούν το Γοτθικό τραγούδι, που είναι ως εξής, μαζί με το μέρος που παίζουν τα όργανα:
γαύζας·βονας·βηκηδίας·
Ἅγια·
γαυδέντες· ἐλκηβόνιδες· ἐνκέρτυς·
Ἅγια·
βόνα·ὥρα·τούτουβάντες·
βόνα ἀμόρε· ἐπισκύαντες·
ἰδεσαλβάτους·
Νανά·
δέους· δέους· σεβακιβά·
Νανά·
δευμονογυγγύβελε·
γυβίλους·γυβέλαρες·
Νανά·
γυβίλους·γυβέλαρες·
Νανά·
τοῦ γεγδεμα·
δὲ τούλβελε·
νικάτω τουλδο·
Νανά·
Όπως στον πόλεμο ο Εζεκίας
Τά βαλε με την Ασσυρία
Ανανά
Ελπιζοντας μονάχα
Στη χάρη του Θεού
Νανά
Όλα τα έθνη νίκησε
Και αλλότριες γενιές
Αγια
Έτσι ο Σωτήρας, βασιλείς μου
Νανά
Να φέρει κάθε εχθρό
Δεμένο μπροστά σας
Ἰβερ· ἰβερίεμ·
τοῦ ἰγγερουα·
γεργερεθρῷ·
Νανά·
σικαδιασε περέτουρες.
Κι έπειτα, τραγουδιστές και χορωδία, λένε μια ακροστιχίδα, ανά τέσσερα γράμματα, το λεγόμενο αλφαβητάρι σε ρυθμό ανανά
Στην δεύτερη, οι τραγουδιστές τραγουδουν με τον ρυθμό
Ἁγίας
τὰ ἀνα
τε ἀνετανε.
Τελειώνει η δεύτερη ακροστιχίδα και οι τραγουδιστές φωνάζουν στους γότθους
Αμπαατώ
Και με το νεύμα τους, πάλι κάνουν κύκλο οι γότθοι και χτυπώντας με τις βέργες τις ασπίδες τους φωνάζουν συνεχώς «Τουλ, τουλ», κλείνουν μέσα τους τραγουδιστές κι από τα δύο μέρη και πάλι χωρίζουν και κάθονται στον τόπο τους. Οπότε αρχίζουν και πάλι οι τραγουδιστές την Τρίτη ακροστιχίδα, την τέταρτη ως το τέλος, οπότε και καταλήγουν:
Στο κράτος του ήλιου ανέτειλαν οι αρετές σας
Ο Χριστός στέκεται πάνω από τις κεφαλές σας
Και σας αποδέχεται αφού
Εσείς είστε οι άρχοντες της απόλυτης εξουσίας
Καὶ μετὰ τὴν συμπλήρωσιν τοῦ ἀλφαβηταρίου, λέγουν το Πολυχρόνιον ποιήσῃ ὁ Θεὸς τὴν ἁγίαν βασιλείαν σας.
Κσι οι Γότθοι, χτυπώντας τις ασπίδες και λέγοντας «Τουλ, τουλ» βγαίνουν, από αριστερά οι Βένετοι, από δεξιά οι Πράσινοι.