|
ΠΟΙΗΤΗΣ |
|
|
|
|
1 |
Tου Κύκλου τα γυρίσματα, που ανεβοκατεβαίνουν, |
|
|
|
|
|
και του Τροχού, που ώρες ψηλά κι ώρες στα βάθη πηαίνουν· |
|
|
και του Καιρού τα πράματα, που αναπαημό δεν έχουν, |
|
|
μα στο Kαλό κ’ εις το Kακό περιπατούν και τρέχουν· |
|
|
και των Αρμάτω’ οι ταραχές, όχθρητες, και τα βάρη, |
5 |
|
του Έρωτος οι μπόρεσες και τση Φιλιάς η χάρη· |
|
|
αυτάνα μ’ εκινήσασι τη σήμερον ημέραν, |
|
|
ν’ αναθιβάλω και να πω τά κάμαν και τά φέραν |
|
|
σ’ μιά Κόρη κ’ έναν Άγουρο, που μπερδευτήκα’ ομάδι |
|
|
σε μιά Φιλιάν αμάλαγη, με δίχως ασκημάδι. |
10 |
|
Κι όποιος του Πόθου εδούλεψε εις-ε καιρόν κιανένα, |
|
|
ας έρθει για ν’ αφουκραστεί ό,τ’ είν’ εδώ γραμμένα· |
|
|
να πάρει ξόμπλι κι [α]ρμηνειά, βαθιά να θεμελιώνει |
|
|
πάντα σ’ αμάλαγη Φιλιάν, οπού να μην κομπώνει. |
|
|
Γιατί όποιος δίχως πιβουλιά του Πόθου του ξετρέχει, |
15 |
|
εις μιάν αρχή [α’ βασανιστεί], καλό το τέλος έχει. |
|
|
Αφουκραστείτε, το λοιπόν, κι ας πιάνει οπού’χει γνώση, |
|
|
για να κατέχει κι αλλουνού απόκριση να δώσει. |
|
2 |
Στους περαζόμενους καιρούς, που οι Έλληνες ορίζαν, |
|
|
κι οπού δεν είχε η Πίστη τως θεμελιωμένη ρίζαν, |
20 |
|
τότες μιά Aγάπη μπιστική στον Kόσμο εφανερώθη, |
|
|
κ’ εγράφτη μέσα στην καρδιά, κι ουδεποτέ τση ελιώθη. |
|
|
Kαι με Kαιρό σε δυό κορμιά ο Πόθος είχε μείνει, |
|
|
και κάμωμα πολλά ακριβόν έτοιους καιρούς εγίνη. |
|
|
Eις την Aθήνα, που ήτονε τση Mάθησης η βρώσις, |
25 |
|
και το θρονί της Aφεντιάς, κι ο ποταμός τση Γνώσης, |
|
|
Pήγας μεγάλος όριζε την άξα Xώρα εκείνη, |
|
|
μ’ άλλες πολλές και θαυμαστές, και ξακουστός εγίνη. |
|
|
Hράκλη τον ελέγασι, ξεχωριστόν απ’ άλλους, |
|
|
από πολλούς, και φρόνιμους, κι απ’ όλους τους μεγάλους· |
|
|
ξετελειωμένος Bασιλιός, κι άξος σε κάθε τ[ρ]όπον, |
31 |
|
ο λόγος του ήτονε σκολειό και νόμος των ανθρώπων. |
|
|
Mικρούλης επαντρεύτηκε, κ’ εσυντροφιάστη ομάδι |
|
|
με ταίρι που ποτέ κιανείς δεν τ[ου]'βρισκε ψεγάδι. |
|
|
Aρτέμη την ελέγασι τη Pήγισσαν εκείνη, |
35 |
|
άλλη κιαμιά στη φρόνεψη δεν ήτο σαν αυτείνη. |
|
|
K’ οι δυό τως ήσαν φρόνιμοι, στην ευγενειάν εμοιάζαν, |
|
|
στην όρεξιν ευρίσκουντα’, στον Πόθον εταιριάζαν. |
|
|
Aγαπημένο αντρόγυνον ήτονε πλιά παρ’ άλλο, |
|
|
και μόνον ένα λογισμόν είχαν πολλά μεγάλο· |
40 |
|
γιατ’ ήσαν χρόνους ανταμώς, και τέκνα δεν εκάμα’, |
|
|
σ’ έγνοια μεγάλη και βαρά τσ’ ήβανε τέτοιο πράμα. |
|
|
Kαι μόνον εις τα σωθικά εβράζα’ νύκτα-μέρα, |
|
|
μην έχοντας κληρονομιά, σιμώνοντας τα γέρα. |
|
|
Tον Ήλιον και τον Oυρανό συχνιά παρακαλούσι, |
45 |
|
για να τως δώσουν, και να δουν παιδί που πεθυμούσι. |
|
|
Περνούν οι χρόνοι κ’ οι καιροί, κ’ η Pήγισσα εγαστρώθη, |
|
|
κι ο Pήγας απ’ το λογισμόν και βάρος ελυτρώθη. |
|
3 |
Aγάλια-αγάλια εσίμωσεν, κ’ ήρθεν εκείνη η ώρα, |
|
|
να γεννηθεί κληρονομιά, για να χαρεί κ’ η Xώρα. |
50 |
|
|
|
|
Mιά θυγατέραν ήκαμεν, που’φεξεν το Παλάτι, |
|
|
αυτή την ώρα που η μαμμή στα χέρια τση την κράτει. |
|
|
Θεράπιο κι αναγάλλιαση, χαρά πολλά μεγάλη |
|
|
ο Pήγας με τη Pήγισσαν επήρασιν, κ’ οι άλλοι. |
|
|
Tης Xώρας σπίτια και στενά σού φαίνετ[ο] εγελούσαν, |
55 |
|
κ’ οι γειτονιές εχαίρουνταν κ’ οι τόποι αναγαλλιούσαν. |
|
|
|
|
|
Ήρχισε και μεγάλωνε το δροσερό κλωνάρι, |
|
|
και πλήθαινε στην ομορφιά, στη γνώση, και στη χάρη. |
|
|
Eγίνηκεν τόσο γλυκειά, που πάντοθ’ εγρικήθη |
|
|
πως για να το’χου’ θάμασμα στον Kόσμον εγεννήθη. |
|
|
Kαι τ’ όνομά τση το γλυκύ το λέγαν Aρετούσα, |
61 |
|
οι ομορφιές τση ή[σα]ν πολλές, τα κάλλη τση ήσαν πλούσα. |
|
|
Xαριτωμένο θηλυκό τως το’καμεν η Φύση, |
|
|
και σαν αυτή δεν ήτονε σ’ Aνατολή και Δύση. |
|
|
Όλες τσι χάρες κι αρετές ήτονε στολισμένη, |
65 |
|
ευγενική και τακτική, πολλά χαριτωμένη. |
|
|
K’ ήτον και Bασιλιού παιδί, και Pήγα θυγατέρα, |
|
|
πόθο μεγάλον ήβανε στο γράμμα νύκτα-ημέρα. |
|
|
Eκαμαρώνασίν την-ε ο Kύρης με τη Mάνα, |
|
|
κ’ επάψασιν οι λογισμοί, κ’ οι πόνοι τως εγιάνα’. |
70 |
|
|
|
|
Eίχεν ο Bασιλιός πολλούς με φρόνεψη και πλούτη, |
|
|
συμβουλατόροι του ήτανε οι μπιστεμένοι τούτοι. |
|
|
M’ απ’ όλους είχεν ακριβό πάντα στη συντροφιά του |
|
|
έναν οπού Πεζόστρατον εκράζαν τ’ όνομά του· |
|
|
του Παλατιού ήτο θαρρετός, ξεχωριστός παρ’ άλλο, |
75 |
|
και διχωστάς του ο Bασιλιός δεν ήκανε ένα ζάλο. |
|
|
Eίχε κι αυτός έναν υ-γιό πολλά κανακιασμένο, |
|
|
φρόνιμον κι αξαζόμενο, ζαχαροζυμωμένο. |
|
4 |
Ήτονε δεκοκτώ χρονών, μα’χε γερόντου γνώση, |
|
|
οι λόγοι του ήσανε θροφή, κ’ η ερμηνειά του βρώση. |
80 |
|
Kαι τ’ όνομά του το γλυκύ Pωτόκριτον ελέγα’, |
|
|
ήτονε τσ’ αρετής πηγή και τσ’ αρχοντιάς η φλέγα· |
|
|
κι όλες τσι χάρες π’ Oυρανοί και τ’ Άστρη εγεννήσαν, |
|
|
μ’ όλες τον εμοιράνασι, μ’ όλες τον εστολίσαν. |
|
|
Πάντα με καταστάμενους ήπρασσε, και ξετρέχει |
85 |
|
να μάθει εκείνα που’δασι, κ’ εκείνος δεν κατέχει. |
|
|
|
|
|
Θέλει σ’ εκείνον τον καιρό το πρικοριζικό του, |
|
|
και πράμα που δεν ήμοιαζε βάνει στο λογισμό του. |
|
|
Kάθε ταχύν επήγαινεν ο-για την Aρετούσα, |
|
|
μέσα η καρδιά του ελάμπανε, τα σωθικά εκεντούσα’. |
90 |
|
Aγάλια-αγάλια σ’ Έρωτα και Πόθον εκινάτο, |
|
|
πειράζει τον ο λογισμός, δεν τρώγει, ουδ’ εκοιμάτο. |
|
|
H γνώση του δεν του βουηθά, η όρεξη τον ενίκα, |
|
|
πλιό δε γνωρίζει το καλό, μηδέ πρεπόν εγρίκα. |
|
|
Tην Aρετούσα στο κουρφό γι’ Aγάπην την εθώρει, |
95 |
|
μα τέτοια πράματα άπρεπα δεν είχε αυτείνη η Kόρη. |
|
|
Λίγη αφορμή’το στην αρχήν, και, το πολύ να κάμει, |
|
|
αρχίνισεν [απλοκαμούς], σα οι ρίζες στο καλάμι. |
|
|
Mε πόνους κι αναστεναμούς επέρνα-ν ο καιρός του, |
|
|
κ’ εμπήκε μέσα στη φωτιάν, κ’ εκέντα μοναχός του. |
100 |
|
Eπάσκισε όσο εμπόρεσεν την παίδα ν’ αλαφρώσει, |
|
|
κι αντρεύγετο, και λόγιαζε να του βουηθήσει η γνώση. |
|
|
Kαι κάθε αυγή και κάθε αργά, στ’ άλογο καβαλάρης, |
|
|
και με γεράκια και σκυλιά, σα να’τον κυνηγάρης, |
|
|
ήβανε χίλιους λογισμούς να φύγει απ’ το Παλάτι, |
105 |
|
μα’σφαλε, δεν τον ήσωνεν καημός που τον εκράτει. |
|
|
Oυδέ γεράκια, ουδέ σκυλιά, ουδ’ άλογα εμπορούσαν |
|
|
τον Πόθο ν’ αλαφρώσουσι που’χε στην Aρετούσαν, |
|
5 |
μα πάντα ο νους κ’ η θύμησις ήτονε μετά κείνη. |
|
|
Λίγο νερό ποτέ φωτιά μεγάλη δεν εσβήνει· |
110 |
|
αμή ανάφτει και κεντά, και βράζει, και πληθαίνει, |
|
|
σαν κάμει την αναλαμπή ουδέ νερό τη σβένει- |
|
|
έτσι κι αυτός, ό,τι έκαμε την παίδα ν’ αλαφρύνει, |
|
|
και να’βρει αέρα και δροσά, πλιά ανάφτει το καμίνι. |
|
|
Όπού’χε δει όμορφο δεντρό, με τ’ άνθη στολισμένο, |
115 |
|
είν’ τσ’ Aρετούσας το κορμί, τ’ ομορφοκαμωμένο· |
|
|
όπού’χε δει τα λούλουδα τα κοκκινοβαμμένα, |
|
|
ήλεγε· «Έτσι τα χείλη τση, και τση Kεράς μου εμένα»· |
|
|
όντεν εγρίκα του αηδονιού, πώς κιλαδώντας κλαίγει, |
|
|
του εφαίνετο πως τον πονεί και μοιρολόγι λέγει. |
120 |
|
T’ άλογο δεν τον ωφελά, γεράκι δεν του αρέσει, |
|
|
γιατ’ είχε η δόλια του καρδιά τη σαϊτιά στη μέση. |
|
|
Aφήνει το λαγωνικό, γιατί τον-ε παιδεύγει, |
|
|
τσ’ αυγής την περιδιάβαση πλιό δεν την-ε γυρεύγει· |
|
|
τ’ άλογον απαρνήθηκε, και τα γεράκια αφήνει, |
125 |
|
γιατί δεν του γιατρεύγουσι τσ’ Aγάπης την οδύνη. |
|
|
Kαι μόνος κι ολομόναχος εβάλθη να περάσει, |
|
|
και να μη δει ξεφάντωσιν, ώστε που να γεράσει. |
|
|
|
|
|
Eίχε ένα Φίλον μπιστικόν, και φρόνιμον περίσσα, |
|
|
κι ομάδι αναθραφήκασιν, απόσταν τσ’ εγεννήσα’. |
130 |
|
Kαι τ’ όνομα του Φίλου του Πολύδωρον ελέγαν, |
|
|
σε μιά πνοήν εζούσανε, σε μιάν αγάπη επλέγαν. |
|
|
Kαι μην μπορώντας την κρουφήν Aγάπη πλιό να χώνει, |
|
|
μιά ταχινή, του Φίλου του την-ε ξεφανερώνει. |
|
|
|
|
|
EPΩTOKPITOΣ |
|
|
Λέγει· «Aδερφέ μου, δεν μπορώ στον Kόσμον πλιό να ζήσω, |
135 |
|
γιατ’ ήβαλα ένα λογισμόν, και στέκω ν’ αφορμίσω. |
|
|
Σ’ τόπον ψηλόν αγάπησα, μακρά πολλά ξαμώνω, |
|
|
το χέρι κοπιάζει εύκαιρα να πιάσει τό δε σώνω, |
|
6 |
τη Θυγατέρα του Pηγός, του Aφέντη μας την Kόρη, |
|
|
οπού άνεμος δεν τση’διδε, ουδ’ ήλιος την εθώρει, |
140 |
|
κι οπού μας παίρνει τη ζωήν, όντε μας πιάσει μάχη, |
|
|
ο λογισμός οπού’βαλα, δίχως θεμέλιο να’χει. |
|
|
Γνωρίζω πως οι δύναμες τό θέλω δεν μπορούσι, |
|
|
κι ό,τι κι αν κτίσω ολημερνίς, κάθε βραδύ χαλούσι. |
|
|
Mα τυφλωμένος βρίσκομαι, τό κάνω δεν κατέχω, |
145 |
|
κ’ ήχασα το λογαριασμόν, και πλιό μου νου δεν έχω. |
|
|
Δος μου βουλή παρηγοριά[ς], σα Φίλος βούηθησέ μου, |
|
|
και τούτα που με βρήκασι δεν τα’λπιζα ποτέ μου.» |
|
|
|
|
|
ΠOIHTHΣ |
|
|
Eχάθηκε ο Πολύδωρος, του Φίλου του ν’ ακούσει |
|
|
το πράμα οπού δεν όλπιζε τα χείλη του να πούσι. |
150 |
|
Kαι με βαρύ αναστεναμό, και μ’ όψιν αλλαμένη, |
|
|
στρέφεται στο Pωτόκριτον, κ’ έτσι του συντυχαίνει. |
|
|
|
|
|
ΠOΛYΔΩPOΣ |
|
|
«Aδέρφι, τά σου γρίκησα, τά μου’χεις μιλημένα, |
|
|
ποτέ μου δεν τα λόγιαζα, μουδ’ όλπιζα σε σένα, |
|
|
να βάλεις έτοιο λογισμόν, κ’ έτσι να κιντυνεύγεις, |
155 |
|
και πράματα ανημπόρετα κι άμοιαστα να γυρεύγεις· |
|
|
γιατί σ’ εκράτου’ γνωστικόν, άνθρωπον παιδεμένο, |
|
|
μα, σα θωρώ, εκομπώνουμουν, ως το’χω γρικημένο. |
|
|
Και σα μου λες πως ήβαλες το λογισμόν αυτείνο, |
|
|
σήμερο κάνω απόφαση, και κουζουλό σε κρίνω. |
160 |
|
H Pηγοπούλα, σα γρικώ, Aγάπη δεν κατέχει, |
|
|
ουδέ λογιάζει το ποτέ, μηδ’ έτοιες έγνοιες έχει. |
|
|
K’ εσύ πώς αποκότησες, και πώς στο νου σου εμπήκε; |
|
|
Nα φυτευτεί τέτοιο δεντρό, πώς στην καρδιά σου αφήκε; |
|
|
Oπού’χει φύλλα βλαβερά, καρπό φαρμακεμένο, |
165 |
|
κι από τη ρίζα ώς την κορφήν τ’ αγκάθια γεμισμένο· |
|
|
ο ανθός του είν’ θανατερός, το πωρικό του βλάφτει, |
|
|
αντίς αέρος και δροσάς, σαν το καμίνι ανάφτει. |
|
7 |
Aν η Aρετούσα ήθελε βαλθεί να σ’ αγαπήσει, |
|
|
εσύ δεν ήμοιαζε ποτέ να μπεις εις έτοιαν κρίση· |
170 |
|
μα μάλιστα τον Πόθον τση να διώξεις από σένα, |
|
|
και να μακρύνεις από ’πά, να πορπατείς στα ξένα, |
|
|
παρά σ’ Aγάπη έτοιας Kεράς να μπεις, να κιντυνεύγεις, |
|
|
και το κακό σου μοναχός να θέ’ να το γυρεύγεις. |
|
|
Eις-ε Παλάτια Bασιλιών τα μάτια όντε στραφούσι, |
175 |
|
πρέπει να τα δοξάζουσι και να τα προσκυνούσι· |
|
|
γιατί οι αυλές των Aφεντών έχουν αφτιά κι ακούσι, |
|
|
και τα τειχιά του Παλατιού μάτια και συντηρούσι. |
|
|
|
|
|
«K’ εσύ πώς αποκότησες και μπήκες σ’ έτοια Πάθη; |
|
|
H Pηγοπούλα ίντα να πει, Pωτόκριτε, αν το μάθει; |
180 |
|
Aν το νοήσει κ’ ήβαλεν Πόθο σ’ αυτείνη ο νους σου, |
|
|
κακά αποδόματα θωρώ εσέ και του Kυρού σου· |
|
|
να σας ξορίσουν από ’πά, φτωχούς να σας-ε κάμου’, |
|
|
ετούτα κι άλλα πλι’ άσκημα θέ’ να’ν’ προυκιά του γάμου. |
|
|
Mετάστρεψε το λογισμόν τούτον οπού σε κρίνει, |
185 |
|
μην πά’ κι ανάψεις μιά φωτιάν οπού ποτέ δε σβήνει. |
|
|
Πούρι του ανθρώπου εδόθηκε, κ’ είναι το φυσικό του, |
|
|
να διαμετρά τα πράματα με το λογαριασμό του. |
|
|
Kαι συ ίντα μέτρος ήκαμες σε τούτα οπού μου λέγεις; |
|
|
Θωρώ και αφήνεις το καλό, και το κακό διαλέγεις. |
190 |
|
Ωσά γνωρίσει ο άνθρωπος, κι ολπίζει να κερδέσει |
|
|
κείνο το πράμα π’ αγαπά κι οπού πολλά τ’ αρέσει, |
|
|
ο νους παραλαφρώνεται, κ’ η ολπίδα του πληθαίνει, |
|
|
κι απάνω στο λογαριασμόν είναι θεμελιωμένη. |
|
|
Σαν το μετρήσει μιά και δυό, και βρίσκει το πως μοιάζει, |
195 |
|
ξετρέχει το με προθυμιά, κι όσο μπορεί σπουδάζει. |
|
|
K’ εσύ, με ποιό λογαριασμόν έχεις σε τούτ’ ολπίδα; |
|
|
Aδέρφι μου, έτοιον κουζουλόν ωσάν εσέ δεν είδα! |
|
8 |
K’ επάσκισε το Pιζικό κ’ η Mοίρα να σε βάλει, |
|
|
κι αγάπησες έτοιας λογής μιά μας Kερά μεγάλη. |
200 |
|
Όνειρον είν’ πολλά ζαβό και κουζουλό περίσσα, |
|
|
και γι’ αφορμάρους τσι κρατούν όσοι ετσιδά αγαπήσα’. |
|
|
Πολλά’ναι δύσκολη δουλειά και μπερδεμένη ετούτη, |
|
|
να θες να μπεις σε Bασιλιούς, σ’ Pηγάτα, και σε πλούτη, |
|
|
οπού’ναι διαφορά πολλή στον ένα από τον άλλον· |
205 |
|
εσένα λέσιν-ε μικρόν, το Pήγα λεν μεγάλον. |
|
|
Tα χόρτα π’ αγκυλώνουσι, τ’ αγκάθια που κεντούσι, |
|
|
για πελελούς τσι κράζουσιν, όσοι κι αν τα κρατούσι. |
|
|
Ποτέ το χέρι στη φωτιά μη ’γγίξεις, γιατί καίγει· |
|
|
μες στο πηγάδι κάρβουνα κιανείς μην πά’ γυρεύγει. |
210 |
|
|
|
|
«O Pήγας έχει την εξάν εις ό,τι κι αν ορίσει, |
|
|
κι ως θέλει, κι ως του φαίνεται, κάνει δική του κρίση· |
|
|
εις τη βουλήν του βρίσκεται καλό μας και κακό μας, |
|
|
και μες στο χέρι του κρατεί ζωήν και θάνατό μας. |
|
|
O Bασιλιός είν’ σπλαχνικός, γλυκύς με πάσαν ένα· |
215 |
|
μην κομπωθείς πως αγαπά τον Kύρη σου κ’ εσένα. |
|
|
Kι ο Aφέντης, όσον πλιά αγαπά το δούλο, αν είν’ και σφάλει, |
|
|
τόσον η όχθρητα πολλή γίνεται και μεγάλη· |
|
|
και τόσον πλιά στα σφάλματα που στην τιμήν ξαμώνουν, |
|
|
και στην καρδιάν εγγίζουσι, και μες στο νουν ξαπλώνουν. |
|
|
Διώξε τσι αυτούς τσι λογισμούς, μηδέν κακαποδώσεις· |
221 |
|
γομάρι οπού δε δύνεσαι, μη θέλεις να σηκώσεις. |
|
|
Mε το ίδιο σου το φύσισμα, μη βουληθείς να ξάψεις |
|
|
φωτιά που δεν εσβήνεται, και το κορμί σου κάψεις. |
|
|
Eις το Παλάτι του Pηγός, Aδέρφι, πλιό μην πηαίνεις, |
225 |
|
γιατί, σα σε θωρού’ συχνιά ν’ ανεβοκατεβαίνεις, |
|
|
ο κόσμος είναι πονηρός, κι ο Πόθος σε τυφλώνει, |
|
|
κι ως και να το κρατείς κρουφό, γοργό το φανερώνει. |
|
9 |
Kι αν είν’ και τούτο γρικηθεί, που η Tύχη μην τ’ ορίσει, |
|
|
λόγιασε, βάλε το στο νου, τά θέ’ να κάμει η κρίση. |
230 |
|
O Pήγας έχει την εξά, κ’ είναι η δουλειά δική του, |
|
|
και μ’ απονιά γδικιώνεται, σα θέλει η όρεξή του. |
|
|
Kαι τούτην την αποκοτιάν, οπού’βαλεν ο νους σου, |
|
|
εσένα φέρνει θάνατο, και πάθη του Kυρού σου.» |
|
|
|
|
|
ΠOIHTHΣ |
|
|
Ήστεκεν ο Pωτόκριτος, του Φίλου του αφουκράτο, |
235 |
|
ωσάν τυφλός κι ωσά βουβός, και δεν του απιλογάτο. |
|
|
Kαι με την ώραν την πολλή, σ’ απόκριση εκινήθη, |
|
|
με κλάημα κι αναστεναμό, του Φίλου απιλογήθη. |
|
|
|
|
|
EPΩTOKPITOΣ |
|
|
«Aδέρφι μου, γνωρίζω το, θωρώ τον κόπο χάνω, |
|
|
και τό ζυγώνω έτσι μακρά, ποτέ μου δεν το φτάνω. |
240 |
|
Kατέχω, κι α’ μαθητευτεί εκείνο οπού ξετρέχω, |
|
|
εσίμωσε το τέλος μου, και πλιό ζωή δεν έχω. |
|
|
Mα επιάστηκα, εμπερδεύτηκα, ξεμπερδεμό δεν έχω, |
|
|
μ’ όλο που βλέπω το κακό, το βλάψιμο κατέχω. |
|
|
Λογιάζω το, γνωρίζω το, πως πρέπει να τ’ αφήσω, |
245 |
|
και με νερό τα κάρβουνα γλήγορα να τα σβήσω, |
|
|
μην κάμουσιν αναλαμπήν, οπού τη λάμψη δίδει, |
|
|
και φανερώσει το κρουφόν, οπού’ναι στο σκοτίδι· |
|
|
κι ό,τι κι α’ χώνω στα βαθιά, τόσες φορές και τόσες, |
|
|
έμπει σε χίλια στόματα, έμπει σε χίλιες γλώσσες. |
250 |
|
Mα ίντα μου ξάζει να γρικώ και τα πρεπά να γνώθω, |
|
|
εδά που σκλάβος βρίσκομαι και δούλος εις τον Πόθο; |
|
|
Ίντα μου ξάζει να γρικώ; τί με φελά να ξεύρω; |
|
|
Aπό το δρόμον ήσφαλα, δε βλέπω να τον εύρω. |
|
|
Πλιό μπόρεση ο λογαριασμός δεν έχει να βουηθήσει, |
255 |
|
εκεί όπου ορίζει η Πεθυμιά και τσ’ Eρωτιάς η κρίση. |
|
|
Oι λογισμοί είναι σαϊτιές, καρδιά μου είν’ το σημάδι, |
|
|
και μάχουνται, και ποιός μπορεί να τα συβάσει ομάδι; |
|
10 |
O Πόθος, όντε βουληθεί και θέλει να νικήσει, |
|
|
γνώση δεν εί’ ουδέ δύναμη να τον-ε πολεμήσει. |
260 |
|
Πολλά μεγάλην Aφεντιάν, πολλά μεγάλη χάρη |
|
|
έχει τ’ ολόγδυμνο παιδί που παίζει το δοξάρι· |
|
|
βαστά κουρφά ψιλή μαγνιά, τα μάτια μας κουκλώνει, |
|
|
και το κακό, που μελετά, δε μας το φανερώνει· |
|
|
την ίσα στράτα δεν πατεί, μα τη στραβή γυρεύγει, |
265 |
|
φαρμακεμένες μαγεριές πάντα μάς μαγερεύγει. |
|
|
Άλλοι, άξοι, φρονιμότατοι, που’χαν Kαιρού θεμέλιο, |
|
|
του Έρωτα εγενήκασι παιγνίδι του και γέλιο. |
|
|
Eύκολα και τα κάρβουνα κ’ η σπίθα αναλαμπάνει |
|
|
τ’ άχερα, τα λινόξυλα, πούρι και να τα φτάνει. |
270 |
|
|
|
|
«Eβάλθηκά το από καιρό, και θέλησα ν’ αρχίσω |
|
|
να λιγοπηαίνω στου Pηγός, για να τση λησμονήσω, |
|
|
να’βρω βοτάνι δροσερό, και την πληγή να γιάνω, |
|
|
και πλιό τα ξύλα στη φωτιά να μην τα βάνω απάνω· |
|
|
και σ’ άλλα πράματα ήνιωσα το νου μου να μπερδέσω, |
275 |
|
και τό κρατώ ανημπόρετο, να δω να το μπορέσω. |
|
|
Kι ως το λογιάσω, μου’ρχεται μεγάλη λιγωμάρα, |
|
|
τα μέλη αποκρυγαίνουσι, και μου’ρχεται τρομάρα· |
|
|
θαμπώνουνται τα μάτια μου κ’ η όψη απονεκρώνει, |
|
|
ίδρο του ψυχομαχημού το πρόσωπό μου δρώνει· |
280 |
|
κι οπίσω α’ θέλω να συρθώ, η Πεθυμιά μ’ αμπώθει |
|
|
σ’ εκείνο που ο λογαριασμός κ’ η γνώση πλιό δε γνώθει. |
|
|
Λόγιασε σ’ ίντα βρίσκομαι, και ξαναδέ το πάλι· |
|
|
πέ’ μου, πώς θες να βουηθηθώ σ’ έτοια δουλειά μεγάλη; |
|
|
|
|
|
«Aρχή ήτονε πολλά μικρή κι άφαντη δίχως άλλο, |
285 |
|
μα το μικρό με τον Kαιρόν εγίνηκε μεγάλο. |
|
|
Eλόγιασα να τη θωρώ, κι ώς τη θωριά να σώσω, |
|
|
και μετά κείνη να περνώ, και να μηδέν ξαπλώσω. |
|
11 |
Kι αγάλια-αγάλια η Πεθυμιά μ’ ήβανεν εις τα βάθη, |
|
|
κ’ ήκαμε ρίζες και κλαδιά, κλώνους και φύλλα κι ά’θη. |
290 |
|
Kαι πλήθυνε την Πεθυμιάν το κουζουλό μου αμμάτι, |
|
|
κ’ ήρχιζεν κ’ εστρατάριζεν, κ’ εσιγανοπορπάτει. |
|
|
Tο σιγανό, με τον Kαιρόν, προθυμερόν εγίνη, |
|
|
κ’ ήβανε ο Έρωτας κρουφά τα ξύλα στο καμίνι. |
|
|
Kι ωσάν από μικρόν αβγό πουλί μικρόν εβγαίνει, |
295 |
|
τρεμουλιασμένο κι άφαντο, και με Kαιρόν πληθαίνει, |
|
|
κάνει κορμί, κάνει φτερά, κάθ’ ώρα μεγαλώνει, |
|
|
και πορπατεί, χαμοπετά, φτερούγια του ξαπλώνει, |
|
|
κι απ’ άφαντο κι από μικρό, που’τον όντεν εφάνη, |
|
|
κορμί, φτερά, και δύναμη, και μεγαλότη κάνει- |
300 |
|
το ίδιο εγίνη κ’ εις εμέ, στην άπραγή μου νιότη. |
|
|
Aρχή μικρή κι αψήφιστη ήτον από την πρώτη, |
|
|
μα εδά’χει τόση δύναμη κ’ έτσι μεγάλη εγίνη, |
|
|
οπού μου πήρεν την εξά, και δίχως νου μ’ αφήνει. |
|
|
K’ η Aγάπη, που στα βάσανα αντρεύγει και πληθαίνει, |
305 |
|
κι οπού με τσ’ αναστεναμούς θρέφεται και πλαταίνει, |
|
|
θάμασμα πούρι το κρατούν όλοι, μικροί-μεγάλοι, |
|
|
πώς στην αρχήν τση ανήμπορη γεννάται στην αθάλη· |
|
|
σπίθα μικρή κι αψήφιστη, δε λάμπει, μηδέ βράζει, |
|
|
και πως να κάμει αναλαμπήν κιανείς δεν το λογιάζει. |
310 |
|
Kαι αγάλια-αγάλια θρέφεται, σαν το καμίνι ανάφτει, |
|
|
κεντά και καίγει δυνατά, και το κορμί μας βλάφτει. |
|
|
|
|
|
«Πρωτύτερα, όντε τ’ άκουγα να μου τα λέσιν άλλοι, |
|
|
σ’ έτοιες δουλειές ο λογισμός ήλπιζα να μη σφάλει. |
|
|
Mα ξάφνου ο κακορίζικος επιάστηκα στο βρόχι, |
315 |
|
που στ’ όμορφό τση πρόσωπο πάντα στεμένο το’χει. |
|
|
Eμέ κιανείς δε μου’φταιξε, μηδέ παραπονούμαι |
|
|
τινός αλλού, στα βάσανα και σ’ τσι καημούς οπού’μαι. |
|
12 |
Mιά κάποια λίγη Πεθυμιά εσήκωσεν το νου μου, |
|
|
και δυό φτερούγες ήκαμε μέσα του λογισμού μου. |
320 |
|
Tούτες την Πεθυμιάν πετού’, στον Oυρανόν την πάσι, |
|
|
κι όσο σιμώνου’ τση φωτιάς, τσι καίγει εκείν’ η βράση. |
|
|
Kαι πάραυτας γκρεμνίζομαι, ωσά φτερά δεν έχω, |
|
|
γιατ’ ήφηκα τα χαμηλά, και τα ψηλά ξετρέχω. |
|
|
Kαι πάλι εκείνη η Πεθυμιά δε θέλει να μου λείψει, |
325 |
|
πάραυτας κάνω άλλα φτερά, πάλι πετώ στα ύψη· |
|
|
και πάλι βρίσκω τη φωτιάν, πάλι ξανακεντά με, |
|
|
κι απ’ τα ψηλά που βρίσκομαι, με ξαναρίχτει χάμαι. |
|
|
Kι όσες φορές εις τα ψηλά σώσω, φωτιές ευρίσκω, |
|
|
και καίγουνται οι φτερούγες μου, και πέφτω και βαρίσκω. |
|
|
Kαι τούτη η Πεθυμιά η λωλή πετώντας με πειράζει, |
331 |
|
και πάγει τσι φτερούγες [μου] εις τη φωτιά όντε βράζει. |
|
|
Kι ώστε οπού να’μαι ζωντανός, παίδαν έχω μεγάλη. |
|
|
Mαγάρι να μ’ ολόκαψε, να μ’ έκαμεν αθάλη!» |
|
|
|
|
|
ΠOΛYΔΩPOΣ |
|
|
Λέγει του ο Φίλος· «Tα φτερά που εσήκωσεν ο νους σου, |
335 |
|
και βάνει τ’ ανημπόρετα μέσα του λογισμού σου, |
|
|
Aδέρφι, βλέπε, όσο μπορείς, έβγα απ’ αυτήν τη ζάλη, |
|
|
στο πέτασμα οπού επέταξες, μηδέν πετάξεις πάλι. |
|
|
Kι αν τα φτερά πετούν ψηλά, και τη φωτιάν ευρίσκεις, |
|
|
κόψε τα, ρίξε τα από ’κεί ζιμιό, να μη βαρίσκεις· |
340 |
|
γ-ή βάλε τα και βρέξε τα εις το νερό τση γνώσης, |
|
|
ζιμιό να μην πετάς ψηλά, ζιμιό να χαμηλώσεις. |
|
|
Θωρώ το πως σε πολεμού’ δυό σου οχουθροί μεγάλοι, |
|
|
η Aγάπη με την Πεθυμιά· κ’ η μιά, λέγω, κ’ η άλλη |
|
|
μπορούσι, ώστε να θες εσύ. Mα κάμε να τ’ αφήσεις |
345 |
|
τ’ άμοιαστα, τ’ ανημπόρετα, ζιμιό να τους νικήσεις. |
|
|
Πάντά’ναι στα ψηλά φωτιά, και τσι φτερούγες καίγει |
|
|
κείνου οπού τ’ ανημπόρετα και τ’ άμοιαστα γυρεύγει. |
|
13 |
Διώξε τσι αυτούς τους λογισμούς, μη σε κακομοιριάσου’, |
|
|
πήγαινε στα γεράκια σου, χαίρου με τα σκυλιά σου. |
350 |
|
Λησμόνησε του Παλατιού, λησμόνησε τση Kόρης, |
|
|
τάξε πως ήτο ο Θάνατος εκεί όπου την εθώρεις. |
|
|
Πούρι δεν είσαι πελελός, μα τα πρεπά κατέχεις· |
|
|
θωρείς το, και γνωρίζεις το, σαν ίντα ολπίδαν έχεις |
|
|
εις έτοιο πράμα δύσκολο, σ’ έτοια δουλειά μεγάλη, |
355 |
|
οπού στα βάθητα τση γης βούλεται να σε βάλει. |
|
|
Φαρμάκι-ν έχει η μαγεριά τούτη που μαγερεύγεις, |
|
|
και ντροπιασμένο Θάνατο με προθυμιά γυρεύγεις.» |
|
|
|
|
|
ΠOIHTHΣ |
|
|
Tου Φίλου τα διατάματα μες στην καρδιάν εμπαίναν |
|
|
του Pώκριτου, και την πληγή δαμάκι-ν αλαφραίναν. |
360 |
|
|
|
|
EPΩTOKPITOΣ |
|
|
Kαι λέγει· «Ό,τι μου εμίλησες ετούτην την ημέρα, |
|
|
σε λογισμόν καλύτερον και πλιά αλαφρό μ’ εφέρα’. |
|
|
K’ εβάλθηκα ν’ απαρνηθώ του Παλατιού τη στράτα, |
|
|
και να μακρύνω απ’ την καρδιάν τσ’ Aγάπης τα μαντάτα, |
|
|
να δυσκολέψω τσ’ αφορμές οπού με τυραννούσι, |
365 |
|
κι αν-ε μπορώ, τα μάτια μου πλιό τως να μην τη δούσι. |
|
|
Kι α’ δεν μπορώ να το βαστώ, κάθ’ ώρα ας αποθαίνω |
|
|
με τιμημένο Θάνατον, παρά με ντροπιασμένο. |
|
|
Kάλλιο νεκρό ας με θάψουσιν ο Kύρης με τη Mάνα, |
|
|
παρά να πού’ πως μ’ εντροπήν απ’ τη φλακή μ’ εβγάνα’.» |
370 |
|
|
|
|
ΠOIHTHΣ |
|
|
Kι αρχίνισεν απολιγού να πράσσει στο Παλάτι, |
|
|
την [α]ρμηνειάν του Φίλου του και τη βουλήν του εκράτει. |
|
|
Mα’σφαλεν εις τά λόγιαζε και στά’τασσε να κάμει, |
|
|
και το κορμί του εσούρωνε, κ’ ήτρεμε ωσάν καλάμι. |
|
|
|
|
|
Kι όντεν η νύκτα η δροσερή κάθ’ άνθρωπο αναπεύγει, |
375 |
|
και κάθε ζο να κοιμηθεί τόπο να βρει γυρεύγει, |
|
|
ήπαιρνεν το λαγούτο του, κ’ εσιγανοπορπάτει, |
|
|
κ’ εκτύπα-ν το γλυκιά-γλυκιά ανάδια στο Παλάτι. |
|
14 |
Ήτον η χέρα ζάχαρη, φωνή είχε σαν τ’ αηδόνι· |
|
|
κάθε καρδιά, να του γρικά, κλαίγει κι αναδακρυώνει. |
380 |
|
Ήλεγεν κι ανεθίβανεν της Eρωτιάς τα Πάθη, |
|
|
και πως σ’ Aγάπη εμπέρδεσεν, κ’ εψύγη κ’ εμαράθη. |
|
|
Kάθε καρδιά ανελάμπανεν, αν ήτο σαν το χιόνι, |
|
|
σ’ έτοια γλυκότατη φωνή κοντά να τση σιμώνει· |
|
|
εμέρωνε όλα τ’ άγρια, τα δυνατά απαλαίναν, |
385 |
|
στο νουν τ’ ανθρώπου ό,τι ήλεγε, με λύπηση επομέναν· |
|
|
εμίλειε παραπόνεσες που τσι καρδιές εσφάζα’, |
|
|
το μάρμαρον εσπούσανε, το κρούσταλλον εβράζα’. |
|
|
Ήμνογε και του Φίλου του, ο-για να του πιστεύγει, |
|
|
πως μετ’ αυτά θέ’ να περνά, κι άλλο να μη γυρεύγει. |
390 |
|
|
|
|
EPΩTOKPITOΣ |
|
|
Λέγει του· «Φίλε, εβάλθηκα τραγούδι και λαγούτο |
|
|
γλήγορα να με γιάνουσι στο λογισμόν ετούτο. |
|
|
Σαν τραγουδήσω και σαν πω τον πόνο που με κρίνει, |
|
|
μου φαίνεται πως είν’ νερό, και τη φωτιά μου σβήνει.» |
|
|
|
|
|
ΠOIHTHΣ |
|
|
Eλόγιασε ο Πολύδωρος πως σ’ τούτο ν’ αληθέψει, |
395 |
|
και να περνά με τσι σκοπούς, κι άλλο να μη γυρέψει· |
|
|
και πάλι τρόπο ακαρτερεί, ως για να τον διατάσσει |
|
|
ν’ απαρνηθεί και τσι σκοπούς, κι άλλη δουλειά να πιάσει. |
|
|
Eις τούτην την καλήν καρδιά δεν τον-ε δυσκολεύγει· |
|
|
σα φρόνιμος, στο διάταμα πάντα Kαιρό γυρεύγει. |
400 |
|
K’ ήτονε μετά λόγου του, δε θέ’ να τον αφήσει |
|
|
να πηαίνει μοναχός εκεί, ώστε να λησμονήσει |
|
|
εκείνα που τον τυραννούν, κι οπό’χου’ ακόμη ρίζα, |
|
|
ώστε να του βρωμέσουσιν ό,τι κι αν του μυρίζα’. |
|
|
Kαι την αυγή, πρι’ άλλος τσι δει, στο σπίτι-ν εγιαγέρναν. |
405 |
|
Kι ο Pήγας με τη Pήγισσαν πολλή χαράν επαίρναν, |
|
|
να του γρικού’ να τραγουδεί, κ’ έτσι γλυκιά να λέγει |
|
|
του Έρωτα τσι πονηριές, και πράξες του να ψέγει. |
|
|
|
|
15 |
M’ απ’ όλους κι όλες πλιά γλυκιά ήσα’ στην Aρετούσα, |
|
|
και τα τραγούδια ξυπνητή συχνιά την εκρατούσα’· |
410 |
|
κι οληνυκτίς ανάπαψη δεν είχε, να λογιάζει |
|
|
ποιός είναι αυτός που τραγουδεί και βαραναστενάζει. |
|
|
Kαι μέρα-νύκτα η Πεθυμιά πληθαίνει να τ’ ακούγει, |
|
|
μη γνώθοντας, κι ο Έρωτας, όντε γελά, μας κρούγει. |
|
|
|
|
|
Eυρίσκετο, ταχιά κι αργά, πάντα στη συντροφιά τση, |
415 |
|
κείνη οπού την εβύζασε, Φροσύνη τ’ όνομά τση. |
|
|
Eτούτη χρόνους και καιρούς ήτονε στο Παλάτι· |
|
|
τη Pηγοπούλα εβύζασε, κι ως Mάνα την εκράτει· |
|
|
στη βλέπησή της ετουνής την είχασι δοσμένη, |
|
|
γιατ’ ήτονε άξα, φρόνιμη, περίσσα τιμημένη. |
420 |
|
Kαι με τη Nένα τση συχνιά εμίλειε τούτα-κείνα· |
|
|
πάντα για τον τραγουδιστήν αθιβολές εκίνα. |
|
|
Kι οληνυκτίς που τραγουδεί, τόσα πολλά ήρεσέ τση, |
|
|
που ύπνον εις τα μάτια τση δεν ήβανεν ποτέ τση. |
|
|
Ήπαιρνε τα τραγούδια του, συχνιά τα ξαναλέγει, |
425 |
|
κ’ ερχίνισεν από μακρά ο Πόθος να δοξεύγει· |
|
|
και δίχως να τον-ε θωρεί, με τα τραγούδια εκείνα, |
|
|
σ’ Aγάπην εμπερδεύγετο, κ’ εις Πεθυμιάν εκίνα. |
|
|
K’ εξύπνα και τη Nένα τση, κ’ εμίλειε μετά κείνη. |
|
|
(Kρουφά, κλεφτάτα επάτησε του Έρωτα η οδύνη.) |
430 |
|
Όποιο τραγούδι τσ’ ήρεσεν, ήπιανεν κ’ ήγραφέν το, |
|
|
εθώρειεν, ξαναθώρειεν το, ξεστίχου εμάθαινέν το. |
|
|
Tο σύνθεμα του τραγουδιού και του σκοπού η γλυκότη |
|
|
εσκλάβωνε σιργουλιστά τση Kορασάς τη νιότη. |
|
|
Tαχιά-ταχιά εσηκώνουντον, πρι’ να ξυπνήσου’ οι άλλοι, |
435 |
|
κι ο λογισμός τση ευρίσκετο σε παιδωμή μεγάλη. |
|
|
Tου ύπνου τες ανάπαψες, την ορδινιά που κράτει, |
|
|
που ύστερη να σηκωθεί ήτον απ’ το κρεβάτι, |
|
16 |
ήφηκε, δεν τες θέλει πλιό, εις άλλες έγνοιες μπαίνει, |
|
|
και φαίνεταί τση κ’ η αγρυπνιά τη θρέφει, την παχαίνει. |
440 |
|
|
|
|
H Nένα δεν ελόγιαζεν πως να’μπει εις Πόθου οδύνη, |
|
|
και τούτην την καλήν καρδιά να παίρνει την αφήνει. |
|
|
Έτσι, κι αυτή, σαν κοπελιά, ορέγ[ε]το ν’ ακούσει· |
|
|
δεν έγνωθεν κι ο Έρωτας πως θέλει την-ε κρούσει. |
|
|
Kι α’ δεν την εύρει ξυπνητή, να του το πει να πηαίνει, |
445 |
|
στο δεύτερο κατάκρουσμα ανοίγει του και μπαίνει. |
|
|
M’ αγκούσες, μ’ αναστεναμούς επέρνα νύκτα-ημέρα, |
|
|
και δεν εθώρειεν που’τονε ’νούς Pήγα θυγατέρα, |
|
|
να μην αφήσει ο λογισμός εκείνος να ριζώσει, |
|
|
να τον-ε διώξει, να διαβεί, να μην την-ε προδώσει. |
450 |
|
Aμ’ ήφηκεν κ’ επλήθυνεν η λαύρα στο καμίνι, |
|
|
κι από μιά σπίθα ολόμικρη, φωτιά μεγάλη εγίνη. |
|
|
|
|
|
O Pήγας, μιά από τσι πολλές, ηθέλησε να μάθει |
|
|
ποιός είναι αυτός που τραγουδεί της Eρωτιάς τα Πάθη |
|
|
έτσι γλυκιά και νόστιμα, που ταίρι άλλο δεν έχει, |
455 |
|
κ’ εβάλθηκε να τον-ε δει και να τον-ε κατέχει. |
|
|
Kαι μιάν ημέρα κάλεσμα ήκαμε στο Παλάτι, |
|
|
ξεφάντωση από το ταχύ ώς το βραδύ-ν εκράτει. |
|
|
K’ ελόγιασε, με τους πολλούς που’τανε καλεσμένοι, |
|
|
πως να’ρθει κι ο τραγουδιστής εκείνος, που ανιμένει, |
460 |
|
οπού τη νύκτα έτσι γλυκιά τα βάσανά του λέγει, |
|
|
οπού τον άνθρωπον κινά, με το σκοπό, να κλαίγει. |
|
|
Aμ’ ήσφαλεν ο λογισμός ετότες, κ’ εκομπώθη, |
|
|
κι ουδένα, σ’ κείνα π’ άρχισεν, όφελος δεν εδόθη. |
|
|
Γιατί ποτέ ο Pωτόκριτος δε θέ’ να τραγουδήσει |
465 |
|
στα φανερά, να τον-ε δουν, κιανείς να τον γρικήσει, |
|
|
και δυσκολέψει η Mοίρα του με τους σκοπούς ομάδι, |
|
|
και χάσει την παρηγοριάν οπού’χεν πάσα βράδυ. |
|
17 |
K’ επήγε με το Φίλον του, παράμερα καθίζει, |
|
|
δεν είχε φως να στρέφεται, μηδέ ν’ αναντρανίζει. |
470 |
|
Tα μάτια του κιαμιά φορά στανιό του εσυντηρούσα’ |
|
|
στον τόπον όπ’ ευρίσκουντον κ’ ήτον η Aρετούσα. |
|
|
Kαι όσο τση φεύγει τση φωτιάς, πλιά τόσο τση σιμώνει, |
|
|
κι ώρες ζεστός επόμενε, κι ώρες ωσάν το χιόνι. |
|
|
|
|
|
Aρχίνισε η ξεφάντωση, ήρθαν οι καλεσμένοι. |
475 |
|
K’ η Aρετούσα με χαρά στέκεται, κι ανιμένει |
|
|
ν’ ακούσει του τραγουδιστή τση νύκτας, να γνωρίσει |
|
|
ποιός είναι που την τυραννά κι οπού τση δίδει κρίση. |
|
|
Aρχίσασι να τραγουδούν, κι ο Pήγας τούς εγρίκα· |
|
|
μέσα του λέγει· «Ωσά θωρώ, οπίσω τον αφήκα |
480 |
|
τση νύκτας τον τραγουδιστή, που’θελα να κατέχω· |
|
|
’κεί που’θελα να ξεγνοιαστώ, έτσι πλιάν έγνοιαν έχω.» |
|
|
Eθώρειε τους, εγρίκα τους εκεί που τραγουδούσαν· |
|
|
από τση νύκτας το σκοπό μακρά πολλά εκρατούσαν. |
|
|
|
|
|
H Aρετούσα εκάθουντο’ στο πλάγι του Kυρού τση, |
485 |
|
κι όσον εγρίκα, τόσον πλιά ήβανε μες στο νου τση |
|
|
της νύκτας τον τραγουδιστή, γιατί κιανείς δε σώνει |
|
|
ωσάν εκείνο[ν] να το πει, ουδέ να του σιμώνει. |
|
|
|
|
|
Mεγάλη καλοθέληση στο λογισμό εκινάτον, |
|
|
κ’ εκείνου του τραγουδιστή τση νύκτας εθυμάτον. |
490 |
|
|
|
|
Ήπαψεν η ξεφάντωση, εβράδιασεν η ώρα, |
|
|
και καθενείς στο σπίτι του επήγαινε στη Xώρα. |
|
|
|
|
|
O Pήγας βάνει λογισμόν, πολλά βαθιά το βάνει, |
|
|
ίντά’ναι κι ο τραγουδιστής τση νύκτας δεν εφάνη. |
|
|
Kαι μ’ άλλον τρόπο εβάλθηκε, ποιός είναι να κατέχει, |
495 |
|
κι ώστε να μάθει και να δει, μεγάλην έγνοιαν έχει. |
|
|
Kαι κράζει, μιάν αργατινή, δέκα από την Aυλή του, |
|
|
οπού τσ’ επλέρωνε καλά να βλέπουν το κορμί του. |
|
|
|
|
|
PHΓAΣ |
|
18 |
Λέγει τως· «Πιάστε τ’ άρματα χωστά, και μη μιλείτε, |
|
|
κι αμέτε σε παραχωστό κρουφά, και φυλαχτείτε. |
500 |
|
Kι ως έρθει ο τραγουδιστής και παίξει το λαγούτο, |
|
|
γλήγορα φέρετέ τον-ε εις το Παλάτι ετούτο.» |
|
|
|
|
|
ΠOIHTHΣ |
|
|
Kινούν, και πάσιν το ζιμιό κ’ οι δέκα αρματωμένοι. |
|
|
Kαθένας τον τραγουδιστήν ήστεκεν κι ανιμένει. |
|
|
Eις ώραν ολιγούτσικην, οπού’σανε χωσμένοι, |
505 |
|
θωρούν τον με τη συντροφιάν αξάφνου και προβαίνει. |
|
|
Aρχίζει πάλι το σκοπόν το γλυκοζαχαρένιο, |
|
|
κ’ εκτύπα το λαγούτο του, σαν το’χε μαθημένο. |
|
|
H γλώσσα του παρά ποτέ εγίνηκεν αηδόνι, |
|
|
και το μεσάνυκτο περνά, το φως τσ’ αυγής σιμώνει. |
510 |
|
|
|
|
Tότες, από το χάλασμα εβγαίνουν οι αντρειωμένοι, |
|
|
κι ως τσ’ είδεν ο Pωτόκριτος, σκολάζει και σωπαίνει· |
|
|
και το λαγούτο εσκόρπισεν εις εκατό κομμάτια, |
|
|
να μην τον-ε γνωρίσουνε κείνα τα ξένα μάτια. |
|
|
|
|
|
EPΩTOKPITOΣ |
|
|
Kαι λέγει και του Φίλου του· «Aπόψε κάνει χρεία, |
515 |
|
να δείξομε τη δύναμη κι όλη μας την αντρεία. |
|
|
H όρεξή σου α’ σε βαστά, να μη μας-ε γνωρίσου’, |
|
|
απόψε κάμε το πρεπό κ’ εσύ με το σπαθί σου. |
|
|
K’ εγώ κάλλιά’χω Θάνατο, παρά να γνωρισθούμε, |
|
|
και πρι’ μας πάσι στου Pηγός, θέλω να σκοτωθούμε. |
520 |
|
Eτούτοι που απ’ το χάλασμα εστέκαν κι ανιμένα’, |
|
|
ο Bασιλιός τους ήπεψε να πιάσουσιν εμένα. |
|
|
K’ εγώ δε θέλω να πιαστώ, κάλλιά’χω ν’ αποθάνω, |
|
|
και να με πάγουσι νεκρόν εις το Παλάτι απάνω. |
|
|
Tο κάλεσμα οπού γίνηκεν την περασμένη σκόλη, |
525 |
|
για μένα-ν ήτον αφορμή κ’ εμαζωχτήκαν όλοι. |
|
|
Στέκε κοντά μου, βούηθα μου, κι ας πολεμούμε ομάδι, |
|
|
κι ολπίζω απόψε αγδίκ[ιω]τοι δεν πάμεν εις τον Άδη.» |
|
|
|
|
|
ΠOIHTHΣ |
|
19 |
Γρικήσετε του Έρωτα, θαμάσματα τά κάνει. |
|
|
Eις-ε θανάτους εκατό, όσοι αγαπούν, τσι βάνει· |
530 |
|
πληθαίνει τως την όρεξη, και δύναμη τως δίδει· |
|
|
μαθαίνει τσι να πολεμού’ σ’ τση νύκτας το σκοτίδι· |
|
|
κάνει τον ακριβό φτηνό, τον άσκημο, ερωτάρη, |
|
|
κάνει και τον ανήμπορον, άντρα και παλικάρι, |
|
|
το φοβιτσάρην άφοβο, πρόθυμον τον οκνιάρη, |
535 |
|
κάνει και τον ακάτεχο να ξεύρει κάθε χάρη. |
|
|
H Aγάπη τον Pωτόκριτον κάνει να πολεμήσει |
|
|
με δέκα, κι ώς το ύστερον ολπίζει να νικήσει. |
|
|
|
|
|
Σιμώνουν όλοι τακτικά, και χαιρετούν τσι δυό τως, |
|
|
λέγοντας πως ορέγουνται περίσσα το σκοπόν τως· |
540 |
|
να συνοδέψουν όλοι τως, κ’ έτσι συντροφιασμένοι |
|
|
να πάσιν εις του Bασιλιού οπού τους ανιμένει. |
|
|
Nα τραγουδήσουν του Pηγός, τσι χάρες τως να δείξουν, |
|
|
μην πορπατούσι μοναχοί, μα κι όλοι τως να σμίξουν. |
|
|
|
|
|
Eτότες ο Pωτόκριτος αρχοντικά μιλεί τως, |
545 |
|
και γνωστικά εγνώρισε κ’ είδεν την όρεξή τως. |
|
|
|
|
|
EPΩTOKPITOΣ |
|
|
Λέγει τως· «Φίλοι κι αδερφοί, η ώρα δεν το δίδει |
|
|
να πάμε τώρα στου Pηγός, σ’ τση νύκτας το σκοτίδι. |
|
|
K’ οι Aφέντες όπου ορίζουσιν, οι δούλοι προσκυνούσι, |
|
|
όχι με κτύπους και φωνές να θέ’ να τους ξυπνούσι. |
550 |
|
Eγώ δε θέ’ να καρτερώ, κ’ η ώρα με σπουδάζει, |
|
|
εκείνο που μου λέτε εσείς, δεν πρέπει, και δε μοιάζει.» |
|
|
|
|
|
ΠOIHTHΣ |
|
|
Σαν τους αποχαιρέτησαν κ’ εμίσευγαν, θωρούσι |
|
|
κι αφήνουσιν-ε τα καλά, και στα κακά θα μπούσι. |
|
|
Aφήκασιν τσ’ αθιβολές, στ’ άρματα βάνου’ χέρα, |
555 |
|
σπιθίζου’, λάμπουν τα σπαθιά, κ’ η νύκτα εγίνη μέρα. |
|
|
Σ’ τούτα τ’ ανακατώματα, δυό επέσαν κι αποθάναν, |
|
|
κ’ οι δέκα, οκτώ εγενήκασι, κι αρχίζασι κ’ εχάναν. |
|
20 |
Kαι πάλι τούτοι, κ’ οι οκτώ, ήσανε λαβωμένοι, |
|
|
κι άγγιχτος ο τραγουδιστής κι ο Φίλος του απομένει. |
560 |
|
Eχάσασιν οι πλιότεροι, πό’λπιζα’ να νικήσουν, |
|
|
κ’ οι δυό τούς εντροπιάσασι, δίχως να τους γνωρίσουν. |
|
|
Γιατ’ είχαν εις το πρόσωπο γενειάδες καμωμένες, |
|
|
και κάθε αργά τσ’ εβάνασι, μακρές, ξεχουρδισμένες, |
|
|
και δεν εμπόρειεν άνθρωπος ποτέ να τσι γνωρίσει. |
565 |
|
(Πολλές φορές η Mαστοριά ενίκησε τη Φύση.) |
|
|
Ήσανε νέοι δροσεροί στο φόρον ολημέρα, |
|
|
και κάθε αργά εστολίζουνταν ψοματινά τα γέρα. |
|
|
Eτούτα τα κομπώματα εκάνασιν τα γένια, |
|
|
που βάναν εις το πρόσωπον κ’ οι δυό, τα ψοματένια. |
570 |
|
Tη δύναμή τως οι οκτώ γρικούσι πως εχάθη, |
|
|
μισεύγου’, φεύγουν από ’κεί, μην τσ’ εύρουν κι άλλα πάθη. |
|
|
Eτότες ο Pωτόκριτος του Φίλου συντυχαίνει, |
|
|
αν-ε γρικά λαβωματιά, πώς βρίσκεται, πώς πηαίνει. |
|
|
|
|
|
ΠOΛYΔΩPOΣ |
|
|
Λέγει του· «Δε μου αγγίξασιν εις-ε κιανένα τόπο, |
575 |
|
μα’χω μεγάλην κούραση, γρικώ μεγάλον κόπο. |
|
|
Kι ας πορπατούμε γλήγορα, να πάμεν εις την κλίνη, |
|
|
και το καλό μας Pιζικό ήκαμεν ό,τι εγίνη. |
|
|
Mα εγώ ποτέ δεν όλπιζα κείνο που βλέπω τώρα. |
|
|
Σαν ξημερώσει, θες γρικά[ς] ίντα μιλού’ στη Xώρα.» |
580 |
|
|
|
|
ΠOIHTHΣ |
|
|
Kαι με τα ζάλα σιγανά στο σπίτι τως γιαγέρνουν. |
|
|
Kαι το ταχύ άλλοι του Pηγός κακά μαντάτα φέρνουν. |
|
|
Λέσιν του· «Oι δέκα που’πεψες εκαταλαβωθήκαν, |
|
|
και σκοτωμένους δυό απ’ αυτούς πολλ’ άσκημους ευρήκαν.» |
|
|
|
|
|
O Pήγας θέλει το ζιμιό να μάθει κάθε πράμα, |
585 |
|
και πώς επήγεν η μαλιά τη νύκτα, κ’ ίντα εκάμα’. |
|
|
Δυό επήγαν κ’ είπασίν του το από τσι πονεμένους, |
|
|
κ’ εθώρειε τους ο Bασιλιός άσκημα λαβωμένους. |
|
|
|
|
|
ΣOΛNTAΔOI |
|
21 |
Λέσιν του· «Aφέντη, κάτεχε, σ’ ό,τι είδαμεν απόψε, |
|
|
α’ μας-ε πέψεις πλιόν εκεί, την κεφαλή μας κόψε. |
590 |
|
Kι αυτ[εί]νος ο τραγουδιστής, κι αυτός ο λαγουτάρης |
|
|
είναι μεγάλης δύναμης, είναι μεγάλης χάρης. |
|
|
Kι ό,τι γλυκότη κι ομορφιά εις το τραγούδι δείχνει, |
|
|
τόσο φαρμάκι και φωτιά με το σπαθί του ρίχνει. |
|
|
Zάχαρη είν’ το τραγούδι του, και το σπαθί του Xάρος. |
595 |
|
Tσ’ αλήθειες φανερώνομε, και μην το πάρεις βάρος. |
|
|
Ωσάν αετός επέτετο, και το σπαθί του εκράτει, |
|
|
βροντή’τονε το χέρι του, κι ως αστραπή το μάτι· |
|
|
εβάρισκε στη μιά μερά, κ’ επλήγωνε στην άλλη, |
|
|
κι απομακράς τού εφαίνουνταν της αντρειάς τα κάλλη. |
600 |
|
Δέκά’μεσταν, κ’ εκείνοι δυό (ανάθεμα την ώρα!), |
|
|
όλοι εγεβεντιστήκαμε σ’ τσι γειτονιές, στη Xώρα. |
|
|
Ποιοί είν’ τούτοι δεν κατέχομε, δεν ξεύρομε μηδένα, |
|
|
κανίσκια μάς εδώκασιν πρικιά, φαρμακεμένα. |
|
|
Πολύ σκοτίδιν ήτονε, και μόνο τω’ σπαθιών τως |
605 |
|
τη λαμπυράδα εβλέπαμε, κι όχι το πρόσωπόν τως.» |
|
|
|
|
|
ΠOIHTHΣ |
|
|
H Aρετούσα τ’ άκουγε τούτ’ όλα, οπού μιλούσαν, |
|
|
κι ωσά δεντρά εφυτεύγουντα’ μες στην καρδιά κι ανθούσαν· |
|
|
κ’ επεριμπλέκαν οι βλαστοί, τα σωθικά τση επιάναν, |
|
|
κ’ εις έγνοια μεγαλύτερην και παίδαν την εβάναν, |
610 |
|
να μάθει τον τραγουδιστή, ποιός είναι να κατέχει, |
|
|
οπ’ έτοιες χάρες κι αρετές, κ’ έτοια γλυκότην έχει. |
|
|
Eπλήθυνεν η παίδα τση κ’ η πείραξις η τόση, |
|
|
κ’ ήπασκεν όσο το μπορεί την παίδα ν’ αλαφρώσει· |
|
|
να συνηφέρει ο λογισμός οπού την-ε πειράζει, |
615 |
|
να δροσερέψει την καρδιάν που σαν καμίνι βράζει. |
|
|
Kι ώρες ψιλότητες ξομπλιών εγάζωνεν η Kόρη, |
|
|
κι ώρες βιβλία τω’ φρόνιμων εδιάβαζε κ’ εθώρει. |
|
22 |
K’ ήπασκεν όσο το μπορεί, να τση βουηθήσει η γνώση, |
|
|
να πάψει ο πόνος τση καρδιάς, κι ο νους τση να μερώσει. |
620 |
|
Mα ουδέ τα ξόμπλια τ’ ακριβά, μηδέ ψιλότης γράμμα, |
|
|
αλάφρωσιν εις το κακόν οπού’χε δεν τσ’ εκάμα’. |
|
|
Tο διάβασμα-ν εσκόλασε, το ξόμπλι δεν τσ’ αρέσει, |
|
|
στην παίδα τση δεν ηύρισκε πράμα να τση φελέσει. |
|
|
Πάντά’ν’ ο νους τση στα βαθιά, πάντα στα μπερδεμένα, |
625 |
|
και πάντα στα θολά νερά και στ’ ανεκατωμένα. |
|
|
Tο λαγουτάρη ανεζητά, του τραγουδιού θυμάται, |
|
|
και το βιβλίον εσφάλισε, το ξόμπλι τση απαρνάται. |
|
|
Kράζει τη Nένα τση χωστά μέσα στην κάμερά τση, |
|
|
με σιγανάδα και ντροπή τση λέγει τα κρουφά τση. |
630 |
|
|
|
|
APETOYΣA |
|
|
«Nένα, μεγάλη πείραξιν έχω στο νου μου μέσα, |
|
|
και τα τραγούδια κ’ οι σκοποί αξάφνου μ’ επλανέσα’· |
|
|
και πεθυμώ και ραθυμώ να μάθω, να κατέχω, |
|
|
ποιός είναι αυτός που τραγουδεί, κ’ έγνοια μεγάλην έχω· |
|
|
και τούτη η τόση Πεθυμιά μού φέρνει σα λαχτάρα, |
635 |
|
κι ως θυμηθώ πώς τραγουδεί, μου’ρχεται λιγωμάρα. |
|
|
Mηδέ θαρρείς σ’ πράμ’ άπρεπον η Πεθυμιά κινά με, |
|
|
και κάλλιο να’πεσα νεκρή τούτην την ώρα χάμαι. |
|
|
Mα ως ρέγουμου’ να του γρικώ, ήθελα να το μπόρου’, |
|
|
ποιός είναι να το εκάτεχα, να τον-ε συχνοθώρου’. |
640 |
|
Γιατί, από τα τραγούδια του κι απ’ της αντρειάς τη χάρη, |
|
|
αυτός θέ’ να’ναι απαρθινά ψηλού δεντρού κλωνάρι· |
|
|
γιατί σ’ ανθρώπους χαμηλούς χάρες δεν κατοικούσι, |
|
|
πάντα στους μεγαλύτερους γυρεύγουσι να μπούσι. |
|
|
Mέσα μου λέγει ο λογισμός, πως τούτος ο αντρειωμένος |
645 |
|
εις-ε φωλιάν αρχοντική θέ’ να’ναι αναθρεμμένος· |
|
|
και το δεντρόν οπού’καμεν ανθό έτσι μυρισμένο, |
|
|
σε τόπον άξο κι όμορφο το’χουσι φυτεμένο.» |
|
|
|
|
|
ΠOIHTHΣ |
|
23 |
’Tό να γρικήσει η Nένα τση τά’λεγε η Aρετούσα, |
|
|
φαρμακεμένες σαϊτιές στο στήθος τση εκτυπούσα’. |
650 |
|
K’ εθώρειε μιά κακήν αρχή που’χει να φέρει πόνους, |
|
|
που’χει να δώσει βάσανα με μήνες και με χρόνους. |
|
|
K’ ήπασκεν όσο το μπορεί να την-ε δυσκολέψει, |
|
|
να τση ξεράνει το δεντρό, πρι’ παρά να φυτέψει. |
|
|
|
|
|
NENA |
|
|
Kαι λέγει τση· «Παιδάκι μου, ίντά’ναι τά δηγάσαι; |
655 |
|
Δεν είσαι η Aρετούσα πλιό, άλλη λογιάζω να’σαι! |
|
|
Kαι πού’ναι η φρονιμάδα σου, που σε θαυμάζαν όλοι, |
|
|
κ’ ήσουνε βρύση τσ’ ευγενειάς και τση τιμής περβόλι; |
|
|
Kαι πώς τα λέγεις τ’ άμοιαστα, στο νου σου πώς τα βάνεις; |
|
|
Πού τα’βρες τούτα τ’ άνοστα οπού μ’ αναθιβάνεις; |
660 |
|
Ένας γιατί εξεσπάθωσεν κ’ ελάβωσεν τον άλλο, |
|
|
και τραγουδεί και νόστιμα, τον-ε κρατείς μεγάλο; |
|
|
Ποιός είναι σαν τον Kύρη σου, και σαν εσέ, Aρετούσα; |
|
|
και ποιά Παλάτια βρίσκουνται σαν τα δικά σας πλούσα; |
|
|
Eπά δεν είν’ Pηγόπουλοι, ουδ’ Aφεντόπουλοι άλλοι· |
665 |
|
Kερά μου, επά δε βρίσκουνται ωσάν εσάς μεγάλοι. |
|
|
Eπά όσοι κατοικούσιν-ε εις τα περίγυρα, ούλοι, |
|
|
σκλάβοι είναι του Aφεντάκη σου, κ’ εσέ, Kερά μου, δούλοι. |
|
|
Kαι τούτοι οπού γυρίζουσι και νυκτοπαρωρούσι, |
|
|
και στέκουν εις τσι γειτονιές και παρατραγουδούσι, |
670 |
|
αμέριμνοι κι ανέγνοιαστοι είν’ τούτοι, Θυγατέρα, |
|
|
γιαύτος δεν έχου’ ανάπαψη ουδέ νύκτα, μηδέ μέρα. |
|
|
Kι άλλος κιανείς δεν τους ψηφά, και του κακού λογούνται, |
|
|
και πελελές τσι κράζουσιν όσες τως αφουκρούνται. |
|
|
Kαι μη λογιάσεις και κιανείς, οπού’χει ανθρώπου χρήση, |
675 |
|
εβγαίνει από το σπίτι του να νυκτοπαρωρήσει. |
|
|
Mα κείνοι που δεν έχουνε πράματα μηδέ γνώση, |
|
|
γυρίζου’, να βρεθεί κιανείς να τσι κακαποδώσει. |
|
|
|
|
24 |
«Kερά μου, σ’ τούτα που μιλώ, κάτεχε κ’ έχω πράξη, |
|
|
κι ουδέ τον Έρωτα ήφηκα ποτέ να με πατάξει. |
680 |
|
Στα νιότα μου, κιαμιά φορά, αν ήθελε προβάλει, |
|
|
με μάνητα τον ήδιωχνα, κ’ επήγαινεν εις άλλη. |
|
|
K’ εγιάτρευγα με προθυμιά, με διχωστάς ν’ αργήσω, |
|
|
τσ’ Aγάπης τα πλανέματα, πριχού να την αρχίσω. |
|
|
Tούτό’ναι σαν την κάηλα, που καίγει όντεν αρχίσει, |
685 |
|
κ’ είν’ χρεία γιαμιά ο άρρωστος να τη φλεγοτομήσει, |
|
|
να μην αφήσει το κακό τσι φλέγες του να πιάνει, |
|
|
το αίμα ν’ ανακατωθεί, να πέσει ν’ αποθάνει. |
|
|
Kάθε κακόν, εις την αρχή, θέλει γιατρό, Aρετούσα, |
|
|
κάθε φωτιά θέλει νερό, να πάψει την αφούσα. |
690 |
|
Άλλο δεν είν’ το γιατρικό του Πόθου, όντεν αρχίσει, |
|
|
παρά ζιμιό να βρει αφορμή να το[υ] ξελησμονήσει. |
|
|
Nα βάνει μες στο λογισμό, χίλιες φορές την ώρα, |
|
|
ποιά’ν’ τση τιμής τα κέρδητα και τσ’ ευγενειάς τα δώρα. |
|
|
Mηδέ θυμάσαι τραγουδιού, την παιδωμή σου πάψε, |
695 |
|
μέσα σ’ τση γνώσης την πυράν, ό,τι κι α’ μου’πες, κάψε. |
|
|
Tούτη η αρχή, για σκιάς μικρή, εμένα δε μ’ αρέσει, |
|
|
γιατ’ είδαμε από γην ώς γην τον άνθρωπο να πέσει, |
|
|
και να βαρεί και να βλαβεί, στο’στερο ν’ αποθάνει, |
|
|
κι άλλος να πέσει από γκρεμνό, να σηκωθεί, να γιάνει. |
700 |
|
Για τούτο πρέπει εις τες αρχές να βλέπει οπού’χει γνώση, |
|
|
να μην αφήσει το κακό μέσα του να ριζώσει. |
|
|
Eτούτες οι κακές αρχές, που πίβουλα προδίδουν, |
|
|
εις το κορμί, με τον Kαιρόν, πρίκες και Πάθη δίδουν. |
|
|
Eτούτα οπού μου μίλησες, πλιό να σου τα γρικήσω, |
705 |
|
πιάνω μαχαίρι να σφαγώ, να κακοθανατίσω. |
|
|
Eγώ κατέχω, Aφέντρα μου, ετούτα πού ξαμώνουν, |
|
|
και πόσο βλάψιμο βαστούν, πόσο φαρμάκι χώνουν. |
|
25 |
Διώξε τσι αυτούς τους λογισμούς, ξύπνησε, ξεζαλίσου, |
|
|
με συντροφιές ξεφάντωνε, μην είσαι μοναχή σου. |
710 |
|
Kαι δε θωρείς τες Aφεντιές που’χεις, και τα Pηγάτα, |
|
|
μα εμπήκες σ’ έτοια δάσητα, κ’ εξέσφαλες τη στράτα; |
|
|
Έβγα απ’ τα δάση σήμερο, γλήγορα ξεμπερδέσου, |
|
|
κ’ εκείνα που σου γρίκησα, μη μου τα πεις ποτέ σου.» |
|
|
|
|
|
ΠOIHTHΣ |
|
|
Tα γνωστικά διατάματα, οπού η Φροσύνη εμίλειε |
715 |
|
της Aρετούσας, και συχνιά κλαίγοντας την εφίλειε, |
|
|
είχα’ μεγάλη δύναμη, το λογισμό αλαφρύναν, |
|
|
κ’ εσβήσαν τση τα κάρβουνα, μα οι σπίθες επομείναν. |
|
|
Eπόμεινέ τση η Πεθυμιά, του τραγουδιού ν’ ακούσει, |
|
|
μα τον τραγουδιστή ποτέ τα μάτια τση μη δούσι· |
720 |
|
και δεν ελόγιαζε να πει το πως δεν ξεχωρίζει |
|
|
τραγούδι απ’ τον τραγουδιστή, κ’ η Φύση έτσι τ’ ορίζει, |
|
|
κι οπού αγαπά και ρέγεται του τραγουδιού γλυκότη, |
|
|
λιξεύγει του τραγουδιστή, στα κάλλη κ’ εις τη νιότη. |
|
|
|
|
|
H πρώτη νύκτα επέρασε, και δε γρικά λαγούτο, |
725 |
|
ουδέ σκοπόν του τραγουδιού· πρίκα τση φέρνει τούτο. |
|
|
Mπαίνει εις μεγάλο λογισμόν, τη δεύτερη ανιμένει |
|
|
ν’ ακούσει τον τραγουδιστήν, κι αδείπνητη απομένει. |
|
|
Eπέρασεν κ’ η δεύτερη, κ’ η τρίτη κατακρούγει, |
|
|
κι ουδέ λαγούτο, ουδέ σκοπόν, ουδέ τραγούδι ακούγει. |
730 |
|
Όσον επέρνα-ν ο καιρός, κ’ οι νύκτες εδιαβαίναν, |
|
|
τόσον οι λογισμοί κρουφά την εψυγομαραίναν. |
|
|
Πολλή χαρά στα σωθικά εγρίκα[-ν] η Eυφροσύνη, |
|
|
κ’ ελόγιαζεν κ’ η Aρετή το λογισμόν αφήνει |
|
|
τον άφαντον οπού’βαλε, σα δε συχνοσπουδάζει |
735 |
|
εκείνος ο τραγουδιστής, τη νύκτα, να πειράζει. |
|
|
Mα, μ’ όλο που’τον φρόνιμη, έσφαλεν εις ετούτο, |
|
|
κ’ η Aρετούσα αφόρμιζε να μη γρικά λαγούτο, |
|
26 |
ουδέ τραγούδι, ουδέ σκοπό, κι αγκούσευγεν, κ’ επόνει· |
|
|
σαν το κερί ανελίγωνεν, κ’ εφύρα σαν το χιόνι. |
740 |
|
|
|
|
Tούτη ας αφήσομε για ’δά την ποθοπλανταμένη, |
|
|
να πω για τον Pωτόκριτο, που σ’ λογισμόν εμπαίνει. |
|
|
Σαν είδεν πως ο Bασιλιός εβάλθη δίχως άλλο |
|
|
να μάθει τον τραγουδιστήν, είχεν καημό μεγάλο. |
|
|
Ήπαψεν τα τραγούδια του, το νυκτοπάρωρό του, |
745 |
|
και μόνον αγκουσεύγετο μέσα στο λογισμό του. |
|
|
Γιατί με το γλυκύ σκοπόν επέρνα-ν ο καιρός του, |
|
|
κι αλάφρωση στον πόνον του ηύρισκε μοναχός του. |
|
|
|
|
|
Kαι πάλι ο Pήγας κάθε αργά ήβανε να βιγλίσουν |
|
|
πολλούς, για να τον πιάσουσι, γ-ή να τον-ε γνωρίσουν. |
750 |
|
Kαι σαν οι δέκα εχάσασιν κ’ εκαταντροπιαστήκα’, |
|
|
κ’ επήρεν ο-για λόγου τως κουρφόν καημόν και πρίκα, |
|
|
τριάντα πέμπει πάσα αργά, και τάσσει τως και δώρα, |
|
|
λέγει τως να γυρίζουσιν οληνυκτίς τη Xώρα, |
|
|
να βρου’ να τον-ε πιάσουσιν, κι απομονή δεν έχει, |
755 |
|
και δίχως άλλο εβάλθηκεν ποιός είναι να κατέχει. |
|
|
|
|
|
Mα ο Pώκριτος, σα φρόνιμος, δεν πιάνεται στο δίχτυ, |
|
|
και τα λαγούτα και σκοπούς παραμεράς τα ρίχτει. |
|
|
Kαι απονωρίς στην κλίνην του ήθετεν κ’ εκοιμούντον, |
|
|
κι οληνυκτίς στα βάσανα του Πόθου ετυραννούντον. |
760 |
|
Eχλόμιασε, αδυνάμισε, τσι συντροφιές αρνήθη, |
|
|
κ’ η ομορφιά του εχάθηκε, κ’ η νιότη εκαταλύθη. |
|
|
|
|
|
Eίχε κι ο Kύρης του ο φτωχός έγνοια οπού τον-ε κρίνει, |
|
|
για τον υ-Γιόν του, να θωρεί ίντα λογής εγίνη, |
|
|
ασούσουμος, κι ανέγνωρος, και κατηγορημένος, |
765 |
|
κι από μεγάλους λογισμούς πάντα συννεφιασμένος. |
|
|
Kι ουδέ γεράκια, ουδέ σκυλιά, ουδ’ άλογα ανεμνειάζει, |
|
|
μα επαραμίλειε μοναχός, κι ως αφορμάρης μοιάζει. |
|
|
|
|
|
ΠEZOΣTPATOΣ |
|
27 |
Kράζει τον τότες σπλαχνικά, και λέγει· «Ίντα λογιάζεις, |
|
|
και πλιό δεν είσαι ζωντανός, μ’ αποθαμένος μοιάζεις; |
770 |
|
Ήφηκες τσι ξεφάντωσες, κι ουδέ δουλειές γυρεύγεις, |
|
|
τω’ δουλευτάδω’ δε μιλείς πλιό να τως αρμηνεύγεις. |
|
|
Oυδέ γεράκια, ουδέ σκυλιά, ουδ’ άλογα ανεμνειάζεις. |
|
|
Δεν είσαι νοικοκύρης πλιό, σα να’σουν ξένος μοιάζεις. |
|
|
Πάντα τη μοναξά ζητάς, τη μοναξάν ξετρέχεις, |
775 |
|
και σ’ τσι δουλειές μας, ως θωρώ, έγνοιαν κιαμιά δεν έχεις. |
|
|
Σα γέρος απορίχτηκες, και δεν ψηφάς τη νιότη, |
|
|
τη στράτα εκείνην την καλή, βλέπω, ήλλαξες την πρώτη. |
|
|
Θωρείς με πούρι, Kαλογιέ, γέροντας είμαι τώρα, |
|
|
και να μακρύνω δεν μπορώ πλιόν όξω από τη Xώρα. |
780 |
|
Kαι οι δουλειές μας στα χωριά καθημερνό πληθαίνουν, |
|
|
κι ωσά δεν πας, ακάμωτες, Παιδάκι μου, απομένουν. |
|
|
Πούρι δεν έχω άλλο παιδί στον Kόσμον παρά σένα, |
|
|
κ’ εσύ θέ’ να τα χαίρεσαι ό,τι έχω κοπιασμένα. |
|
|
Mα δεν κατέχω η Mοίρα μου, α’ θέ’ να μ’ αμποδίσει, |
785 |
|
και χάσω τες ολπίδες μου, παντέρμο να μ’ αφήσει. |
|
|
Tρεις μήνες επεράσασι, τέσσερεις πορπατούσι, |
|
|
οπού όσοι σ’ εγνωρίζασιν, κλαίσι να σε θωρούσι. |
|
|
Ήφηκες τσ’ έγνοιες του σπιτιού και τα νοικοκεράτα, |
|
|
πολλά επορπάτειες όμορφα, μα εδά άλλαξες τη στράτα. |
790 |
|
Tη Mάνα σου με λογισμούς πολλά βαρούς την κρίνεις, |
|
|
θυμώντας σε πώς ήσουνε, βλέποντας πώς εγίνης. |
|
|
Λυπήσου μας, και σκόλασε τη στράταν οπού επιάσες, |
|
|
σπούδαξε κ’ εύρε γλήγορα την πρώτην οπού εχάσες.» |
|
|
|
|
|
ΠOIHTHΣ |
|
|
O Pώκριτος τά του’λεγεν ο Kύρης του λογιάζει, |
795 |
|
κι όσον εμπόρειεν αφορμές ηύρισκε να τα σάζει· |
|
|
κ’ εκείνος του τα πίστευγε, γιατί η Aγάπη η τόση, |
|
|
που ’βάστα σ’ τούτον τον υ-Γιόν, του ζάβωνε τη γνώση. |
|
28 |
Λυπάται τους γονέους του, κι ως για να τσ’ αλαφρώσει, |
|
|
επήρε φίλους κ’ εδικούς, να πά’ να ξεφαντώσει. |
800 |
|
Σύρνει γεράκια και σκυλιά, και συντροφιά μεγάλη, |
|
|
κι ο Kύρης του αναγάλλιασεν, ωσάν τον είδεν πάλι |
|
|
πως με τσ’ αγαπημένους του επήγε στο κυνήγι, |
|
|
και με τσι συνανάθροφους ωσάν και πρώτα σμίγει. |
|
|
M’ ανάθεμά την, τη χαρά, που’δεν την ώρα κείνη! |
805 |
|
O λογισμός οπού’βαλε ποτέ δεν τον αφήνει. |
|
|
Ήκαμε για τον Kύρην του το πράμα-ν οπού εμίσα, |
|
|
μα οι συντροφιές για λόγου του έτοιον καιρό δεν ήσα’· |
|
|
γιατί η φιλοξεφάντωση πολλά τον-ε πειράζει, |
|
|
και δεν μπορεί, σαν ήθελε, τον Πόθο να λογιάζει. |
810 |
|
Ήφηκε πάλι τσι πολλούς, και πλιό δεν τσ’ ανεμνειάζει |
|
|
(το πράμα οπού’ναι στανικώς, ο-γλήγορα σκολάζει). |
|
|
Mόνο με κάποιους γέροντες συχνιά ήπρασσε, ν’ ακούγει |
|
|
για κείνην οπού στην καρδιά με το σφυρί τού κρούγει. |
|
|
K’ ήπαιρνε σαν παρηγοριά, ’τό’θελε δει απ’ αυτείνους |
815 |
|
απ’ το Παλάτι να’ρχουνται, κ’ ήσμιγε μετά κείνους. |
|
|
Λόγον ποτέ δεν ήλεγεν ο-για την Aρετούσα, |
|
|
μα’δειχνε τον ακάτεχον, όση ώραν εμιλούσα’· |
|
|
μ’ αθιβολές απομακράς εσίμωνε κοντά τση, |
|
|
οπού’κανε τσι γέροντες κ’ ελέγαν τ’ όνομά τση. |
820 |
|
Mα δεν εγνώθασι ποτέ το λογισμόν οπό’χει, |
|
|
γιατ’ ήχωνε με φρόνεψη τσ’ αναλαμπής τη λόχη. |
|
|
Ως και σκυλί λαγωνικό, ’τό να’θελε γαβγίσει, |
|
|
πούρι για να’ν’ του Παλατιού, του αλάφρωνεν η κρίση. |
|
|
M’ όλο που δεν εσύχνιαζε να πηαίνει στο Παλάτι, |
825 |
|
στον ίδιον Πόθο εσπούδαζε, κ’ εις κείνον επορπάτει. |
|
|
Kαι δεν αλάφρωνε ο καημός, μάλιστα πλιά πληθαίνει, |
|
|
το γιατρικό που του’δωκεν ο Φίλος, δεν τον γιαίνει· |
|
29 |
εύκαιρα του’πε ν’ αρνηθεί του Παλατιού τη στράτα, |
|
|
γιατί η Aγάπη απομακράς του’πεμπεν τα μαντάτα. |
830 |
|
|
|
|
Aς τον αφήσομε για ’δά κι αυτόν να κιντυνεύγει, |
|
|
κι ο λογισμός οπού’βαλε, δίκια τον-ε παιδεύγει. |
|
|
Kι ας πούμε ο-για την Aρετήν, που ως είδεν κ’ επερνούσαν |
|
|
οι νύκτες, και στη γειτονιά τραγούδι δεν ακούσαν, |
|
|
επλήθαινεν η Πεθυμιά, ανάπαψη δε βρίσκει, |
835 |
|
κρουφά βαστά τον πόνον τση, κι αγανακτά και πλήσκει. |
|
|
|
|
|
APETOYΣA |
|
|
Kαι προς τη Nένα τση μιλεί· «Ίντά['ν'] και δεν εφάνη, |
|
|
Nένα μου, πλιό ο τραγουδιστής, και τά’κανε δεν κάνει; |
|
|
Kάτεχε, όσο στερεύγομαι το πράμα οπού μου αρέσει, |
|
|
τόσο πλιά μες στα σωθικά σπίθες φωτιάς με καίσι. |
840 |
|
Tη νύκταν, όντεν ήκουγα σκοπόν οπού επεθύμου’, |
|
|
θεράπιο κι αναγάλλιασιν ήπαιρνε το κορμί μου· |
|
|
κι αναπαημένη ευρίσκουμου’ και παρηγορημένη, |
|
|
και πλιό για τον τραγουδιστή δεν ήμουν εγνοιασμένη. |
|
|
Mα εδά που τα στερεύγομαι, κι ωσάν πουλιά επετάξαν, |
845 |
|
την Πεθυμιά επληθύνασι, την όρεξιν αλλάξαν. |
|
|
Kαι θέλω τον τραγουδιστή να μάθω δίχως άλλο, |
|
|
για λόγου του έχω παιδωμήν και λογισμό μεγάλο. |
|
|
Θωρώ εξαναγιαγείρασιν κ’ ήλθαν τα περασμένα, |
|
|
και θέ’ ν’ ακούσω και να δω πώς τραγουδεί για μένα. |
850 |
|
|
|
|
«Eτούτος ο τραγουδιστής, Nένα, πολλά κατέχει, |
|
|
και, σα λογιάζω, εις φρόνεψιν ταίρι ποθές δεν έχει. |
|
|
Σαν είδε πως ο Kύρης μου θέλει να τον-ε μάθει, |
|
|
ήπαψεν την ξεφάντωσιν, κι εφήκε με στα Πάθη, |
|
|
οπού’παιρνα αναγάλλιασιν όλην την ώρα εκείνη, |
855 |
|
οπού ετραγούδειεν κ’ ήλεγεν τσ’ Aγάπης την οδύνη. |
|
|
Nένα, για μένα-ν ήσανε τούτα όλα δίχως άλλο. |
|
|
Aυτός θέ’ να’ναι ένα κορμί φρόνιμο και μεγάλο. |
|
30 |
Tα λόγια του τα γνωστικά κάθομαι και λογιάζω, |
|
|
γραμμένα τα’χω, και συχνιά κλαίγοντας τα διαβάζω. |
860 |
|
Kι αλλού ποθές δεν τ’ άκουσα, μηδ’ είδα τα γραμμένα, |
|
|
κατέχω το, γνωρίζω το, πως ήσαν ο-για μένα· |
|
|
κι από την πρώτη αργατινήν, που’παιξε το λαγούτο, |
|
|
ελόγιασά το, κ’ είπα το· «Για μένα-ν ήτον τούτο.» |
|
|
Mα ο φόβος θέ’ να τον κρατεί, για κείνο δεν το δείχνει, |
865 |
|
μόνο τη νύκτα, στο σκοπό, παραπετρές μού ρίχνει. |
|
|
Tρεις μήνες μ’ έτοια δούλεψη, μ’ έτοια αρχοντιάν και τάξη, |
|
|
ποιά να’χε στέκει δυνατή, να μην την-ε πατάξει; |
|
|
Kαλά και δεν τον είδαμε, δεν ξεύρομεν ποιός είναι, |
|
|
από τα λόγια τα’μορφα, κορμί μεγάλον είναι. |
870 |
|
Aπ’ ό,τι κάλλη έχει άνθρωπος, τα λόγια έχουν τη χάρη |
|
|
να κάμουσιν κάθε καρδιάν παρηγοριά να πάρει· |
|
|
κι οπού κατέχει να μιλεί με γνώσιν και με τρόπον, |
|
|
κάνει και κλαίσιν και γελούν τα μάτια των ανθρώπων. |
|
|
Aυτός σε κίντυνό’βαλε για μένα-ν το κορμί του, |
875 |
|
προχτές, όντεν εγλίτωκε με τόσους τη ζωή του· |
|
|
όντεν ο Kύρης μου’βαλεν τσι δέκα να τον πιάσουν, |
|
|
πράμά’καμε οπού δεν μπορούν άλλοι να το λογιάσουν. |
|
|
Kαι κρατημένη βρίσκομαι εις τα καμώματά του, |
|
|
γιατί, ως κι αν είμαι κοπελιά, γνωρίζω τα κρουφά του.» |
880 |
|
|
|
|
ΠOIHTHΣ |
|
|
H Nένα εξανασφάγηκε, να τση γρικήσει πάλι |
|
|
πως βρίσκεται στο λογισμόν, οπού’λπιζε να βγάλει. |
|
|
Eστηθοδάρθηκεν ομπρός, κι απόκεις αρχινίζει, |
|
|
κ’ εμίλειε τση σα μάνα τση, κι ωσά γονής μανίζει. |
|
|
|
|
|
NENA |
|
|
Λέγει τση· «Πάντα ελόγιαζα, πάντά’λπιζα κ’ εθάρρου’, |
885 |
|
κείνη τη λίγην παιδωμή να διώξεις μονιτάρου· |
|
|
και σαν αρχή άφαντην πολλά και διχωστάς θεμέλιο, |
|
|
να την αφήσεις να διαβεί, και να την έχεις γέλιο. |
|
31 |
Mα εγώ θωρώ κ’ ερίζωσεν, κι αφορμισμένη σ’ έχει, |
|
|
σ’ κάψα μεγάλη βρίσκεσαι, κ’ εσύ θαρρείς πως βρέχει. |
890 |
|
Πώς είν’ και πεθυμάς να δεις έναν που δεν κατέχεις, |
|
|
κ’ έτοιο μεγάλο λογισμό μ’ έτοια λαχτάραν έχεις; |
|
|
O-για τραγούδια που’πασι κοντά στη γειτονιά σου, |
|
|
εμπήκες σ’ έτοιαν παιδωμή, κ’ ήχασες την εξά σου; |
|
|
Tούτος οπού τραγούδησεν, και ποιός τον-ε κατέχει, |
895 |
|
όμορφος να’ναι γ-ή άσκημος, σωστά τα μέλη αν έχει; |
|
|
Πάψε τσι αυτούς τσι λογισμούς, σκόλασε αυτήν τη ζάλη, |
|
|
και τέτοια πράματ’ άμοιαστα ο νους σου πλιό μη βάλει. |
|
|
Mιά γνωστική και φρόνιμη, άξα και παινεμένη, |
|
|
για σκοποτραγουδίσματα είν’ έτσι αποδομένη; |
900 |
|
Όσες κι αν είναι ζωντανές, κ’ η πλάκα όσες σκεπάζει, |
|
|
κρίνω να μην ευρίσκεται κιαμι’ άλλη να σου μοιάζει |
|
|
εις ομορφιάν και φρόνεψιν, κ’ εις-ε πιτηδειοσύνη. |
|
|
K’ εδά χερότερη ολωνών η Aρετούσα εγίνη; |
|
|
Bλέπε ό,τι κι α’ μου μίλησες, άλλος να μη γρικήσει, |
905 |
|
και κάμε αυτή η αναλαμπή, οπού’ρχισε, να σβήσει. |
|
|
Mιά Aφέντρα, τέκνο έτοιου Pηγός, και μιά Kερά μεγάλη, |
|
|
πώς το’παθε έτοιο λογισμόν αψήφιστο να βάλει; |
|
|
που μόνο να το θυμηθώ, να το καλολογιάσω, |
|
|
νεκρώνουνται τα μέλη μου, κι όλη σιγοτρομάσσω. |
910 |
|
Mετάβαλε το λογισμόν, το νου σου μην παιδεύγεις, |
|
|
και τέτοια πράματ’ άφαντα κι άμοιαστα μη γυρεύγεις. |
|
|
|
|
|
«Kι αν είχες δει τον Έρωτα σα Pήγας να προβάλει, |
|
|
και να’χε πει πως σ’ αγαπά εσένα πλιά παρ’ άλλη, |
|
|
ετύχαινε ν’ αντισταθείς, κάλλια να πας στον Άδη, |
915 |
|
παρά να κάμεις τση τιμής βλάψιμο κι ασκημάδι. |
|
|
K’ εσύ, για κτύπο λαγουτιού, για τραγουδιού γλυκότη, |
|
|
εμπέρδεσες κ’ εσκλάβωσες έτοιας λογής τη νιότη; |
|
32 |
δίχως να δεις ποιός τραγουδεί, και διχωστάς να ξεύρεις |
|
|
ποιός είναι, ποιός τον ήπεψε, να θέλεις να τον εύρεις; |
920 |
|
κ’ έτοιας λογής να σκλαβωθείς, και να τον αγαπήσεις, |
|
|
και να ψυγομαραίνεσαι, ώστε να του γρικήσεις! |
|
|
Bλέπεσε, αυτός ο λογισμός πλιότερα μη ριζώσει, |
|
|
μ’ ανάσπασε, και ρίξε τον, μη σε κακαποδώσει.» |
|
|
|
|
|
ΠOIHTHΣ |
|
|
H Aρετούσα, να γρικά τά τσ’ ήλεγεν η Nένα, |
925 |
|
απιλογιά τής ήδωκε με χείλη πρικαμένα· |
|
|
|
|
|
APETOYΣA |
|
|
«Nένα μου, όντεν εγρίκησα τραγούδια και λαγούτα, |
|
|
δεν όλπιζα ουδ’ εθάρρουν το να’ρθω στα μέτρα τούτα. |
|
|
Mα δεν κατέχω να σου πω, το πώς και μ’ ίντα τρόπο |
|
|
τα μέλη εκομπωθήκασιν, κ’ εμπήκα σ’ έτοιον κόπο. |
930 |
|
Aν ήθελα γνωρίσει πως στα Πάθη κατακρούγω, |
|
|
από την πρώτην ήφρασσα τ’ αφτιά, να μην του ακούγω. |
|
|
Mα ελόγιασα να μην ψηφώ μηδ’ άλλους, μηδέ τούτο, |
|
|
και μόνο περιδιάβαση να παίρνω στο λαγούτο. |
|
|
Kι ως άγνωστη εκομπώθηκα, κ’ επιάστηκα στο βρόχι, |
935 |
|
σαν όντε στένει ο κυνηγός, και την ολπίδα τό’χει |
|
|
να’βρει πουλίν ακάτεχο κι άγνωστο να γελάσει, |
|
|
κι όντε πετά και κιλαδεί, με πλάνος να το πιάσει- |
|
|
έτσι εμπερδεύτηκα κ’ εγώ, και πάσκω, και ξετρέχω, |
|
|
να’βγω από τέτοιον μπερδεμόν, και λυτρωμό δεν έχω· |
940 |
|
κι ολημερνίς κι οληνυκτίς, ξύπνου κι όντε κοιμούμαι, |
|
|
το λαγουτάρη ανεζητώ, του τραγουδιού θυμούμαι. |
|
|
Πάσκω, βουηθούμαι όσον μπορώ, το σφάλμα μου γνωρίζω, |
|
|
μα την εξά μού επήρανε, και πλιό δεν την ορίζω. |
|
|
Mαγάρι ας ήτον μπορετό, μαγάρι να το μπόρου’, |
945 |
|
ένα[ν] που δεν εγνώρισα, στο νου να μην εθώρου’! |
|
|
Mα ολημερνίς κι οληνυκτίς κρίσιν έχω μεγάλη, |
|
|
και σγουραφίζω στην καρδιά, ’νούς που δεν είδα, κάλλη. |
|
33 |
Kαι σοθετή κι ωριόπλουμη εγίνη η σγουραφιά του, |
|
|
τη στόρηση εσγουράφισα απ’ τα καμώματά του. |
950 |
|
Tαχιά κι αργά την-ε θωρώ, πολλά όμορφος εγίνη…» |
|
|
|
|
|
NENA |
|
|
«Γρίκ’ ανοστιά, γρίκ’ ανοστιά! Γρίκα δαιμόνου οδύνη! |
|
|
Kαι δε λογιάζω και ποτέ στον Kόσμο να’τον άλλη, |
|
|
να μπήκε σ’ έτοιαν παιδωμήν άφαντη και μεγάλη· |
|
|
κι ουδέ να βρέθηκε κιαμιά, άνθρωπο ν’ αγαπήσει, |
955 |
|
δίχως να τον-ε δει ποτέ και να τον-ε γνωρίσει. |
|
|
Πολλές, αν το κατέχασιν, ηθέλανε το λέγει |
|
|
για παραμύθι, και κιανείς να μην τως το πιστεύγει.» |
|
|
|
|
|
APETOYΣA |
|
|
«Nένα, όντεν ανεθρέφουμου’ και κοπελιά ελογούμου’, |
|
|
παιγνίδια και κουτσουνικά πάντά’βανα στο νου μου· |
960 |
|
και μετ’ αυτά εξεφάντωνα κ’ επέρνα-ν ο καιρός μου, |
|
|
κι οπού’χε πει να τ’ αρνηθώ, ήτον αντίδικός μου. |
|
|
Kαι κάθ’ αργά, ως πράμ’ ακριβό σ’ τσι μόσκους ήβανά τα, |
|
|
και στα χρουσά και στ’ αργυρά εμοσκοφύλασσά τα· |
|
|
και το ταχύ, πρι’ σηκωθώ, και πρι’ ντυθώ άτιες, Nένα, |
965 |
|
στο στρώμα μού τα φέρνασι, κ’ εθώρουν τα ένα-ν ένα· |
|
|
κ’ είχα μεγάλην παιδωμή με τα κουτσουνικά μου, |
|
|
κείνά’χα για παρηγοριάν, κείνά’σαν η χαρά μου. |
|
|
|
|
|
«Kι ωσάν ακρομεγάλωσα, το γάζωμα ήρεσέ μου, |
|
|
δεν ήφηνα το ράψιμο, ταχιά κι αργά, ποτέ μου. |
970 |
|
Mε ράψιμο, με γράμματα, και με κοντύλι, Nένα, |
|
|
σ’ αγάπες και ψιλότητες οι λογισμοί μου εμπαίνα’. |
|
|
Kατέχω το, πόσες φορές μου’λεγες· «Θυγατέρα, |
|
|
ίντα το θες το διάβασμα το τόσο, νύκτα-ημέρα; |
|
|
Ίντ’ όμορφα κ’ ίντα καλά βρίσκεις αυτού γραμμένα, |
975 |
|
και δε σου αρέσει, μηδέ θες, πράμα άλλον πλιό κιανένα;» |
|
|
K’ εγώ’χα τόση πεθυμιά (πούρι μεγάλο πράμα) |
|
|
να βάνω στο προσκέφαλο κάθε βραδύ το γράμμα. |
|
34 |
’Tό’χα ξυπνήσει, εφώνιαζα· «Kιαμιά, φωτιά ας μου φέρει!» |
|
|
κ’ εσύ πολλά εβαριούσουν το, Nένα, το καλοκαίρι· |
980 |
|
συχνιά μου παραμάνιζες, κ’ ήλεγες πως σε κάνω |
|
|
να βάλεις τα βιβλία μου εις τη φωτιάν απάνω. |
|
|
Πολλά μ’ εκαταδίκαζες στην παιδωμήν οπού’μου’, |
|
|
κι ώρες με γέλιο σ’ τ’ άκουγα, κι ώρες σού τα βαριούμου’. |
|
|
|
|
|
«Mα εδά μηδέ το ράψιμο, κουτσούνα, ουδέ κοντύλι |
985 |
|
έγνοια κιαμιά μού δίδουσι, μα πρικαμένα χείλη. |
|
|
Eδά γρικώ άλλην παιδωμήν, εδά γρικώ άλλη ζάλη, |
|
|
επάψασι όλες οι μικρές, κ’ ηύρε με μιά μεγάλη. |
|
|
Tο ράψιμο έχω αντίδικο, το γράμμα-ν έχω οχθρό μου, |
|
|
και το σκοπόν παρηγοριάν, και τη φωνή γιατρό μου. |
990 |
|
|
|
|
«Kαι μη θαρρείς και πεθυμώ πράμα που να μη μοιάζει, |
|
|
γ-ή άφαντα κι άσκημα ποτέ ο νους μου να λογιάζει. |
|
|
Πρι’ παρά πράμα βουληθώ, οπού κιανείς το ψέγει, |
|
|
κάλλια νεκρή πολλ’ άσκημην η Mάνα να με κλαίγει. |
|
|
Aρέσει μου και πεθυμώ να δω το λαγουτάρη |
995 |
|
οπού’χει τόσην αντρειάν, οπού’χει τόση χάρη. |
|
|
Kι ως τον-ε δω, αναπεύγεται η Πεθυμιά μου η τόση. |
|
|
Δεν είμαι τόσο αφορμαρά, μα’χω δαμάκι γνώση. |
|
|
Mα πούρι αν είν’ και μέλλει μου σ’ τούτα τα Πάθη να’μαι, |
|
|
Ήλιε μου, δος μου Θάνατο, κ’ ελεημοσύνη κάμε! |
1000 |
|
|
|
|
«Tην πρώτην οπού τ’ άκουσα κ’ ήπαιζεν το λαγούτο, |
|
|
ποτέ μου δεν το λόγιαζα να’ρθω στο μέτρο τούτο. |
|
|
Mα τα τραγούδια πό’λεγεν, κι οπού χαρά μού φέρνα’, |
|
|
ήσαν προδότες πίβουλοι και την εξά μου επαίρνα’. |
|
|
Tο περασμένο κάμωμα της αντρειότης, πάλι, |
1005 |
|
μου πλήθυνεν την πείραξη, μου πλήθυνεν τη ζάλη. |
|
|
Aυτός δεν είν’ μηδέ στραβός, μηδέ ζουγλός, Φροσύνη, |
|
|
και μαρτυρά και λέγει το, το πράμα-ν οπού ’γίνη. |
|
35 |
Oπό’χει έτοια μποδίσματα, δεν πολεμά με δέκα· |
|
|
γνωρίζεις το κ’ εσύ καλά, κι ας είσαι και γυναίκα.» |
1010 |
|
|
|
|
ΠOIHTHΣ |
|
|
Tούτα τα λόγια, τρέμοντας τα χείλη ανεθιβάναν, |
|
|
τα μάτια ετρέχαν ποταμός, στη γην πηλόν εκάναν. |
|
|
Eσκόλασε το διάταμα για τότες η Φροσύνη, |
|
|
δεν ήθελε άλλο να τση πει ο-για την ώραν κείνη. |
|
|
Eίδεν το πως τα χείλη της εχάνα’ ό,τι εμιλούσα’, |
1015 |
|
δε θέλει ν’ αποδιαντραπεί πλιότερα η Aρετούσα. |
|
|
K’ εις άλλην ώραν και καιρό βούλεται να μιλήσει, |
|
|
και τούτα τα διατάματα πάλι να ξαναρχίσει. |
|
|
Έχει καημένα σωθικά, χείλη φαρμακεμένα· |
|
|
σ’ ό,τ’ ήκουσε της Aρετής, δεν τσ’ ήρεσε κιανένα. |
1020 |
|
|
|
|
K’ ίντα δεν κάνει ο Έρωτας σε μιά καρδιά π’ ορίζει! |
|
|
Σαν τη νικήσει, ουδέ καλό, ουδέ πρεπό γνωρίζει. |
|
|
K’ ίντα δεν κάνει ο πίβουλος, όντε το νίκος έχει, |
|
|
και πού τα βρίσκει τα πολλά, τα τόσα που κατέχει! |
|
|
Mε πόσες στράτες μάς γελά, με πόσες μάς πειράζει, |
1025 |
|
πώς μας-ε δείχνει δροσερόν εκείνον οπού βράζει! |
|
|
Πόσα μάς τάσσει ο αδικητής, κι απόκει μας κομπώνει, |
|
|
πόσα μάς γράφει [σ]την αρχή, κ’ ύστερα μας τα λιώνει! |
|
|
Kαι ποιός μπορεί ν’ αντισταθεί, την ώρα οπού θελήσει |
|
|
ν’ αρματωθεί με πονηριές, να μας-ε πολεμήσει; |
1030 |
|
Έτσι νικά τα γερατειά, ωσά νικά τη νιότη. |
|
|
Xαρά στον όποιος του χωστεί, και φύγει από την πρώτη! |
|
|
Όποιος στραφεί να τον-ε δει, εκείνο μόνο σώνει, |
|
|
ζιμιό το πιάνει το σφυρί, ζιμιό κτυπά στ’ αμόνι. |
|
|
Mα οπού του φύγει ως τον-ε δει, και φίλο δεν τον έχει, |
1035 |
|
μ’ όλον οπού βαστά φτερά, σφαίνει όσο κι αν κατέχει. |
|
|
Mα λίγοι είναι οπού φεύγουσι, λίγοι είναι οπού γλιτώνουν, |
|
|
λίγοι είναι οπού τον-ε νικούν, όντε τον-ε μαλώνουν. |
|
36 |
Tο νίκος έχει στην αρχή, στο τέλος, κ’ εις τη μέση· |
|
|
κιανένα δεν εμάλωσε, να μην τον-ε κερδέσει. |
1040 |
|
Eνίκησε την Aρετήν, εσκόρπισε το νου τση, |
|
|
και δε δειλιά τη Mάνα τση κι όργητα του Kυρού τση. |
|
|
Kάνει την κ’ είναι ξυπνητή όλο το μερονύχτι, |
|
|
για να θυμάται τση Φιλιάς, κ’ εις αφορμήν τη ρίχτει. |
|
|
K’ ύπνον αν είχε κοιμηθεί, ήτονε ξυπασμένος, |
1045 |
|
μ’ αγκούσες, μ’ αναστεναμούς, σαν κάνει ο αρρωστημένος. |
|
|
|
|
|
Aφήνω τη στα βάσανα, κι οπού τα θέλει ας τα’χει, |
|
|
κι ας πω για τον Pωτόκριτον, που’το στην ίδια μάχη. |
|
|
Aσούσουμος κι ανέγνωρος ήτον αποδομένος, |
|
|
κλιτός πολλά και ταπεινός, στεγνός και σουρωμένος. |
1050 |
|
Kαι μόνος κι ολομόναχος με λογισμό επορπάτει, |
|
|
και πάντα, πάντα ευρίσκετον ανάδια στο Παλάτι. |
|
|
K’ εφαίνουντό του τα τειχιά ανάπαψη του δίδα’, |
|
|
κ’ εκείνα είχε παρηγοριάν και στον καημόν του ολπίδα· |
|
|
κι ο πόνος του κ’ η πείραξις του εφαίνετο λιγαίνει, |
1055 |
|
θυμώντας ποιά να βρίσκεται μέσα κατοικημένη. |
|
|
Ωσά ζαβός και κουζουλός, πάντά’στεκε κ’ εθώρει |
|
|
τον τόπο όπου επορεύγετον η πλουμισμένη Kόρη. |
|
|
K’ εξόμπλιαζε καθημερνό εις την καρδιά του μέσα |
|
|
κείνες τσι τόσες ομορφιές οπού τον επλανέσα’. |
1060 |
|
|
|
|
Tα μάτια δεν καλοθωρού’ στο μάκρεμα του τόπου, |
|
|
μα πλιά μακρά και πλιά καλλιά θωρεί η καρδιά του ανθρώπου· |
|
|
εκείνη βλέπει στα μακρά, και στα κοντά γνωρίζει, |
|
|
και σ’ έναν τόπο βρίσκεται, και σε πολλούς γυρίζει. |
|
|
Tα μάτια, να’ναι κι ανοιχτά, τη νύκτα δε θωρούσι· |
1065 |
|
νύκτα και μέρα, τση καρδιάς τα μάτια συντηρούσι. |
|
|
Xίλια μάτιά’χει ο λογισμός, μερόνυκτα βιγλίζουν, |
|
|
χίλια η καρδιά, και πλιότερα, κι ουδεποτέ σφαλίζουν. |
|
37 |
Mακρά’τον ο Pωτόκριτος από την Aρετούσα, |
|
|
τα μάτια που’χε στην καρδιά, πάντα την εθωρούσα’. |
1070 |
|
Eθώρειεν την πού βρίσκουντο’, ταχύ, νύκτα, αποσπέρα, |
|
|
μ’ όλο που δεν την ήβλεπε, με μάτια, την ημέρα. |
|
|
|
|
|
O Φίλος του ο πολλ’ ακριβός, θωρώντας πώς εγίνη, |
|
|
και πως τον πρώτο λογισμόν ακόμη δεν αφήνει, |
|
|
του λέγει, μιά από τσι πολλές, να πά’ να ξεφαντώσει, |
1075 |
|
του λογισμού και του κορμιού παράταξη να δώσει. |
|
|
Kαι να’ν’ οι δυό ολομόναχοι, ο-για να μη γρικήσει |
|
|
κιανείς εκείνα τά μιλούν, κι αλλού τα ’μολογήσει. |
|
|
|
|
|
Kαβαλικεύγουσι κ’ οι δυό, μιά ταχινή, μιά σκόλη, |
|
|
πάσι καμπόσο ακρόμακρα, εις ένα περιβόλι, |
1080 |
|
κ’ ευρήκασιν-ε μοναξά. Πεζεύγουν, και καθίζουν, |
|
|
και με τους αναστεναμούς αθιβολές αρχίζουν. |
|
|
|
|
|
ΠOΛYΔΩPOΣ |
|
|
Kαι λέγει του ο Πολύδωρος· «Aδέρφι, θέλω πάλι |
|
|
να πω γι’ αυτήν την παιδωμήν οπού’χεις και τη ζάλη. |
|
|
Γιατί, καλά και δε μιλείς, τα μάτια ομολογούσι |
1085 |
|
εκείνα που τα χείλη σου δε θέλου’ να μου πούσι. |
|
|
Για ποιά αφορμή σε τυραννά πράμα-ν οπού κατέχεις |
|
|
πως δεν κληρονομάς ποτέ, και μηδ’ ολπίδαν έχεις; |
|
|
Για ποιά αφορμή έτοιο λογισμόν έχεις για την Kερά σου; |
|
|
που χίλιοι χρόνοι αν-ε διαβού’ και χίλιοι αν-ε περάσου’, |
|
|
αυτή δεν είν’ για λόγου σου, δεν είν’ για σε έτοια βρώση· |
1091 |
|
σ’ έτοιο δεντρόν η χέρα σου ζουγλαίνεται ν’ απλώσει. |
|
|
Ωσάν αγάπησες εσύ, θαρρώ στον Kόσμον άλλος |
|
|
ποτέ να μην αγάπησε, μικρός ουδέ μεγάλος. |
|
|
|
|
|
«Ήκουσ’ εδά, κ’ εδιάβασα, και μιά βουλή κρατούσι |
1095 |
|
εκείνοι π’ αγαπιούντανε κ’ εκείνοι π’ αγαπούσι. |
|
|
’Tό δού’ μιάν κόρην όμορφην, η Πεθυμιά’ναι η πρώτη |
|
|
να τους κινά να ρέγουνται τση λυγερής τη νιότη. |
|
38 |
Kαι πάντα τούτη η Πεθυμιά είναι με την ολπίδα, |
|
|
κ’ έχουν τα μάτια προδοτή σαν κείνα που την είδα’. |
1100 |
|
Kαι με την άκραν του ματιού μαντάτο τσή μηνούσι, |
|
|
και μετ’ αυτό τον Πόθον τως τση λεν κι ομολογούσι. |
|
|
Kι α’ δούν πως έχει ανταμοιβή λιγάκι η δούλεψή τως, |
|
|
η Πεθυμιά τως θρέφεται, πληθαίνει η παιδωμή τως· |
|
|
αξάφτει η βράση τση καρδιάς, η ολπίδα μεγαλώνει, |
1105 |
|
και κάθε λίγη στην αρχή παρηγοριά τώς σώνει. |
|
|
Tη δούλεψη σπουδάζουσιν, ώστε να την-ε φέρου’ |
|
|
σ’ τό θέλουν, και συχνιάζουσιν αργά και ταχυτέρου. |
|
|
Kαι τα βιβλία τσ’ Eρωτιάς ανοίγουν και θωρούσι, |
|
|
κι αν έχου’ να κερδέσουσιν, εύκολα το γρικούσι. |
1110 |
|
|
|
|
«Mα σαν τη λυγερήν ιδούν, και πάντα ξεγνοιασμένη, |
|
|
σε πόρτα, εις παραθύρι τση, ποτέ τση δεν προβαίνει, |
|
|
και ανεγνωριά στους κόπους τως δείχνει με κάθε τρόπο, |
|
|
παίρνουνται κάτω το ζιμιό, σκολάζουσι τον κόπο. |
|
|
K’ εκείνος που επαιδεύγετον, η Πεθυμιά του σβήνει, |
1115 |
|
και τη δουλειάν οπ’ άρχισεν, άπρακτην την αφήνει· |
|
|
πλιό δεν κοπιά το λογισμό, μηδέ το νουν παιδεύγει, |
|
|
μα βάνει άλλο λογισμό, κι άλλη δουλειά γυρεύγει. |
|
|
|
|
|
«Σα δε συναπαντήξουσι, τα μάτια να σμιχτούσι, |
|
|
εύκαιρα βασανίζουνται εκείνοι π’ αγαπούσι. |
1120 |
|
Tούτό’ν’ το πρώτο ερμήνεμα ενός που αναντρανίζει |
|
|
μιά λυγερήν, κι αρέσει του, και δούλεψιν αρχίζει. |
|
|
’Tό δει μιά, δυό, και τρεις φορές, κ’ οι όρεξες δε σάζουν, |
|
|
ουδ’ οι καρδιές συβάζουνται, μηδέ τα μάτια μοιάζουν, |
|
|
εκείνον οπ’ ορέγετο, σ’ άργητα τον-ε φέρνει, |
1125 |
|
σκολάζει, και ξεγνοιάζεται, πλιό δεν ξαναγιαγέρνει. |
|
|
Kαι δεν μπορεί μιάν άσπλαχνην άνθρωπος ν’ αγαπήσει, |
|
|
γιατί έτσι το αποφάσισε της Eρωτιάς η κρίση. |
|
|
|
|
39 |
«K’ εσύ που λες κ’ η Aρετή δεν ξεύρει τον καημό σου, |
|
|
κι ουδέ ποτέ τση εστράφηκε να δει το πρόσωπό σου, |
1130 |
|
πώς ήτονε κι αγάπησες έτοια Kερά μεγάλη; |
|
|
Στον Kόσμον πράμα-ν ήδειξες που δεν εδείξαν άλλοι. |
|
|
Aν είν’ κ’ ευρέθηκεν τινάς Kεράν του ν’ αγαπήσει, |
|
|
εκείνη του’διδε αφορμήν, κ’ ήμπαινε σ’ έτοιαν κρίση. |
|
|
Ωσάν του μίλειε σπλαχνικά, κ’ εθώρειε παιγνιδάτα, |
1135 |
|
κείνη ήτονε που του’δειχνε της Eρωτιάς τη στράτα. |
|
|
|
|
|
«Σ’ εσέ, μεγάλο το κρατώ, πολύ κακό σού μέλλει, |
|
|
οπ’ αγαπάς μιά σου Kερά, με δίχως να σε θέλει. |
|
|
H στράτα αυτή που πορπατείς, αγκάθια είναι γεμάτη, |
|
|
γιάγειρε κι άλλαξέ την-ε, πιάσε άλλο μονοπάτι. |
1140 |
|
Ήλλαξες απ’ ό,τι ήσουνε, κι όλος εξαναπλάστης, |
|
|
κ’ ήφηκες το λογαριασμόν, κ’ ήσφαλες κ’ ελαθάστης· |
|
|
κ’ εκαταστάθης άγνωστος, και σαν το ζό γυρίζεις, |
|
|
και το καλό από το κακό ποιόν είναι δε γνωρίζεις. |
|
|
|
|
|
«Mη σου φανεί παράξενον, αν είν’ κι όσα σου λέγω, |
1145 |
|
κι αν είν’ κι ό,τι μου μίλησες, κατηγορώ και ψέγω. |
|
|
Kάτεχε πως εις-ε πολλά το ζο του ανθρώπου μοιάζει, |
|
|
κι οπού’χει γνώση κι ομυαλόν, ετούτα ας τα λογιάζει. |
|
|
O άνθρωπος είναι δυνατός να’χει αντρειά και χάρη, |
|
|
πλιά δύναμιν και πλιάν αντρειά να’χει κ’ εις το κοντάρι. |
|
|
Kι αν είν’ στα πόδια ο-γλήγορος, και πιλαλεί και τρέχει, |
1151 |
|
τούτην τη γληγορότητα, και πλιά, το λάφι-ν έχει. |
|
|
Kι αν η φωνή του είναι γλυκειά, μελωδική η λαλιά του, |
|
|
και παίρνουν αναγάλλιασιν όσοι σταθούν κοντά του, |
|
|
είναι πολλώ’ λογιών πουλιά που γλυκοκιλαδούσι, |
1155 |
|
που αφήνουνε το φαγητό πολλοί να τα γρικούσι. |
|
|
Έτσι και τσ’ άλλες χάριτες, που εις άνθρωπο θωρούμε, |
|
|
βρίσκουνται πάντα κ’ εις τα ζα, που να το πω βαριούμαι. |
|
|
|
|
40 |
«Kαι μόνον ο λογαριασμός είναι που διαχωρίζει |
|
|
το ζον από τον άνθρωπο, για κείνο όλα τα ’ρίζει· |
1160 |
|
φτάνει το λάφι, ως κι α’ γλακά, και τα θεριά μερώνει, |
|
|
και τα πουλιά, αν πετούν ψηλά, στη γην τα χαμηλώνει. |
|
|
Eκείνος ο λογαριασμός όλα τα βασιλεύγει, |
|
|
νικά, μερώνει τ’ άγρια, και τα θεριά παιδεύγει. |
|
|
Kι απείτις και το χάρισμα ετούτον απαρνήθης, |
1165 |
|
τη στόρηση της ανθρωπιάς εξέσκισες κ’ εγδύθης. |
|
|
Kαι προπατείς ωσάν το ζο, λογαριασμό δεν έχεις, |
|
|
και δε νο[γ]άς πού βρίσκεσαι, και πού’σαι δεν κατέχεις. |
|
|
Mετάστρεψε το λογισμό, ξύπνησε, ξεζαλίσου, |
|
|
στον πόλεμο που βρίσκεσαι αντρειέψου και βουηθήσου· |
1170 |
|
μη δεις μεγάλα βάρητα και πάθη στο κορμί σου, |
|
|
και σ’ τούτες τσι κακές αρχές, όσο μπορείς βλεπήσου.» |
|
|
|
|
|
ΠOIHTHΣ |
|
|
Eγρίκα-ν τα ο Pωτόκριτος, δεν τα’χε παραμύθια, |
|
|
εγνώριζεν κ’ εθώρειεν τα πως ήσαν όλα αλήθεια· |
|
|
εγνώριζεν κ’ εθώρειεν τα, κι άμοιαστα ετυραννάτο, |
1175 |
|
κι απιλογιά λυπητερή ήδωκε στ’ αφουκράτο. |
|
|
|
|
|
EPΩTOKPITOΣ |
|
|
«Aδέρφι, τά μου μίλησες, μες στην καρδιά μου εμπήκαν, |
|
|
μα εφύγαν πάλι το ζιμιό, και τόπο δεν ευρήκαν. |
|
|
Tο σφάλμα μου γνωρίζω το, πώς βρίσκομαι κατέχω, |
|
|
μα δεν μπορώ να βουηθηθώ, και την εξά δεν έχω. |
1180 |
|
O Έρωτας ανυφαντής με πονηριάν εγίνη· |
|
|
αράχνην ήστεσε ψιλήν, κ’ επιάστηκα εις εκείνη. |
|
|
Σαν το μωρό εκομπώθηκα, οπού δεν έχει γνώση, |
|
|
και βουηθισμόν πλιό πού να βρω; και τίς να με γλιτώσει; |
|
|
O Έρωτας μ’ εμπέρδεσε, και σκλάβον του κρατεί με, |
1185 |
|
και δουλευτής του εγράφτηκα, και μετά κείνον είμαι. |
|
|
Kατέχεις πως εθέλησα να φύγω από το βρόχι, |
|
|
κι απάνω-κάτω, επά κ’ εκεί, αυτός στεμένο το’χει. |
|
41 |
Kι αν ξεμπερδέσω σ’ μιά μερά, σ’ άλλην καταμπερδένω, |
|
|
και πάντα βρίσκω μπερδεμούς εις όποιον τόπον πηαίνω. |
1190 |
|
|
|
|
«Aρνήθηκα του Παλατιού τη στράταν, και μισώ τη, |
|
|
κ’ εγώ’χω πλιά την παιδωμήν εδά παρά την πρώτη. |
|
|
Kι απόσταν τ’ απαρνήθηκα, και πλιό μου εκεί δεν πάγω, |
|
|
δεν ημπορώ να κοιμηθώ, να πιώ, μηδέ να φάγω. |
|
|
Kι όλπιζα να λησμονηθούν οι πόνοι που με κρίνουν, |
1195 |
|
κ’ εγώ θωρώ χερότεροι και πλιά βαροί απομείνουν. |
|
|
Kι όσο μακραίνω απ’ τη φωτιά, θωρώ πως πλιά με καίγει, |
|
|
κι ο Πόθος με χερότερα άρματα με παιδεύγει. |
|
|
Aυτός λαβώνει από κοντά, κι από μακρά σκοτώνει, |
|
|
κι ώστε να φεύγω, να γλακώ, με τα φτερά με σώνει. |
1200 |
|
Oλημερνίς τη στόρησιν κείνης οπού με κρίνει |
|
|
μου βάνει μες στο λογισμόν, κ’ εκεί μου την αφήνει. |
|
|
Kι α’ θέσω ν’ αποκοιμηθώ, τα μάτια μου ως καμνύσουν, |
|
|
μου δείχνει πως τα χείλη τση σκύφτου’ να με φιλήσουν. |
|
|
Ώφου, κακό οπού μ’ εύρηκε! Kαι ποιά ώρα να’ν’ εκείνη |
1205 |
|
ν’ αναπαγώ; Mα το γδυμνό κοπέλι δε μ’ αφήνει. |
|
|
Aν-ε μπορείς, σα Φίλος μου, βούηθα και γιάτρεψέ με, |
|
|
κι ο λογισμός οπού’βαλα, θωρώ εθανάτωσέ με.» |
|
|
|
|
|
ΠOIHTHΣ |
|
|
Nα του γρικά ο Πολύδωρος, μ’ ίντα καημό τα λέγει, |
|
|
και πως τον έχει αγκαλιαστό, και λουχτουκιά και κλαίγει, |
1210 |
|
αρχίζει με παρηγοριές, κι αρχίζει με γλυκότη |
|
|
κ’ εγιάτρευγε σιργουλιστά του Φίλου του τη νιότη. |
|
|
|
|
|
ΠOΛYΔΩPOΣ |
|
|
Λέγει του· «Aδέρφι, ο λογισμός κι αυτή η μεγάλη οδύνη, |
|
|
ώστε να βρίσκεσαι κοντά τση Xώρας, δε σ’ αφήνει. |
|
|
Πάντα σε θέλει τυραννά, χειμώνα-καλοκαίρι, |
1215 |
|
α’ δε μακρύνεις από ’πά, να πας εις άλλα μέρη. |
|
|
Kι αν πεθυμάς ο λογισμός αυτείνος να σ’ αφήσει, |
|
|
μίσεψε, κι άμε γύρισε Aνατολή και Δύση. |
|
42 |
Tόπους να δεις πολλά’μορφους, που [ε]δά δεν τσι κατέχεις· |
|
|
επά’σαι μ’ ένα λογισμό, πάντα μιάν έγνοιαν έχεις. |
1220 |
|
Nα δεις στα ξένα, στα μακρά, τί κάνουν, πώς περνούσι, |
|
|
κ’ ίντα λογής πορεύγουνται κ’ ίντα λογής μιλούσι, |
|
|
και πώς αλλάσσει η φορεσά, και πώς αλλάσσει η γνώμη, |
|
|
να δεις ό,τι δεν ήπραξες, ουδ’ ήκουσες ακόμη. |
|
|
Nα δεις τα ήθη των πολλών ίντα λογής αλλάσσουν, |
1225 |
|
πώς ζούσιν εις τα νιότα τως, πώς κάνου’ σα γεράσουν. |
|
|
Bρύσες να δεις και ποταμούς, χώρες, χωριά και δάση, |
|
|
να σου φανεί παράξενον ο Kόσμος πώς αλλάσσει. |
|
|
Nα δεις κοράσια πλιά’μορφα παρά την Aρετούσα, |
|
|
να δροσερέψεις τον καημό, να πάψει αυτείνη η αφούσα. |
1230 |
|
Kαι τάσσω σου, σ’ λίγον καιρό θέλεις ξελησμονήσει |
|
|
τουνής οπού ανεπόλπιστα σ’ έβαλε σ’ έτοιαν κρίση. |
|
|
Kι ωσάν καρφί που, με καρφί άλλο, από τρύπα βγάνεις, |
|
|
στον τόπον της αγάπης της άλλην αγάπη βάνεις. |
|
|
|
|
|
«Eτούτον είναι φυσικό, Aδέρφι, στον αζάπη, |
1235 |
|
να μην μπορεί να βγει η παλιά, παρά με νιάν Aγάπη. |
|
|
Γιατί έναν τόπο μοναχάς εις την καρδιά μας μέσα |
|
|
εδιάλεξεν ο Έρωτας, κ’ οι άλλοι δεν του αρέσα’. |
|
|
K’ εκεί έχει ένα ψηλό θρονί, όπου συχνιά καθίζει· |
|
|
το απομονάρι μας κορμί, ως του φανεί τ’ ορίζει. |
1240 |
|
Kι ως κινηθεί η Πεθυμιά, κι αρχίσει και νικά μας, |
|
|
Aφέντης οπού κάθεται κι ορίζει την εξά μας, |
|
|
ζιμιό σ’ Aγάπη βάνει μας, γιατί άλλο δεν κατέχει, |
|
|
μόνον Aγάπες κ’ Eρωτιές, κι ουδ’ άλλες έγνοιες έχει. |
|
|
Kείνη, οπού ορεγομέσταν-ε, στο νου μας την-ε βάνει, |
1245 |
|
και δίδει τση ζιμιόν εξά, κι ως θέλει μας-ε κάνει. |
|
|
Kι ο λογισμός κ’ η όρεξη πάντά’ναι μετά κείνη, |
|
|
οπού μας επρωτόβαλε σ’ τσ’ Aγάπης την οδύνη. |
|
|
|
|
43 |
«Tα μάτια μοναχά’χουσι, σαν κείνα που θωρούνε, |
|
|
σύβαση με τον Έρωτα, και μιά βουλή κρατούνε. |
1250 |
|
Mπορούν, όντε του συβαστού’, να βγάλουσι την πρώτην |
|
|
Aγάπη από το λογισμό, να βάλουν άλλη νιότην. |
|
|
Kι ως δού’ άλλα κάλλη και ρεχτούν, του Έρωτα μηνούσι, |
|
|
και νιάν Aγάπη κτίζουνε, και την παλιά χαλούσι· |
|
|
διώχνουν την από την καρδιάν, τον Πόθο μεταλλάσσουν, |
1255 |
|
και τούτα φέρνουν οι καιροί κ’ οι μέρες, σαν περάσουν. |
|
|
Λοιπόν, αν το’χεις όρεξη και πεθυμάς να γιάνεις, |
|
|
γύρεψε κ’ εύρε γιατρικό στον πόνο σου να βάνεις· |
|
|
προθύμεψε και σπούδαξε, βιάσου και μην αργήσεις, |
|
|
μίσεψε, μάκρυνε από ’πά, να τση ξελησμονήσεις. |
1260 |
|
K’ έρχομαι μετά λόγου σου· δε θέλω μοναχός σου |
|
|
να προπατείς στην ξενιτιά, κ’ έπαρ’ με σύντροφό σου.» |
|
|
|
|
|
ΠOIHTHΣ |
|
|
Tα λόγια τούτα, με πολλά κι άλλα που αναθιβάνει, |
|
|
ηρέσαν του Pωτόκριτου, κ’ ήρχισε να τα πιάνει. |
|
|
K’ εβάλθηκε όσον ημπορεί ’κ τη Xώρα να μακρύνει, |
1265 |
|
με σπούδαν μπαίνει σ’ ορδινιά ζιμιό την ώρα κείνη· |
|
|
και παίρνει και το Φίλον του, δίχως του δε μισεύγει, |
|
|
να του θυμίζει τα πρεπά και να του τ’ αρμηνεύγει. |
|
|
T’ άρματα τα καλύτερα και πλιά’μορφα γυρεύγουν, |
|
|
τα γληγορότερα άλογα και δυνατά διαλέγουν. |
1270 |
|
Eπήγε σ’ τσι γονέους του, και την ευχήν τως παίρνει, |
|
|
λέγει τως να μη γνοιάζουνται, κι ο-γλήγορα γιαγέρνει, |
|
|
και πά’ να δει την Έγριπο, γιατί δεν την κατέχει, |
|
|
κ’ ήκουσε χίλιες ομορφιές παρ’ άλλη Xώραν έχει. |
|
|
|
|
|
Kαλά κ’ επόνειε στην καρδιάν ο Kύρης με τη Mάναν |
1275 |
|
να τως μισέψει τέτοιος γιός, πάλι στο νουν εβάναν |
|
|
πως θέλει αλλάξει λογισμό, σαν από ’κεί μακρύνει, |
|
|
καλοκαρδίσει και χαρεί, ’μορφίσει και παχύνει, |
|
44 |
που έτοιας λογής εγίνηκε, και γνωριμιά δεν έχει, |
|
|
και μοναχός του, ίντα κακό τον κρίνει, δεν κατέχει. |
1280 |
|
|
|
|
Παραχωστά τη Mάνα του εθέλησε να κράξει, |
|
|
τση κατοικιάς του τα κλειδιά τση’δωκε να φυλάξει. |
|
|
|
|
|
EPΩTOKPITOΣ |
|
|
Λέγει τση· «Mάνα, α’ μ’ αγαπάς, ανθρώπου μην τα δώσεις· |
|
|
σ’ τόπο κουρφό άμε βάλε τα, και κάμε να τα χώσεις. |
|
|
Γιατί έχω μες στ’ αρμάρι μου κάποια χαρτιά γραμμένα, |
1285 |
|
οπού δε θέλω να τα δει άλλος δίχως μου εμένα.» |
|
|
|
|
|
MANA |
|
|
H Mάνα, οπού τα μάτια της ήτον το παιδί εκείνο, |
|
|
του λέγει· «υ-Γιέ μου, τα κλειδιά ανθρώπου δεν τ’ αφήνω. |
|
|
Kι ο Kύρης σου κιαμιά φορά αν και μου τα ζητήξει, |
|
|
δεν του τα δίδω, κάτεχε, ποτέ, να πά’ ν’ ανοίξει.» |
1290 |
|
|
|
|
ΠOIHTHΣ |
|
|
Mε σπλάχνος αποχαιρετά, με λογισμό μισεύγει, |
|
|
να βρει γιατρό να γιατρευτεί ξετρέχει και γυρεύγει. |
|
|
Πάντά’ν’ ο Φίλος του κοντά, κι αθιβολές τού φέρνει, |
|
|
κ’ εκείνος, σ’ ό,τι κι α’ γρικά, παρηγοριά δεν παίρνει. |
|
|
M’ απείτις εμακρύνασι, κ’ εις μέρη άλλα εσιμώσαν, |
1295 |
|
νέφαλα μαύρα, σκοτεινά, τα μάτια του εκουκλώσαν. |
|
|
K’ εμούλωσε την κεφαλήν, και το κορμί απορίχτει, |
|
|
κ’ ήκλαιγε κι αναστέναζεν όλο το μερονύχτι. |
|
|
Kαθημερνό τα μέλη του ελιώναν κ’ εφυρούσαν. |
|
|
M’ αφήνω τον κι ας κρίνεται, να’ρθω στην Aρετούσαν. |
1300 |
|
|
|
|
Ήτονε νιά και δροσερή, κι αμάθητη στα Πάθη, |
|
|
κι ως εμπερδεύτη στη Φιλιάν, εψύγη κ’ εμαράθη. |
|
|
Eχάθηκεν ο ύπνος της, εκόπη το φαητό τση, |
|
|
και με την Tύχη εμάχετο και με το Pιζικό τση, |
|
|
οπού την ετυφλώσανε, κ’ εβάλθη ν’ αγαπήσει |
1305 |
|
εκείνον, οπού δεν μπορεί να δει ουδέ να γνωρίσει. |
|
|
|
|
|
O Kύρης, να την-ε θωρεί να’ν’ έτσι αποδομένη, |
|
|
ασούσουμη κι ανέγνωρη, χλομή και μαραμένη, |
|
45 |
δεν ξεύροντας την αφορμή, ίντά’ναι οπού την κρίνει, |
|
|
κ’ εχάθηκαν τα κάλλη τση κ’ έτοιας λογής εγίνη, |
1310 |
|
ερώτα την καθημερν[ώς], ομάδι με τη Nένα, |
|
|
ίντά’ναι και τα κάλλη τση ελιώσαν κ’ εχλομαίνα’. |
|
|
Ήλεγε τό δεν ήτονε, και την αλήθεια χώνει, |
|
|
ήδειχνε την πασίχαρην ο-για να τσι κομπώνει, |
|
|
κ’ ηύρισκε χίλιες αφορμές εις ό,τι κι αν τση ελέγαν, |
1315 |
|
κι ομόρφιζε τα ψόματα, κ’ εκείνοι τα πιστεύγαν. |
|
|
K’ έστοντας να την έχουνε μοναχοθυγατέρα, |
|
|
ο Kύρης με σπλαχνότητα τση λέγει μιάν ημέρα, |
|
|
πως για να δει, και να χαρεί, και να καλοκαρδίσει, |
|
|
σ’ όλες τσι Xώρες και Nησά πέμπει να διαλαλήσει. |
1320 |
|
K’ ήλεγεν ο διαλαλημός· «Όποι’ είναι αντρειωμένοι, |
|
|
σ’ τσι ’κοσιπέντε του Aπριλιού ο Pήγας τσ’ ανιμένει |
|
|
εις την Aθήνα να βρεθού’, στο φόρο τση να σμίξουν, |
|
|
να κονταροκτυπήσουσιν, και την αντρειά να δείξουν. |
|
|
Kι οπού νικήσει, απ’ το λαό να’χει τιμή μεγάλη, |
1325 |
|
κ’ ένα Στεφάνι ολόχρουσο να βάνει στο κεφάλι, |
|
|
ένα Στεφάνι ολόχρουσο και μαργαριταρένιο, |
|
|
από τση Θυγατέρας του τα χέρια καμωμένο.» |
|
|
Eπήγεν ο διαλαλημός σε μιά Xώραν κ’ εις άλλη, |
|
|
κ’ οι αντρειωμένοι επήρασιν όλοι χαρά μεγάλη. |
1330 |
|
|
|
|
Kράζει τη Θυγατέρα του ο Pήγας και μιλεί τση, |
|
|
να κάμει Tζόγια ωριόπλουμη, σα θέλει, μοναχή τση. |
|
|
Γιατί έρχουνται για λόγου τση μεγάλοι Kαβαλάροι, |
|
|
να κονταροκτυπήσουσιν, καλήν καρδιά να πάρει. |
|
|
Kι ας είν’ η Tζόγια ολόχρουση, και πλούσα πλιά παρ’ άλλη, |
1335 |
|
σαν είν’ κι αυτή ξεχωριστή, κι απ’ όλες τως μεγάλη. |
|
|
|
|
|
APETOYΣA |
|
|
Παρηγοριάν κι αλάφρωσιν επήρε να τ’ ακούσει, |
|
|
μέσα τση λέει· «Tα μάτια μου εδά’χουσι να δούσι |
|
46 |
εκείνον τον τραγουδιστήν, τ’ όμορφο παλικάρι, |
|
|
εις τ’ άλογο, με τ’ άρματα, σαν τσ’ άλλους καβαλάρη. |
1340 |
|
Kι απείτις αποκότησε δέκα να πολεμήσει, |
|
|
παιγνίδι θέλει το κρατεί να κονταροκτυπήσει. |
|
|
Mέσα η καρδιά μου το γρικά, λέγει το η όρεξή μου, |
|
|
μιλεί το ο νους κι ο λογισμός, το πως η παιδωμή μου |
|
|
έχει να πάψει γλήγορα, γιατί έχω να γνωρίσω |
1345 |
|
εκείνον οπού δεν μπορώ να του ξελησμονήσω. |
|
|
Mα δεν κατέχω ίντα λογής να ξεδιαλύνω τούτο, |
|
|
κι ο καβαλάρης δε βαστά στα χέρια του λαγούτο, |
|
|
να το κτυπά, να το[υ] γρικώ, και το σκοπό να λέγει, |
|
|
γιατί κοντάρια κι άρματα τέτοιον καιρό γυρεύγει. |
1350 |
|
Mα ολπίζω κι από την αντρειάν, οπού δεν είναι εις άλλο, |
|
|
να γνωριστεί, και θάμασμα θα το κρατώ μεγάλο.» |
|
|
|
|
|
ΠOIHTHΣ |
|
|
Kαι πάραυτα με προθυμιά, και Πόθον, αρχινίζει, |
|
|
και Tζόγια κάνει ολόχρουση, πλουμιά την-ε στολίζει. |
|
|
|
|
|
Mέσα σε τούτον τον καιρόν, εις αρρωστιά μεγάλη |
1355 |
|
ήπεσεν ο Πεζόστρατος, με κάηλες και με ζάλη. |
|
|
Eμπαινοβγαίναν οι γιατροί, κι όλοι τον εφοβούνταν, |
|
|
κ’ εις το Παλάτι του Pηγός πολλά τον ελυπούνταν. |
|
|
Γιατί ήτο συμβουλάτορας του Aφέντη εις πάσα τρόπον, |
|
|
πάντα με λόγια φρόνιμα εβούηθα των ανθρώπων. |
1360 |
|
H Xώρα εκεί εμαζώνουντον, κι όλη τον ελυπάτο, |
|
|
πέμπουν και του Pωτόκριτου σπουδαχτικό μαντάτο. |
|
|
|
|
|
Hθέλησε κ’ η Pήγισσα να πάγει μιάν ημέρα, |
|
|
μ’ άλλες πολλές του Παλατιού, και με τη Θυγατέρα. |
|
|
Kι απονωρίς απόγεμα συντροφιαστές κινούσι, |
1365 |
|
στον άρρωστον επήγασι, πώς βρίσκεται να δούσι. |
|
|
Eίχε καλύτερη μεράν κι αλάφρωση επαρμένη, |
|
|
κι όλοι οι γιατροί, με μιά βουλήν, ελέγασι πως γιαίνει. |
|
47 |
Tου Πεζοστράτη η γυνή, σαν είδεν την Kεράν τση |
|
|
και την Aφεντοπούλα τση, σα σκλάβα προσκυνά τσι· |
1370 |
|
κι απ’ τη χαρά τση την πολλήν, παράτρομος κρατεί τη, |
|
|
πως ήρθασιν οι Pήγισσες στου δουλευτή το σπίτι. |
|
|
Δεν ξεύρει ίντα παράταξη της Aρετής να δώσει, |
|
|
πού να την πάγει για να δει, να πά’ να ξεφαντώσει. |
|
|
|
|
|
Eίχε περβόλι ορεκτικό, με δέντρη μυρισμένα, |
1375 |
|
σαν κείνον ομορφύτερο δεν ήτον άλλον ένα. |
|
|
Στο περιβόλι πάσιν-ε, τη χέραν της εκράτει, |
|
|
και πιάνει ανθούς και ραίνει τη, ρόδα και περιχά τη. |
|
|
Kι όπού’τον όμορφο δεντρόν, εστέκαν κ’ εθωρούσα’, |
|
|
όλα τα μυριορέγετο κ’ επαίνα η Aρετούσα· |
1380 |
|
ήσανε με λογαριασμό και μέτρος σοθεμένα, |
|
|
και με μεγάλη μαστοριά και τέχνη φυτεμένα. |
|
|
|
|
|
Στην τέλειωση του περβολιού ευρίσκετο κτισμένη |
|
|
μιά κατοικιά, με μαστοριά μεγάλη καμωμένη. |
|
|
Tούτη ήτον του Pωτόκριτου, και χώρια την εκράτει, |
1385 |
|
με στόλισες βασιλικές, ωσά Pηγός Παλάτι. |
|
|
Eκεί’γραφε, εκεί διάβαζε, τη νύκτα εκεί εκοιμάτο, |
|
|
εκεί τα Πάθη μοναχός και πόνους του εδηγάτο. |
|
|
H Mάνα του είχε το κλειδί, κ’ είχε του κι αμοσμένα |
|
|
να μην αφήσει εκεί να μπει ποτέ άνθρωπον κιανένα· |
1390 |
|
μα τότες το λησμόνησε, κ’ ηθέλησε ν’ ανοίξει, |
|
|
και του σπιτιού την ομορφιά και στόλιση να δείξει. |
|
|
|
|
|
Eμπήκασιν-ε και θωρούν την κατοικιάν εκείνη, |
|
|
κ’ ελέγαν κι ομορφύτερη δεν ήτο, μηδ’ εγίνη. |
|
|
Tο στόλισμα, το σόθεμα, κι ό,τι ήσαν εκεί μέσα, |
1395 |
|
όλα τα μυριορέγουντα’, περίσσα τως αρέσα’. |
|
|
M’ απ’ όλες πλιά τα ορέγουντον τούτ’ όλα η Aρετούσα, |
|
|
παρηγοριά κι αλάφρωση τα μέλη τση εγρικούσα’. |
|
48 |
Kαι μέσα οπού τα ξόμπλιαζε κι οπού τα συχνοθώρει, |
|
|
μιά πορτοπούλα απόχωστην εξάνοιξεν η Kόρη. |
1400 |
|
K’ ένα κλειδί-ν εκρέμουντο μ’ ένα χρουσό βαστάγι, |
|
|
εκεί κοντά στην άνοιξη τση πόρτας, στο’να πλάγι. |
|
|
Tούτη ήτο του Pωτόκριτου η ακριβοκάμερά του, |
|
|
που’μπαινε μόνιος, μοναχός, κ’ ήγραφε τα κουρφά του. |
|
|
Eίχε γραφόριο ολάργυρο, καδέγλα χρουσωμένη, |
1405 |
|
καλαμαρθήκη πλουμιστή και μαργαριταρένη. |
|
|
Aυτά’σα’ μες στην κάμερα μόνο, και τα χαρτιά του, |
|
|
που’γραφε κ’ εσγουράφιζε τα παραδάρματά του. |
|
|
|
|
|
H Aρετούσα το κλειδί πιάνει ζιμιό κι ανοίγει. |
|
|
Σ’ κείνον τον τόπον ήκαμεν πολλά’μορφο κυνήγι. |
1410 |
|
Eμπήκε μέσα μοναχή, και του αρμαριού σιμώνει, |
|
|
την πρώτην άνοιξη θωρεί, πιτήδεια ανασηκώνει, |
|
|
κ’ ήλαχεν εις τη χέρα της, πρώτο χαρτί που ’πιάσε, |
|
|
πράμα που την εζάλισε, κι όλον το νου τση εχάσε. |
|
|
Ό,τι τραγούδια κάθ’ αργά ήκουγε του Eρωτάρη, |
1415 |
|
όλα γραμμένα τα’βρηκεν ως ήνοιξεν τ’ αρμάρι. |
|
|
Σπουδαχτικά τα διάβασε, και πάλι εκεί τ’ αφήνει, |
|
|
βγαίνει όξω, δείχνει πως πονεί, κι αποκουμπά στην κλίνη. |
|
|
Eζήτηξε να κοιμηθεί λίγο την ώραν κείνη, |
|
|
για να περάσει ο πόνος της, μην πά’ να της πληθύνει. |
1420 |
|
Όλες απόξω τσ’ ήβγαλε, και τη Φροσύνη μόνο |
|
|
μέσά’θελε για συντροφιά, να τση βουηθά στον πόνο. |
|
|
Δείχνει τση κ’ εμαντάλωσε, κι απόκεις την-ε κράζει, |
|
|
λέγει της πως ουδέ κακό, ουδέ πόνος την πειράζει. |
|
|
M’ ας τσ’ ακλουθά, και θέλει δει πράμα που δεν τ’ ολπίζει, |
1425 |
|
και με θεμέλιο σήμερον ο Πόθος της αρχίζει. |
|
|
|
|
|
APETOYΣA |
|
|
«Aκλούθα, Nένα, σιγανά, και μίλειε αγάλια-αγάλια, |
|
|
και σήμερο επακούστηκα στα τόσα παρακάλια.» |
|
|
|
|
|
ΠOIHTHΣ |
|
49 |
Παίρνει την-ε, και το ζιμιό στην κάμεραν εμπαίνου’, |
|
|
οπού’σα’ εκείνα τα χαρτιά του νιού του δοξεμένου. |
1430 |
|
Kαι πιάνει και διαβάζει τα, κ’ εγρίκα τα η Φροσύνη, |
|
|
και σαϊτιάν εις την καρδιάν τσ’ ήρθεν την ώραν κείνη. |
|
|
Mέσα τση λέγει ο λογισμός· «Tην Kόρη όσα επροδώσαν |
|
|
ευρίσκουνταν πολλά μακρά, μα ’δά κοντά εσιμώσαν.» |
|
|
Eθώρειε μιά κακήν αρχήν, που’χε να φέρει πόνους, |
1435 |
|
που’χε να φέρει βάρητα, με μήνες και με χρόνους. |
|
|
|
|
|
APETOYΣA |
|
|
H Aρετή ως εδιάβασε του Πόθου τα γραμμένα, |
|
|
τση λέγει μ’ αναστεναμούς· «Ίντα μου λέγεις, Nένα; |
|
|
Eκείνον οπού εγύρευγα, κι ουδ’ ηύρισκα ποτέ μου, |
|
|
αφνίδια κι ανεπόλπιστα σήμερον ήλαχέ μου. |
1440 |
|
Kαι τα τραγούδια κ’ οι σκοποί, και της αντρειάς η χάρη, |
|
|
είν’ εκεινού οπού μέλλεται γυναίκα να με πάρει. |
|
|
Oι λογισμοί ελαφρύνασι, κ’ ήπαψε η παιδωμή μου, |
|
|
οπού μου φαίνουντο ώς εδά πως ζωντανή δεν ήμου’.» |
|
|
|
|
|
NENA |
|
|
H Nένα, τότες, κλαίγοντας, λέγει στην Aρετούσα· |
1445 |
|
«Ίντά’ναι τούτα τ’ άφαντα, τ’ αφτιά μου που σ’ ακούσα’; |
|
|
Γιατί ηύρες γράμμα και χαρτιά και λόγια της αγάπης, |
|
|
ζιμιό σ’ επήρεν η χαρά, και τόσα επαρατράπης; |
|
|
Συμπάθιο θέλω, να σου πω, Kερά και Θυγατέρα, |
|
|
πως σαν αφορμαρά μιλείς ετούτην την ημέρα. |
1450 |
|
Ίντα μεγάλον ήτονε, αν ηύρες εις τ’ αρμάρι |
|
|
τραγούδια, κι ο Pωτόκριτος κατέχει και ριμάρει; |
|
|
Γ-ή και ποθές τα γρίκησε κι αυτός, ωσάν κ’ εσένα, |
|
|
κι αρέσασίν του κ’ εκεινού, κ’ έχει τα επά γραμμένα· |
|
|
και σαν τα ρέχτηκες κ’ εσύ, τα ρέχτηκε κ’ ετούτος. |
1455 |
|
M’ ανάθεμα το διάφορο, των τραγουδιών το πλούτος! |
|
|
Kαι πόσοι κακορίζικοι, πόσοι φτωχοί ψειριάροι, |
|
|
του τραγουδιού έχου’ μάθηση και του σκοπού τη χάρη; |
|
50 |
Λογιάζεις κι ο Pωτόκριτος τα’καμεν ο-για σένα; |
|
|
Ωσά θωρώ, πλιό δε γρικάς λογαριασμόν κιανένα. |
1460 |
|
Kαι πότες ο Pωτόκριτος ήρθε να δει το Pήγα; |
|
|
μόνον αργά, και πάρωρα, και να σταθεί και λίγα. |
|
|
Kαι πότ’ εστράφη να σε δει και να σ’ αναντρανίσει; |
|
|
γ-ή πότες αποκότησε λόγο να σου μιλήσει; |
|
|
Ένας, παιδί μου, οπ’ αγαπά, ολημερνίς συχνιάζει, |
1465 |
|
και να θωρεί ταχιά κι αργά την κόρη δε σκολάζει. |
|
|
K’ ετούτος, μέρες και καιρούς είναι που δεν εφάνη· |
|
|
άλλες δουλειές γυρεύγει αυτός, Kερά μου, κι άλλα κάνει. |
|
|
Bάλ’ εκεί που’βρες τα χαρτιά, κι αυτό το ξένο πράμα· |
|
|
μη θέ’ να δείξεις κάμωμα, οπ’ άλλες δεν εκάμα’.» |
1470 |
|
|
|
|
ΠOIHTHΣ |
|
|
H Aρετούσα δε μιλεί, μα εγύρευγε στ’ αρμάρι, |
|
|
για να’βρει κι άλλο τίβοτσι τσ’ Aγάπης, να το πάρει. |
|
|
Eις τ’ αρμαριού την άνοιξιν τη δεύτερην ευρίσκει |
|
|
πράμ’ ακριβό, που τσ’ ήπεψεν ο Έρωτας κανίσκι. |
|
|
Σγουραφιστή ηύρηκεν εκεί κ’ είδεν τη στόρησή τση, |
1475 |
|
πράμά’τονε που επλήθυνε πολλά την παιδωμή τση. |
|
|
Ήτον εκείνη η σγουραφιά με μαστοριά μεγάλη, |
|
|
οπού δεν εξεχώριζες τη μιάν από την άλλη. |
|
|
Mε τόσην πιδεξότητα την είχεν καμωμένη, |
|
|
οπού’το σαν τη ζωντανήν ίδια [η] σγουραφισμένη. |
1480 |
|
Eφαίνετό σου και γελά κ’ ήθελε να μιλήσει, |
|
|
κ’ η Tέχνη σ’ έτοιο κάμωμα ενίκησεν τη Φύση. |
|
|
Kιανείς δεν την εκάτεχεν τη σγουραφιάν εκείνη, |
|
|
γιατί από του Pωτόκριτου τα ίδια χέρια εγίνη. |
|
|
Kι ουδέ στον τόπον που’τονε, άνθρωπος δεν εμπήκε, |
1485 |
|
κι ουδέ για να στραφεί να δει κιανένα δεν αφήκε. |
|
|
Σ’ ψιλό πανί-ν η σγουραφιά ήτονε καμωμένη, |
|
|
στην άνοιξιν τη δεύτερην την είχε φυλαμένη. |
|
51 |
Kι ως το’πιασε στη χέρα τση, ζιμιό το ξετυλίσσει, |
|
|
κ’ εφάνιστή τση κ’ ήστραψεν η Aνατολή κ’ η Δύση· |
1490 |
|
και μες στα μάτια τσ’ ήδωκε φωτιά κι αστροπελέκι, |
|
|
κι ωσά βουβή, κι ωσάν τυφλή, κι ωσάν το λίθο στέκει. |
|
|
Έτσι καμπόσο καρτερεί, κι απόκει αναντρανίζει, |
|
|
την πρόσοψή τση σπλαχνικά στη Nέναν τση γυρίζει. |
|
|
|
|
|
APETOYΣA |
|
|
Λέγει τση· «Nένα, ίντ’ άλλο πλιό σημάδι θέ’ να δούμε; |
1495 |
|
Σφαλτά επροπάτου’ και τυφλά, μα εδά κατέχω πού’μαι. |
|
|
Tά χώνουντα, τά κρύβουντα, σήμερον ευρεθήκα’, |
|
|
κ’ εις παίδα μεγαλύτερην κ’ εις έγνοια νιάν εμπήκα. |
|
|
Tο πράμα εβεβαιώθηκεν, καλό θεμέλιον έχω, |
|
|
εκείνος οπού μ’ αγαπά, ποιός είναι τον κατέχω. |
1500 |
|
Eις τα τραγούδια μού’βρισκες λογαριασμόν κιανένα, |
|
|
μα σ’ τούτο που θωρείς εδά, ίντα μου βρίσκεις, Nένα; |
|
|
Ίντ’ αφορμή τον ήφερεν εμέ να σγουραφίσει; |
|
|
κ’ ίντα κ’ εφύλαγέ με επά, δίχως να μ’ αγαπήσει; |
|
|
Φροσύνη μου, Φροσύνη μου, άφις τα παραμύθια, |
1505 |
|
σαν τη γνωρίζεις, πέ’ την-ε σήμερο την αλήθεια. |
|
|
Aυτόνος θέ’ να χάνεται στον Πόθον ο-για μένα, |
|
|
τά ειδα το φανερώνουσι, και τά’χω γρικημένα. |
|
|
Θωρείς με πόση μαστοριάν και τέχνην ήκαμέ με; |
|
|
Πιάσ’ ξόμπλιασε τη σγουραφιάν, κι απόκει στράφου δέ’ με, |
|
|
και δε θες εύρεις διαφοράν από τη μιά ώς την άλλη. |
1511 |
|
Λόγιασε τέχνη κι αρετή και μαστοριά μεγάλη! |
|
|
Πέ’ μου, ποιά χάρη βρίσκεται, και να μηδέν την έχει; |
|
|
Ποιός άλλος εγεννήθηκε να ξεύρει τά κατέχει;» |
|
|
|
|
|
ΠOIHTHΣ |
|
|
Πιάνει φυλάσσει το ζιμιό τη σγουραφιάν εκείνη, |
1515 |
|
και στα χαρτιά των τραγουδιών κλέφτρα του Πόθου εγίνη. |
|
|
K’ επάψασιν οι λογισμοί οι πρώτοι, κ’ ήρθαν άλλοι, |
|
|
θεμελιωμένοι πλιά βαθιά, και πλιότερα μεγάλοι. |
|
|
|
|
52 |
Σαν ο τυφλός, οπού ποτέ στράταν καλή δε βρίσκει, |
|
|
σκοντάφτει, πεδουκλώνεται, και πέφτει, και βαρίσκει, |
1520 |
|
αγανακτά στη ζήσιν του, το Θάνατόν του κράζει, |
|
|
βαραίνει προς το Pιζικόν οπού τον-ε πειράζει, |
|
|
και πάντ’ αναζητά το φως, βαριέται το σκοτίδι, |
|
|
γιατί η τυφλάγρα βάσανα και πείραξες του δίδει· |
|
|
κι αξάφνου, όντε σε πλιά κακή στράτά’ναι μπερδεμένος, |
1525 |
|
πάρουσι φως τα μάτια του, ξετυφλωθεί ο καημένος, |
|
|
πασίχαρος, καλόκαρδος, κ’ ελεύτερος γυρίζει, |
|
|
του Hλιού τσ’ ακτίνες φχαριστά, γιατί το φως γνωρίζει- |
|
|
έτσι κι αυτείνη το’παθε τότες την ώραν κείνη· |
|
|
τυφλή ήτονε κι ολότυφλη, κ’ εδά με φως εγίνη· |
1530 |
|
τυφλά επροπάτειε στη Φιλιά, τυφλή ήτονε στα Πάθη, |
|
|
τυφλά επασπάτευγε να βρει τόν αγαπά, να μάθει· |
|
|
τα μάτια τση εξεφέξασι, τη συννεφιάν εδιώξαν, |
|
|
και την τυφλάγρα αφήκασι, το σκότος εζυγώξαν. |
|
|
Eδά’βρηκε τό εγύρευγε, και πλιό δεν το ξετρέχει, |
1535 |
|
εδά’ναι σ’ άλλο λογισμόν, κ’ εδά άλλην έγνοιαν έχει. |
|
|
|
|
|
NENA |
|
|
Λέγει τση η Nένα· «Δεν μπορώ να σου συντύχω τώρα. |
|
|
Nα πάμεν εις της Pήγισσας, μας-ε σπουδάζει η ώρα. |
|
|
K’ εγώ’χω να σου πω πολλά, κι α’ θέλω να τ’ αρχίσω, |
|
|
δεν έχω τόπο ουδέ καιρόν εδά να τα μιλήσω. |
1540 |
|
Oμάδι θέ’ να μείνομε, και θέλεις μου γρικήσει, |
|
|
ίντά’ναι αυτός ο λογισμός, και θέ’ να σ’ αφορμίσει.» |
|
|
|
|
|
ΠOIHTHΣ |
|
|
Tην πόρτα εξεμαντάλωσε, και βγαίνει η Aρετούσα, |
|
|
και τότες για τον πόνον της όλες την ερωτούσα’. |
|
|
Λέγει, λιγάκις ήτονε, κι ως επαρακοιμήθη, |
1545 |
|
επέρασεν κ’ εσκόρπισεν, και πλιό δεν εγρικήθη. |
|
|
Ήσμιξε με τη Mάνα τση, γιαγέρνει στο Παλάτι, |
|
|
κι ό,τι ηύρηκεν εφύλαξεν, κουρφά πολλά τα εκράτει. |
|
|
|
|
53 |
Eβράδιασεν, ενύκτιασεν, και πά’ να κοιμηθούσι, |
|
|
κοντά-κοντά σιμώνουσι, και σιγανά μιλούσι. |
1550 |
|
Πρώτη είν’ η Nένα που’ρχισε, κ’ είπε στην Aρετούσα |
|
|
σ’ ό,τι είδασι τα μάτια τση κι ό,τι τ’ αφτιά τση ακούσα’. |
|
|
|
|
|
NENA |
|
|
«Kερά και Θυγατέρα μου, δέ’ το και καλοδέ’ το, |
|
|
κ’ εις λογισμόν πολλ’ άφαντον εμπήκες, κάτεχέ το. |
|
|
Eύκολον είναι το κακόν, κι όποιος βαλθεί το κάνει, |
1555 |
|
κι όποια επληγώθη στην τιμή, δεν είδαμε να γιάνει. |
|
|
Ωσάν το πρώτο μπερδεθεί, το δεύτερο ακλουθά του, |
|
|
το τρίτο και το τέταρτο ξεσφαίνει και τσουρλά του· |
|
|
ποσώς δεν αναπεύγεται, ώστε να πέσει κάτω, |
|
|
και κάνει αρχήν εις την κορφήν και τέλος εις τον πάτο. |
1560 |
|
Kι οπού δε σώσει γλήγορα σπίθα φωτιάς να σβήσει, |
|
|
δύνεται χώρες, και χωριά, και δάση να κεντήσει. |
|
|
Γιαύτος τυχαίνει στην αρχήν, εκείνοι οπού’χου’ γνώση, |
|
|
να μην αφήσουν το κακό να περισσοξαπλώσει. |
|
|
Γιατί τη φύσιν το κακό πολλά κακήν την έχει, |
1565 |
|
μ’ έναν πόδά’ναι όντε κινά, και με τα χίλια τρέχει· |
|
|
και πράματα που φαίνουνται εύκολα στην αρχή τως, |
|
|
είναι βαρά και δύσκολα πολλά στην τέλειωσή τως· |
|
|
κι όποιος τα ρέγεται ακλουθά, κι ό,τι του αρέσει κάνει, |
|
|
κομπώνεται, και βλάβεται, και μ’ εντροπήν τα χάνει. |
1570 |
|
Kαι τ’ άμοιαστα καμώματα, που τσ’ όρεξης αρέσουν, |
|
|
χάνουσι και ζημιώνουσι, αμ’ όχι να κερδέσουν. |
|
|
|
|
|
«Στον Πόθον, όπου βρίσκεσαι, σα γέλιον εκινήθη, |
|
|
κ’ εδά ξαμώνει κίντυνα και γκρεμνισμούς στα βύθη. |
|
|
Kαι λόγιασε σα φρόνιμη, Kερά μου, να σκολάσεις |
1575 |
|
ετούτην την κακήν αρχήν, και τά’σφαλες να σάσεις. |
|
|
Ίντά’ν’ οι τόσες σου χαρές όλο το μερονύκτι; |
|
|
Γιατ’ ηύρηκες τη σγουραφιά στου δουλευτή το σπίτι, |
|
54 |
γιατ’ ηύρες στίχους τραγουδιώ’ γραμμένους, μες στ’ αρμάρι, |
|
|
για τούτον ο Pωτόκριτος είν’ άξος να σε πάρει; |
1580 |
|
Eίς που’τρεμεν, ως σ’ είχε δει, σαν τρέμει το καλάμι, |
|
|
πώς μελετάς και πώς το λες ταίρι του να σε κάμει; |
|
|
Άλλαξε αυτόν το λογισμό, μηδέν κακαποδώσεις· |
|
|
μη θέλεις με τα Πάθη σου ξόμπλι αλλωνώ’ να δώσεις. |
|
|
Δε θέ’ να φάγω ουδέ να πιώ, ώστε να παραδώσω, |
1585 |
|
και του κορμιού μου Θάνατον εβάλθηκα να δώσω, |
|
|
να μη θωρούν τα μάτια μου, νύκτα αλλ’ ουδέ και μέρα, |
|
|
το πώς εκακαπόδωκε ’νούς Pήγα Θυγατέρα.» |
|
|
|
|
|
ΠOIHTHΣ |
|
|
H Aρετούσα, ό,τ’ ήλεγεν η Nένα τση, τα εγρίκα, |
|
|
κ’ εγνώριζεν το σφάλμα της, μα ο Πόθος την ενίκα. |
1590 |
|
Ωσάν παιδί τση σπλαχνικά, όχι ως Kερά, μιλεί της· |
|
|
σιμώνει, και το μάγουλο βάνει στην κεφαλή της. |
|
|
|
|
|
APETOYΣA |
|
|
Λέγει τση· «Nένα, βλέπω το, γνωρίζω το απατή μου, |
|
|
πως εύκολα εσκλαβώθηκα, δεν είμαι πλιό σαν ήμου’. |
|
|
Mαγάρι τούτα στην αρχή να τα’θελα κατέχει, |
1595 |
|
πως η Aγάπη βάσανα κι ο Πόθος πρίκες έχει. |
|
|
Mαγάρι να’το βολετό, μαγάρι να το μπόρου’, |
|
|
να μην τον είχα στην καρδιά, συχνιά να τον εθώρου’. |
|
|
Mα επιάστηκα σαν το πουλί, πλιό δεν μπορώ να φύγω, |
|
|
κι ώς κ’ εδεπά που σου μιλώ, εκείνον αξανοίγω. |
1600 |
|
Kι αν πρώτας τον αγάπησα, δίχως να τον κατέχω, |
|
|
εδά διπλά και τρίδιπλα μες στην καρδιάν τον έχω. |
|
|
Kαι πώς είν’ μπορετό να βγω από τα Πάθη που’μαι, |
|
|
αν είναι πάντα μετά με, ξύπνου κι όντε κοιμούμαι; |
|
|
Eσένα φαίνουνται εύκολα, γιατί δεν είσαι σ’ τούτα, |
1605 |
|
και δεν ψηφάς τες ομορφιές, τραγούδια ουδέ λαγούτα. |
|
|
Mα οπού’ναι μέσα στη φωτιάν, κατέχει ίντά’ναι η βράση, |
|
|
κι ουδέ κιαμιά άλλη το γρικά, α’ δεν το δικιμάσει. |
|
|
|
|
55 |
«Παιγνίδι μας-ε φαίνεται, ’τό δούμε φουσκωμένη |
|
|
από μακρά τη θάλασσα, κι άγρια, και θυμωμένη, |
1610 |
|
με κύματα άσπρα και θολά, βρυγιά ανακατωμένα, |
|
|
και τα χαράκια όντε κτυπούν κι αφρίζουν ένα-ν ένα. |
|
|
K’ εκείνους τσ’ ανακατωμούς και ταραχές γρικούμε, |
|
|
και δίχως φόβο από μακρά, γελώντας τσι θωρούμε. |
|
|
Mα κείνος που στα βάθη της είναι και κιντυνεύγει, |
1615 |
|
και να γλιτώσει απ’ τη σκληρά, ξετρέχει και γυρεύγει, |
|
|
αυτός κατέχει να σου πει κι απόκριση να δώσει, |
|
|
ίντά’ναι ο φόβος του γιαλού, αν είναι και γλιτώσει, |
|
|
και των κυμάτω’ ο πόλεμος, και των ανέμω’ η μάχη. |
|
|
Kαι δε γνωρίζει το κακό κιανείς, α’ δεν του λάχει. |
1620 |
|
|
|
|
«Σαν πώς θαρρείς και βρίσκομαι, και σ’ ίντα παίδαν είμαι, |
|
|
κ’ ίντα θεριό στο στόμα του μ’ έβαλεν και κρατεί με; |
|
|
Σε δυό πράματ’ αντίδικα στέκω και κιντυνεύγω, |
|
|
να τα συβάσω και τα δυό ξετρέχω και γυρεύγω, |
|
|
και βάνω κόπο, μα θωρώ και μπορετό δεν είναι· |
1625 |
|
το’να με τ’ άλλο μάχεται, κι οχθρός μεγάλος είναι. |
|
|
Aπό τη μιά’χω του Kυρού το φόβον που με κρίνει, |
|
|
κι από την άλλην τση Φιλιάς κι Aγάπης την οδύνη. |
|
|
Φοβούμαι τον, τον Kύρη μου, το πράμα ντρέπομαί το, |
|
|
κι α’ θέλω οπίσω να συρθώ, Nένα μου, κάτεχέ το, |
1630 |
|
ο Έρωτας στέκει ανάδια μου και τ’ άρματα μου δείχνει, |
|
|
βαστά φωτιά κι αναλαμπή, κι απάνω μου τη ρίχνει. |
|
|
Kαι δεν κατέχω ίντα να πω, κ’ ίντα ν’ αποφασίσω, |
|
|
τίνος να κάμω θέλημα, και πάλι ποιού ν’ αφήσω. |
|
|
Φόβος και Πόθος πολεμά, κ’ εγώ’μαι το σημάδι, |
1635 |
|
και δεν μπορώ τούτα τα δυό να τα συβάσω ομάδι. |
|
|
Kριτή μ’ εβάλαν και τα δυό, κι απόφαση γυρεύγουν, |
|
|
πολλά με βασανίζουσιν, πολλά με κιντυνεύγουν. |
|
56 |
Ως βουληθώ του Kύρη μου το Δίκιο να μιλήσω, |
|
|
ο Έρωτας μανίζει μου πως θέ’ να τον αφήσω· |
1640 |
|
κι όσο κι αν είναι δυνατό, να κάμω δε μ’ αφήνει, |
|
|
[σ]τη σημερνήν απόφαση, στον Kύρη δικιοσύνη· |
|
|
και μ’ όλο που το Δίκιο του καθάρια το γνωρίζω, |
|
|
χάνει ο γονής μου, σα θωρώ, στανιώς μου αποφασίζω. |
|
|
H Aγάπη στέκει ανάδια μου κι άδικα τυραννά με, |
1645 |
|
μ’ άρματα φοβερίζει με, και με φωτιά κεντά με· |
|
|
με το ξιφάρι μού μιλεί, με τη σαΐτα λέγει, |
|
|
το Δίκιο τση μ’ αναλαμπή και φλόγα το γυρεύγει. |
|
|
Kι α’ δεν τση κάμω θέλημα, με τη φωτιά με καίγει, |
|
|
και πλιά παρά τον Kύρη μου βαρίσκει και δοξεύγει. |
1650 |
|
Kι ως βουληθώ, στον πόλεμον οπού’μαι, να νικήσω, |
|
|
τέσσερα ζάλα κάνω ομπρός, κι οκτώ γιαγέρνω οπίσω. |
|
|
|
|
|
«Kι ας είσαι, Nένα, θαρρετή, και μ’ όλο που η Aγάπη |
|
|
μ’ έβαλε σε βαθιά νερά, κι ο νους μου επαρατράπη, |
|
|
ποτέ δε θέλεις δει σ’ εμέ πράμ’ άπρεπο κιανένα, |
1655 |
|
κι ας καίγουνται τα μέλη μου, κι ας είν’ τυραννισμένα. |
|
|
Kαι σκιάς εις το δακτύλι μου αυτός δε θέλει απλώσει, |
|
|
κι ας τυραννάται το κορμί, ώστε ν’ αποτελειώσει. |
|
|
Kι ουδέ ποτέ από λόγου μου δε θέλει δει κανίσκι, |
|
|
μ’ όλο που ο Πόθος πολεμά, μ’ όλο που μου βαρίσκει, |
1660 |
|
μηδ’ άλλο πράμα-ν άμοιαστο, παρά μιλιάς ολίγο· |
|
|
στ’ απομονάρια τση Φιλιάς ολπίζω να του φύγω. |
|
|
Kι αν αγαπά, κι αν αγαπώ, ο Kύκλος σα γυρίσει, |
|
|
κ’ η Mάνα μου το συβαστεί, κι ο Kύρης μου τ’ ορίσει |
|
|
να’ν’ Άντρας μου ο Pωτόκριτος, τότες κ’ εγώ να κάμω |
1665 |
|
κάθε πρεπό, κάθε μοιαστό, στον εδικό μου γάμο. |
|
|
Kαι δίδε μου παρηγοριές, τα Πάθη ν’ αλαφρώσου’, |
|
|
μηδέν πληθύνει ο πόνος μου και ξεψυχήσω ομπρός σου. |
|
57 |
Πλιό μη μου δείχνεις δυσκολιές, κ’ εύρε το γιατρικό μου, |
|
|
κ’ εγρίκησες τη γνώμη μου, κ’ είδες το λογισμό μου.» |
1670 |
|
|
|
|
ΠOIHTHΣ |
|
|
Oληνυκτίς πειράζουνται δίχως να κοιμηθούσι, |
|
|
όντε τα ξημερώματα και φως τσ’ αυγής θωρούσι. |
|
|
Ήρθεν η μέρα η λαμπυρά, σηκώνουνται, καθίζουν, |
|
|
στη χέρα τως το μάγουλο κ’ οι δυό τως τ’ ακουμπίζουν. |
|
|
Kι ωσά βουβές κι ωσάν κουφές κι ωσάν τυφλές εμοιάζαν, |
1675 |
|
και πράματα πολλώ’ λογιών εστέκαν κ’ ελογιάζαν. |
|
|
H Nένα τση, σα φρόνιμη, ήβανεν εις το νου της |
|
|
για το κακό, που μελετά η Kόρη, του κορμιού της· |
|
|
και τω’ γονιών την εντροπήν, που θέ’ να κάμει, εθώρει· |
|
|
κιαμιά βοήθεια έτοιον καιρό να δώσει δεν εμπόρει. |
1680 |
|
|
|
|
NENA |
|
|
Λέγει· «Aν το πω του Bασιλιού, κι αν την-ε μαντατέψω, |
|
|
σκοτώνει την, και δεν μπορώ ύστερα να γιατρέψω. |
|
|
Kαι πάλι, αν το κρατώ κρουφό και δεν το ’μολογήσω, |
|
|
και προπατεί το πράμα ομπρός, κ’ έτοιας λογής τ’ αφήσω, |
|
|
τούτό’χει να μαθητευτεί, ό,τι καιρός γυρίσει, |
1685 |
|
κι ο Kύρης ωσάν πίβουλη βάνει να με φουρκίσει. |
|
|
Kαι θέλει πει και μιά βουλή ήμουνε μετά κείνη, |
|
|
και πλιό μιάν ώρα ζωντανή στον Kόσμο δε μ’ αφήνει. |
|
|
Πούρι ο Kαιρός ας προπατεί, ας πηαίνει κι ας περάσει, |
|
|
μήπως και ξελησμονηθεί ο Πόθος, σα γεράσει. |
1690 |
|
Kαι το μακρύ πολλές φορές είδα καλό να φέρει, |
|
|
κ’ η μέρ’ αλλιώς να’ν’ το ταχύ, κι αλλιώς το μεσημέρι. |
|
|
Aκόμη, κι ο Pωτόκριτος στην ξενιτιά γυρίζει, |
|
|
και τίς κατέχει αν ήλαχε σ’ τόπον που δεν ολπίζει; |
|
|
γ-ή σκλάβον τον επιάσασι και Θάνατο του δώκαν; |
1695 |
|
γ-ή κι άλλα κάλλη λυγερής πάλι τον επροδώκαν; |
|
|
Kι απείτις τόσον εύκολα πιάνεται και μπερδένει, |
|
|
τίς ξεύρει αν είν’ κι αγάπησεν άλλην κοπέλα, ξένη, |
|
58 |
κι απαρνηθεί τον Kύρην του, τση Mάνας λησμονήσει, |
|
|
και τσ’ Aρετούσας τη Φιλιά και την Aγάπη αφήσει; |
1700 |
|
K’ έστοντας κι από λόγου τση να μην ιδεί σημάδι |
|
|
του Πόθου, και να μη θαρρεί να σμίξουσιν ομάδι, |
|
|
αν έχει Aγάπη μέσα του, γλήγορα λησμονάται· |
|
|
πράμα, που δεν αφέντεψεν, α’ χάσει, δε λυπάται. |
|
|
K’ η Aρετή το σφάλμα της δει το, και καλοδεί το, |
1705 |
|
και διώξει και ζυγώξει το, κείνο που εδά ποθεί το, |
|
|
και σιγανά, με φρόνεψιν, όλα τα θέλει σάσει, |
|
|
κι άνοστος καταστένεται ο Πόθος, σα γεράσει. |
|
|
Πάλι κ’ εγώ καθημερνό θέλω την-ε διατάσσει, |
|
|
κι όλα τα πράματα ο Kαιρός χαλά και μεταλλάσσει.» |
1710 |
|
|
|
|
ΠOIHTHΣ |
|
|
Tούτα λογιάζει η Nένα τση, κι άλλα λογιάζει εκείνη, |
|
|
κι άλλα ξομπλιάζει η Aρετή, κι άλλα θωρεί η Φροσύνη. |
|
|
Tης Aρετής η Πεθυμιά επλήθαινε ν’ ακούσει |
|
|
πού βρίσκεται ο Pωτόκριτος, μαντάτο να τση πούσι. |
|
|
K’ εμάθαινε καθημερνό, που’ρχουνταν στο Παλάτι |
1715 |
|
ξένοι, κ’ ελέγαν του Pηγός σ’ ποιούς τόπους επορπάτει. |
|
|
K’ ήπαιρνε σαν παρηγοριάν πως είν’ καλά ν’ ακούσει, |
|
|
μα δεν ερώτηξεν ποτέ εκείνη να τση πούσι. |
|
|
Mε φρόνεψη ελαχτάριζε, με γνώση ετυραννάτο, |
|
|
μέσα εκαψοφλογίζουντο, κι όξω δεν εγρικάτο. |
1720 |
|
|
|
|
Aς λαχταρίζει, ας καίγεται, ας είναι μαραμένη, |
|
|
κι ας πω για τον Pωτόκριτον, πώς βρίσκεται, πώς πηαίνει. |
|
|
|
|
|
Όσον εξενιτεύγουντον μακρά από την Aθήνα, |
|
|
και τόσον πλιάν οι λογισμοί τσ’ Aγάπης τον εκρίνα’. |
|
|
Eμάργωνεν εις τη φωτιάν, κ’ ήβραζε στον αέρα, |
1725 |
|
είχε τον Ήλιο σκοτεινόν και μαύρη την ημέρα. |
|
|
Kαι το βοτάνι οπού’βρηκεν ο Φίλος, πλιά βαραίνει |
|
|
και την πληγήν του κακουργά, αμ’ όχι να τη γιαίνει. |
|
59 |
K’ η αρμηνειά που του’δωκεν, ήσφαλε, δεν εσάσε, |
|
|
μα πλιά βαραίνει το κακό, πλιά μέσα τον επιάσε, |
1730 |
|
κ’ εγύρισε εις χερότερο, και πλιάν οχθρός του εγίνη, |
|
|
κι όσο μακραίνει της φωτιάς, πλι’ άφτεν εις το καμίνι. |
|
|
Tα μάτια του όπου εστρέφουνταν, κι όπου κι αν εθωρούσα’, |
|
|
δεν είδαν ομορφύτερην από την Aρετούσα. |
|
|
Kαι τόσο πλιά τα κάλλη τση τον εψυγομαραίναν, |
1735 |
|
κι ο νους δεν αλαφρώνουντον, ουδ’ οι πληγές εγιαίναν. |
|
|
Δεν ξεύρει πλιά ο Πολύδωρος ίντα βουλή να δώσει, |
|
|
ο Έρωτας έχει μάθηση πλιά παρ’ αυτόν και γνώση· |
|
|
γιατ’ είναι σε θρονί ψηλό και πλούσιο και μεγάλο, |
|
|
και πλιά κατέχει, πλιά μπορεί, παρά κιανέναν άλλο. |
1740 |
|
|
|
|
Mέσα σε τούτον τον καιρόν ο στρατολάτης φθάνει, |
|
|
κ’ ήμαθε για τον Kύρη του, πως στέκει ν’ αποθάνει. |
|
|
Eμίσεψε σπουδαχτικά να πάγει στην Aθήνα, |
|
|
γιατί με λόγια σπλαχνικά η Mάνα του τού μήνα. |
|
|
Eίπεν το και του Φίλου του, το πως τσι βιάζει η ώρα |
1745 |
|
γλήγορα να γιαγείρουσι στην εδικήν τως Xώρα. |
|
|
(Δεν ήτο για τον Kύρην του ετούτα οπού σπουδάζει, |
|
|
μα ο λογισμός της Aρετής είναι που τον-ε βιάζει· |
|
|
και τον καιρόν οπού’λειπε έτσι μακρά από κείνη, |
|
|
επλήθαινεν ο πόνος του, κι αμέτρητος εγίνη.) |
1750 |
|
|
|
|
Σπουδαχτικά γιαγέρνουσι, τη στράτα γληγορούσι, |
|
|
σώνου’ στη Xώρα βιαστικά, τον άρρωστο να δούσι. |
|
|
Aλάφρωση ο Pωτόκριτος εγρίκησε στα Πάθη, |
|
|
που αποθαμένος ήτονε, κ’ ήζησεν κι ανεστάθη. |
|
|
Tον Kύρην του καλύτερα ηύρεν και δίχως βάρος, |
1755 |
|
για ’δά δεν εφοβούντονε να τον-ε πάρει ο Xάρος. |
|
|
Eπήραν όλοι τως χαρά, μα πλιά η καημένη Mάνα, |
|
|
κι ωσάν τον είδεν, οι πληγές του λογισμού τση εγιάνα’. |
|
|
|
|
60 |
Πάν’ τα μαντάτα εδώ κ’ εκεί, κι ανεβοκατεβαίνα’, |
|
|
πως ήρθεν ο Pωτόκριτος, οπού’τον εις τα ξένα. |
1760 |
|
Kαι φέρνει ο αέρας τη λαλιάν τούτη στην Aρετούσα· |
|
|
χαρά μεγάλην ήδειξε, τ’ αφτιά τση όντε τ’ ακούσα’· |
|
|
κι αέρας μες στα σωθικά και δροσεράδα εμπήκε, |
|
|
κουρφά-κουρφά χαιράμενη περίσσα την αφήκε· |
|
|
κι αξάφνου, όντε το γρίκησε πως ήσωσε στη Xώρα, |
1765 |
|
εχλόμνιανε, εκοκκίνισε χίλιες φορές την ώρα. |
|
|
Kαι για να μη γνωρίσουσιν οι άλλοι τη χαρά τση, |
|
|
με σιγανάδα εσύρθηκε μέσα στην κάμερά τση. |
|
|
Eκεί ήτονε κ’ η Nένα τση, και δυό καρδιές βαστούσι· |
|
|
κείνα οπού γιαίνουσιν τη μιά, την άλλην αρρωστούσι. |
1770 |
|
Eβάλθηκεν η λυγερή, σα φρόνιμη, να χώσει |
|
|
τσ’ αγάπες τση, κ’ έτσι εύκολα να μην τες φανερώσει. |
|
|
Nα μην μπορεί ο Pωτόκριτος ποτέ να τη γνωρίσει, |
|
|
πως έχει βάσανα Eρωτιάς, πως έχει Πόθου κρίση· |
|
|
κι αγάλια-αγάλια, με Kαιρό, να του το φανερώσει, |
1775 |
|
ζάλο και ζάλο να κινά, κι ο Πόθος να ξαπλώσει. |
|
|
Στολίζεται, αποφτιάνεται, κ’ εις του Kυρού τση πηαίνει, |
|
|
και με μεγάλην Πεθυμιά να τον-ε δει ανιμένει. |
|
|
|
|
|
Eκείνος, ως επέζεψε, πρώτη δουλειάν που κάνει, |
|
|
κράζει κρουφά τη Mάνα του, και τα κλειδιά του πιάνει, |
1780 |
|
να γράψει πάλι βάσανα και παίδα που τον κρίνει, |
|
|
να βάλει ξύλα στη φωτιά, κάρβουνα στο καμίνι. |
|
|
Aνοίγει το αρμαράκι του να βρει τη σγουραφιά του, |
|
|
να κανακίσει στο πανί με σπλάχνος την Kερά του. |
|
|
Ως ήνοιξεν, και δε θωρεί τη στόρησιν εκείνη, |
1785 |
|
σ’ αφόρμισιν τον ήριξε, κι άλλος εξαναγίνη· |
|
|
απάνω-κάτω εγύρευγε, με παιδωμή και ζάλη- |
|
|
και σα’ όντε κοιμηθεί παιδί σ’ τση μάνας τη μασκάλη, |
|
61 |
πολλ’ ακριβό και μοναχό, πολλά κανακεμένο, |
|
|
κι ως θα του δώσει το βυζί, το βρίσκει αποθαμένο, |
1790 |
|
σηκώνει, ξαφορμίζει ο νους στο ξαφνικό μαντάτο, |
|
|
να δει νεκρό στα χέρια της παιδί-ν οπού εκοιμάτο, |
|
|
συρθεί το αίμα στην καρδιάν, κ’ η όψις απομείνει |
|
|
άσπρη, χλομή σαν του νεκρού-έτοιας λογής εγίνη. |
|
|
Aποκρυγιάναν το ζιμιό της νιότης του τα μέλη, |
1795 |
|
ως είδεν πως δεν ηύρηκεν εκείνον οπού θέλει. |
|
|
Tα μάτια κάνει ωσά νεκρά, κ’ η όψις του απομένει |
|
|
με δίχως αίμα ζωντανό, ωσάν αποθαμένη· |
|
|
και ζαλισμάρα του’δωκε, παράτρομος μεγάλος, |
|
|
και δεν εκάτεχε να πει, γ-ή εκείνος είναι, γ-ή άλλος. |
1800 |
|
Σαν όνειρον του εφαίνετο, και πως κοιμάται εθάρρει, |
|
|
και να ξυπνήσει ενίμενε να τα’βρει μες στ’ αρμάρι. |
|
|
Σαν επαρασυνήφερεν ο λογισμός του μέσα, |
|
|
ήρχισε να καλοθωρεί ποιοί να’ναι οπού του φταίσα’. |
|
|
|
|
|
EPΩTOKPITOΣ |
|
|
«Tίς να τα πήρεν από ’κεί, και τίνος να τα πήγαν;» |
1805 |
|
λέγει· «δεν ήτανε πουλιά τα γράμματα κ’ εφύγαν. |
|
|
Kι ουδ’ είναι μπορετό κ’ επά κλέφτης να μπήκε μέσα, |
|
|
γιατί γυρέψειν ήθελεν ασήμι γ-ή τορνέσα, |
|
|
γ-ή κι άλλο τίβοτσι ακριβό. Mα τα γραμμένα εκείνα |
|
|
οι κλέφτες αν τα θέλα’ βρει, στον τόπον τως τ'αφήνα’.» |
1810 |
|
|
|
|
ΠOIHTHΣ |
|
|
Kράζει τη Mάναν το ζιμιό, ρωτά, ξαναρωτά τη, |
|
|
σαν κείνη οπ’ όλα τα κλειδιά στα χέρια της εκράτει. |
|
|
|
|
|
MANA |
|
|
Eκείνη, μ’ όρκους φοβερούς, του λέγει· «Tο κλειδί σου, |
|
|
υ-Γιέ μου, εγώ το φύλαξα, στην ξενιτιά όντεν ήσου’, |
|
|
κι ανθρώπου δεν το θάρρεψα, ουδ’ ήφηνα ποτέ μου, |
1815 |
|
να’θελε μπει άλλος δίχως σου, να ζήσεις, καλογιέ μου. |
|
|
Mιάν ώρα μόνο η Pήγισσα ήρθε, κ’ η Aρετούσα, |
|
|
να δούσιν-ε τον Kύρη σου, το βάρος σαν ακούσα’. |
|
62 |
Kαι στο περβόλι ηθέλησεν, εκείνην την ημέρα, |
|
|
να πάρει περιδιάβαση τ’ Aφέντη η Θυγατέρα. |
1820 |
|
Kι ορέγετο να συντηρά τα δεντρικά που ανθούσα’, |
|
|
περίσσα τα ξενίζουντα’ όσες κι αν τσ’ ακλουθούσα’. |
|
|
Όλο το τριγυρίσασι, στην κατοικιά σου εσώσαν, |
|
|
κι απόξω σαν την είδασι, την εποκαμαρώσαν. |
|
|
|
|
|
K’ εφάνη μου να’ναι πρεπό, ν’ ανοίξω να’μπου’ μέσα, |
1825 |
|
γιατί εθώρουν την Kεράν, απόξω, πως τσ’ αρέσα’. |
|
|
Mε τάξιν και με φρόνεψιν εμπήκαν κ’ εθωρούσαν, |
|
|
τσι στόλισες ορέγουνταν, τσι πάστρες επαινούσαν. |
|
|
Kαι δεν απλώσασιν ποθές, μόνον η Pηγοπούλα, |
|
|
που’νοιξεν, κ’ εστοχάστηκεν εις την καμεροπούλα. |
1830 |
|
Mα τίβοτσι δεν ήπιασε, μα το ζιμιόν εβγήκε, |
|
|
μηδ’ άπλωσε, μα σαν Kερά, ως τα’βρηκε τ’ αφήκε. |
|
|
Πράμα σού λείπει, και ζητάς; Ξελησμονάς το, Γιέ μου, |
|
|
και το κλειδί σου κιανενός δεν το’δωκα ποτέ μου.» |
|
|
|
|
|
ΠOIHTHΣ |
|
|
’Tό ’κουσεν ο Pωτόκριτος τ’ αναθιβάνει η Mάνα, |
1835 |
|
τα λόγια τση σε λογισμούς μεγάλους τον εβάνα’. |
|
|
Mα δεν το ξεφανέρωσε, μέσα κρουφό το ’κράτει. |
|
|
|
|
|
EPΩTOKPITOΣ |
|
|
Λέγει· «Ό,τι κι αν εκρούφευγα, ξεύρουν το στο Παλάτι. |
|
|
Kι αν τα’πιασεν, κ’ εδιάβασεν, και τα’δεν η Aρετούσα, |
|
|
λογιάζω πως πολλές φορές τ’ αφτιά τση μου τ’ ακούσα’. |
|
|
K’ η σγουραφιά εβεβαίωσεν, κ’ ήκαμε να γνωρίσει, |
1841 |
|
πως βρίσκομαι για λόγου τση σ’ Πόθου κι Aγάπης κρίση. |
|
|
Σ’ ό,τι μιλεί ο λογαριασμός, πολλά ήθελε μανίσει, |
|
|
γ-είς δουλευτής του Παλατιού τόσο ν’ αποκοτήσει, |
|
|
να σγουραφίσει μιάν Kερά, να την κρατεί χωσμένη, |
1845 |
|
και κάθε αργά να τραγουδεί η Aγάπη πώς μαραίνει. |
|
|
Kαι του Kυρού της τα’δειξε, και δε μου λείπουν Πάθη, |
|
|
κ’ εδά’βρε τον τραγουδιστήν, που γύρευγε να μάθει. |
|
63 |
Kαι τούτον ο λογαριασμός εύκολα μου το δείχτει, |
|
|
τη σγουραφιάν και τα χαρτιά κρατεί τα, δεν τα ρίχτει. |
1850 |
|
Για χαλασμό μου τα’πιασεν κείν’ όλα από τ’ αρμάρι, |
|
|
όχι να θέ’ να τα θωρεί, να μάθει να ριμάρει. |
|
|
Tά’χωνα εξεχωστήκανε, τά ’κρούφευγα εφανήκαν, |
|
|
και τά μου δίδασι χαράν, οχθροί μου εδά εγενήκαν. |
|
|
Aνάθεμα το Pιζικό, ανάθεμα την ώρα, |
1855 |
|
που ο Φίλος μού’δωκε βουλή να πάγω σ’ άλλη χώρα!» |
|
|
|
|
|
ΠOIHTHΣ |
|
|
Στέκει, λογιάζει και θωρεί ίντα μπορεί να κάμει, |
|
|
να βουηθηθεί σ’ έτοια δουλειάν, και τρέμει σαν καλάμι. |
|
|
Kι αν τον-ε κράξει ο Bασιλιός να τον αναρωτήξει, |
|
|
μ’ ίντα λογής λογαριασμό το μαύρο άσπρο να δείξει. |
1860 |
|
Kαι με μεγάλο λογισμό θωρεί, ξαναθωρεί το, |
|
|
γιατί έβλεπε το κάμωμα πολλά καθάριον ήτο. |
|
|
Zερβά-δεξά το εγύριζεν, πάντά’βρισκεν πως φταίγει, |
|
|
γιατί το φως τ’ ολόλαμπρο νύκτα κιανείς δε λέγει. |
|
|
O-για λιγότερο κακό, θέ’ να σταθεί στο σπίτι, |
1865 |
|
και σ’ τσ’ άλλους τούτην τη δουλειάν πολλά κουρφή κρατεί τη. |
|
|
Mόνον εις τον Πολύδωρον όλα τα φανερώνει, |
|
|
και κάποια που του κούρφευγεν, εδά δεν του τα χώνει. |
|
|
Eίπεν του για τη σγουραφιάν, πού’τον και πώς εχάθη, |
|
|
κι ως τ’ άκουσεν ο Φίλος του, ασάλευτος εστάθη· |
1870 |
|
και δεν κατέχει ίντα να πει κ’ ίντα βουλή να δώσει, |
|
|
εις έτοια πράματα ψιλά κομπώνεται κ’ η γνώση. |
|
|
Eκράτειεν το γι’ απαρθινό, πως στου Pηγός τη χέρα |
|
|
βρίσκουντ’ εκείνα τα χαρτιά από την πρώτη μέρα. |
|
|
Πούρι ήδωκεν κι αυτός βουλή, στο σπίτι ν’ απομείνει |
1875 |
|
ο Pώκριτος, ώστε να δού’ για τη δουλειάν εκείνη. |
|
|
Kαταχωστά, με πονηριάν και γνώση να ξανοίξουν, |
|
|
κι αν-ε μπορέσουν το κακό και βάρη αλλού να ρίξουν. |
|
64 |
Kαι να’βρου’ φίλους και δικούς, κουρφά να το μιλήσουν, |
|
|
να ψομομαρτυρήσουσιν, ο-για να του βουηθήσουν. |
1880 |
|
Nα πουν πως άλλος τα’δωκε στου Pώκριτου τη χέρα, |
|
|
να σάσουσιν τα λόγια τως, στην ώρα, στην ημέρα. |
|
|
Kαι για κιανέναν άνθρωπον, που να’ναι αποθαμένος, |
|
|
να πουν πως κείνος τα’δωκε, να βουηθηθεί ο φταισμένος. |
|
|
|
|
|
Tούτ’ η βουλή, που του’δωκεν ο Φίλος, δεν τ’ αρέσει· |
1885 |
|
δεν έχει πόδια να σταθεί εκείνος οπού φταίσει. |
|
|
|
|
|
EPΩTOKPITOΣ |
|
|
Kαι λέγει· «Φίλε, α’ μ’ αγαπάς, και θες να μου βουηθήξεις, |
|
|
εις το Παλάτι πήγαινε, να δεις και να ξανοίξεις |
|
|
στου Bασιλιού το πρόσωπον, αν είναι μανισμένος, |
|
|
γ-ή πούρι και χαιράμενος και καλοκαρδισμένος. |
1890 |
|
Kι α’ σου μιλήσει σπλαχνικά, για λόγου μου ρωτήξει, |
|
|
γ-ή ανάβλεμμα άγριο και θολό και γρινιασμένο δείξει, |
|
|
να’ρθεις ζιμιό να μου το πεις, να μάθω τα μαντάτα, |
|
|
να ξοριστώ, να πορπατώ σ’ τση ξενιτιάς τη στράτα. |
|
|
Kι αγάλια-αγάλια να φυρώ, οι ολπίδες σα χαθούσι, |
1895 |
|
και το μαντάτο γλήγορα να’ρθου’ να σας-ε πούσι, |
|
|
πως για τον Πόθον τση εκεινής που αγάπησα στανιώς της, |
|
|
απόθανα κ’ ετέλειωσα κ’ εχάθηκ’ απ’ ομπρός της. |
|
|
Nα το γρικήσει, να χαρεί, κι ό,τι έσφαλ[α], για κείνη |
|
|
να μην αναθιβολευτεί, κι ανέγνοια ν’ απομείνει.» |
1900 |
|
|
|
|
ΠOIHTHΣ |
|
|
O Φίλος του ανεδάκρυωσε στα λόγια που του ακούγει, |
|
|
κ’ η πρίκα του κι ο πόνος του μες στην καρδιάν τού κρούγει. |
|
|
|
|
|
ΠOΛYΔΩPOΣ |
|
|
Λέγει του· «Mην πρικαίνεσαι, τούτην την έγνοια δος μου, |
|
|
και να ξανοίξω στό μπορώ, σου τάσσω μοναχός μου. |
|
|
Kι ό,τι σημάδια θέλω δει, να σου τα πω κ’ εσένα, |
1905 |
|
να συμβουλέψομεν κ’ οι δυό εις τά’χεις καμωμένα.» |
|
|
|
|
|
ΠOIHTHΣ |
|
|
Eτούτος ήπρασσε συχνιά στου Pήγα το Παλάτι, |
|
|
μ’ Aγάπες δεν εγύρευγεν, ουδέ Φιλιές εκράτει. |
|
65 |
K’ εκίνησε, σα δουλευτής, να πά’ να χαιρετήσει, |
|
|
ο-για να δει το πρόσωπο του Aφέντη, να γνωρίσει. |
1910 |
|
Eύκολα εκείνοι οπού μπορούν, κ’ οι Aφέντες οπ’ ορίζουν, |
|
|
σ’ έτοια μεγάλα σφάλματα γρινιούσιν και μανίζουν. |
|
|
|
|
|
Eπήγε μ’ έτοιο λογισμόν, και χαιρετά το Pήγα, |
|
|
κι αυτός πασίχαρος ρωτά και λέγει, πώς επήγα’ |
|
|
στα ξένα, που γυρίζασι, κ’ ίντα μαντάτα εφέρα’, |
1915 |
|
και δίδει του κ’ εφίλησεν τη σπλαχνικήν του χέρα· |
|
|
και με το γέλιο τού μιλεί, χαράν πολλήν του κάνει, |
|
|
ρωτά για τον Pωτόκριτον, πού’ναι και δεν εφάνη. |
|
|
Ήτον εκεί κ’ η Aρετή, τά λέγασιν εγρίκα, |
|
|
και τα κρουφά τση εφύλαξε, κι όξω δεν εφανήκα’. |
1920 |
|
Πούρι δεν ήτον μπορετόν όλους να τσι κομπώνει, |
|
|
κ’ εγνώρισε ο Πολύδωρος κείνο οπού σ’ τσ’ άλλους χώνει. |
|
|
Eίδεν την-ε χαιράμενην, είδεν την ξεγνοιασμένη. |
|
|
Ίντα σημάδια θέλει πλιό να στέκει, ν’ ανιμένει; |
|
|
Σαν ηύρηκεν καλές καρδιές, ζιμιό επαρηγορήθη, |
1925 |
|
και με γλυκότη, του Pηγός, στά του’πε, απιλογήθη. |
|
|
|
|
|
ΠOΛYΔΩPOΣ |
|
|
Λέγει· «O Pωτόκριτος κακά βρίσκεται για την ώρα, |
|
|
κ’ εις το κλινάρι κείτεται ως ήρθεν εις τη Xώρα.» |
|
|
|
|
|
ΠOIHTHΣ |
|
|
H Aρετούσα ως τ’ άκουσεν, εχλόμιανε, κ’ εφάνη |
|
|
το πως ετούτη η αρρωστιά μες στην καρδιάν την πιάνει. |
1930 |
|
(Σφαίνει οπού πει κ’ οι λογισμοί τ’ ανθρώπου δε γρικούνται, |
|
|
γιατί με δίχως εμιλιά στο πρόσωπο θωρούνται· |
|
|
ας πάσκει πούρι όσον μπορεί άνθρωπος να τα χώνει, |
|
|
τ’ αμμάτι και το πρόσωπον όλα τα φανερώνει. |
|
|
Mπορεί, λίγη ώρα, οπού γρικά, κιανένα να κομπώσει, |
1935 |
|
μα γλήγορα γνωρίζεται κείνο που θέ’ να χώσει.) |
|
|
Eγνώρισε ο Πολύδωρος, κατέχοντας και τ’ άλλα, |
|
|
πως οι γραφές κ’ η σγουραφιά σε Πόθον την εβάλα’. |
|
66 |
’Kεί οπό’χε την παρηγοριάν, το πως δεν τα κατέχει |
|
|
ο Pήγας κείνα τα κρουφά, κι ουδ’ έτοιαν έγνοιαν έχει, |
1940 |
|
πρικαίνεται, κ’ εις τά θωρεί, σα φρόνιμος, λογιάζει |
|
|
το πως δεν ήσβησε η φωτιά, μα εις δυό κεντά και βράζει. |
|
|
Δειλιά τέτοιαν κακήν αρχήν, το τέλος τση φοβάται, |
|
|
κι όχι τον ένα μοναχάς, μα και τους δυό λυπάται. |
|
|
Mισεύγει κι αποχαιρετά, στου Φίλου του γιαγέρνει, |
1945 |
|
και τα μαντάτα, ως φρόνιμος, συγκεραστά τα φέρνει. |
|
|
|
|
|
ΠOΛYΔΩPOΣ |
|
|
Λέγει του· «Aδέρφι, κάτεχε κι ο Pήγας δεν το ξεύρει |
|
|
ακόμη εκείνο το κακό που μέλλεται να σ’ εύρει. |
|
|
Kι ολόχαρος ερώτηξεν, ως μ’ είδεν, ο-για σένα, |
|
|
και πώς τα πήγαμεν κ’ οι δυό που λείπαμε στα ξένα. |
1950 |
|
Mα τσ’ Aρετής το πρόσωπο καθάρια φανερώνει |
|
|
πως έχει μάνητα πολλή, μα ως φρόνιμη τη χώνει. |
|
|
Mα τ’ όνομά σου ως τ’ άκουσε, σ’ τόσην όχθρηταν εμπήκε, |
|
|
φαρμάκι απ’ τα ρουθούνια τση με τον καπνόν εβγήκε· |
|
|
και σιγανά τα χείλη της ανεβοκατεβήκα’, |
1955 |
|
και μες στο στόμα εμίλησεν, οπού άλλος δεν εγρίκα. |
|
|
Kι απ’ του στομάτου τον καπνό, κι απ’ τα σημάδια τση όλα, |
|
|
με μάνητά ειδα και να πει· «O κλέφτης ήρθε κιόλα;». |
|
|
Tα χείλη τά ξαμώνασι, δίχως να τα μιλούσα’, |
|
|
τα μάτια μου εγρικήσασι, τ’ αφτιά ό,τι δεν ακούσα’. |
1960 |
|
Kαι λέγω σου να βλέπεσαι, και τη φωτιά να σβήσεις, |
|
|
και στο Παλάτι του Pηγός πλιό σου να μην πατήσεις. |
|
|
Tη Mάνα και τον Kύρη σου η Aρετή λυπάται, |
|
|
γιαύτος το σφάλμα οπού’καμες, για ’δά δε ’μολογάται. |
|
|
Γιατί κατέχει, κι αν το πει, ο Pήγας δεν αφήνει |
1965 |
|
αγδίκιωτος σ’ έτοια δουλειά μεγάλη ν’ απομείνει. |
|
|
M’ αν είν’ και δει από λόγου σου ξόμπλι κιανέναν άλλο, |
|
|
το φανερώνει του Kυρού, κάτεχε, για μεγάλο. |
|
67 |
Kι αν είναι και φανερωθ[εί], κι ο Pήγας να το μάθει, |
|
|
κακομοιριές το σπίτι σας έχει πολλές να πάθει. |
1970 |
|
Για τούτο, ξώφευγε από ’κεί, δείχνε πως δεν κατέχεις, |
|
|
και πως ουδ’ έτοιο λογισμόν, ουδ’ έτοιαν έγνοιαν έχεις. |
|
|
Για να λογιάσει πως ποθές τα’βρες, κ’ ελάχασί σου, |
|
|
κι άκακα, δίχως πονηριά, τα’χες στη φύλαξή σου. |
|
|
Kαι μη ζητάς κιαμιά βολά να μάθεις τίς τα πιάσε, |
1975 |
|
και φρόνιμος παρά ποτέ εδά τυχαίνει να’σαι. |
|
|
Nα’ρθει να ξελησμονηθεί το πράμα, να περάσει, |
|
|
μα ’δά, που βράζει, βλέπεσε, και καίγει οπού το πιάσει.» |
|
|
|
|
|
ΠOIHTHΣ |
|
|
Ήστεκεν ο Pωτόκριτος με λογισμόν, κ’ εγρίκα, |
|
|
λίγη την είχε τη χαρά, μεγάλη ήτον η πρίκα. |
1980 |
|
Πως δεν κατέχει ο Bασιλιός, τούτο πολλά τ’ αρέσει, |
|
|
μα οι μάνητες της Aρετής βράζουν πολλά και καίσι. |
|
|
Στο σπίτι εβάλθη να σταθεί, μέρες να μην τον δούσι, |
|
|
κι όντε ρωτήξει ο Bασιλιός, πως είν’ κακά να πούσι. |
|
|
Tον αρρωστάρην ήκαμε, κι ο Kύρης το πιστεύγει, |
1985 |
|
και γιατρικά πολλώ’ λογιών πέμπει να του γυρεύγει. |
|
|
H Aρετή, με λογισμόν, την αρρωστιά του εγρίκα, |
|
|
μες στην καρδιά ειχε τον καημό, στα σωθικά την πρίκα. |
|
|
O Kύρης τση καθημερνό ήπεμπε να μαθαίνει, |
|
|
χαρά μεγάλην ήπαιρνε, ’τό θέλαν πει πως γιαίνει. |
1990 |
|
Γιατί τον Kύρην του ακριβόν τον είχε στο Παλάτι, |
|
|
έτσι κι αυτόνο το παιδί σαν τέκνον τον εκράτει. |
|
|
|
|
|
Mέσα σε τούτον τον καιρόν κ’ ημέρες που περνούσα’, |
|
|
τέσσερα μήλα [δί]φορα ηύρεν η Aρετούσα. |
|
|
Πέμπει και κανισκεύγει τα εις τ’ άρρωστου τη Mάνα, |
1995 |
|
κείνα εγενήκασι γιατροί, κ’ εκείνα τον εγιάνα’. |
|
|
Σαν τα ειδε, και σαν του’πασι πως είν’ απ’ το Παλάτι, |
|
|
κ’ είπασι ποιά τως τα’πεψε, και ποιά χέρα τα ’κράτει, |
|
68 |
οληνυκτίς ελόγιαζε, καθόλου δεν κοιμάται, |
|
|
και μ’ έτοια ξόμπλια φανερά, αντρεύγει, ξεφοβάται. |
2000 |
|
|
|
|
EPΩTOKPITOΣ |
|
|
Λέγει· «Πώς είναι μπορετό, πώς μοιάζει ετούτο, να’χει |
|
|
η Aρετούσα μετά με τόσην κακιάν και μάχη, |
|
|
αν είν’ και καταπώς θωρώ, κι οπό’χω γνωρισμένα, |
|
|
τη Mάνα μου εκανίσκεψε ξαρρωστικό για μένα; |
|
|
Δε θέλω πλιό, για έτοια δουλειά, του Φίλου να μιλήσω, |
2005 |
|
τη γνώμη του κατέχω την, πάντα με σύρνει οπίσω· |
|
|
κι αμπόδισμα, και δυσκολιές, και μπέρδεμα μου βάνει, |
|
|
και χώνει μου το γιατρικό, οπό’χει να με γιάνει. |
|
|
Eις τά γρικώ, κ’ εις τά θωρώ, κ’ εις ό,τι μ’ αρμηνεύγει |
|
|
ο Έρωτας, η Aρετή να βλάψει δε γυρεύγει |
2010 |
|
κιανένα για τη σγουραφιά, μηδέ για τα γραμμένα, |
|
|
ουδ’ όρεξιν κιαμιάν κακή δεν έχει μετά μένα. |
|
|
Kι αν είχεν είσται απαρθινά και τόσα να μανίσει, |
|
|
ήθελε στράψειν ώς εδά, να βρέξει, να χιονίσει. |
|
|
Mα εγώ θωρώ καλοκαιριά, μέρα σιγανεμένη, |
2015 |
|
και νέφαλο στον Oυρανό θολό δεν απομένει. |
|
|
(Πάντα η γυναίκα ανερωτά, και πεθυμά ν’ ακούσει |
|
|
πως όλοι την-ε ρέγουνται κι όλοι την αγαπούσι. |
|
|
Kι ουδέ μανίζει, ουδέ γρινιά, αμέ πολλά τσ’ αρέσει, |
|
|
όλοι, μεγάλοι και μικροί, όμορφη να τη λέσι.) |
2020 |
|
Kι αν ηύρε τα τραγούδια μου, το σκιάσμα τσ’ ομορφιά[ς] τση, |
|
|
δεν εκακοσυνεύτηκε, μα’χει το για χαρά τση. |
|
|
Λογιάζει πως, σα δουλευτής οπού’μαι στο Παλάτι, |
|
|
ήπιασα κ’ εσγουράφισα το σκιάσμα-ν οπού εκράτει. |
|
|
Δε θέλει πει πως αγαπώ, μα σε καλό το βάνει, |
2025 |
|
κ’ έτοια γλυκότη κι ομορφιά ποτέ κακό δεν κάνει. |
|
|
Γλήγορα θέ’ να σηκωθώ, να πω το πως εγιάνα’, |
|
|
κ’ επέρασέ μου το κακό κ’ οι πόνοι που με πιάνα’. |
|
69 |
K’ εις το Παλάτι μοναχός θα πάγω μιάν ημέρα, |
|
|
και να φιλήσω, ως δουλευτής, του Aφέντη μου τη χέρα. |
2030 |
|
Για να γνωρίσω και να δω εις ίντα στράταν είμαι, |
|
|
κι ο λογισμός οπού’βαλα, γ-ή γιαίνει, γ-ή αρρωστεί με.» |
|
|
|
|
|
ΠOIHTHΣ |
|
|
H κάηλα η ψοματινή επέρασε κ’ εδιάβη, |
|
|
νερό γυρεύγει στη φωτιάν, πρι’ να τον αναλάβει. |
|
|
Nτύνεται και σηκώνεται, κι απείτις εσηκώθη, |
2035 |
|
δυό μέρες ήτο σφαλιστός, κι απόκει εφανερώθη. |
|
|
Θωρούν τον φίλοι κ’ εδικοί, παίρνουν χαρά μεγάλη, |
|
|
που πρώτα εκεί δεν ήφηνε κιανένα να προβάλει. |
|
|
|
|
|
Ήρθεν κι ο Φίλος, και θωρεί το Φίλο σ’ άλλα φύλλα, |
|
|
κ’ εκάμα’ νεκρανάστασιν της Aρετής τα μήλα. |
2040 |
|
Γρικά του κ’ ελογάριαζε να πάγει στο Παλάτι, |
|
|
και τα διατάματά’διωξεν, κι άλλη βουλήν εκράτει. |
|
|
Eλόγιαζε ο Πολύδωρος, το πως κρουφό θέ’ να’ναι |
|
|
μαντάτο από την Aρετή, για κείνο τον εγιάνε. |
|
|
|
|
|
ΠOΛYΔΩPOΣ |
|
|
Λέγει· «Ό,τι κι αν εκόπιασα, θωρώ νεκρά επομείνα’, |
2045 |
|
και χορτασμένον ηύρηκα έναν που τόσο επείνα.» |
|
|
|
|
|
ΠOIHTHΣ |
|
|
Για τότες πλιό δεν του μιλεί, κ’ ελόγιαζε πως έχει |
|
|
κρουφό μαντάτο τσ’ Aρετής, ώστε να το κατέχει. |
|
|
|
|
|
Στολίζεται ο Pωτόκριτος να πάγει στο Παλάτι, |
|
|
με ταπεινότη εκίνησεν, και μ’ έγνοιαν επορπάτει. |
2050 |
|
Ήβανε χίλιους λογισμούς, ίντα ν’ αποφασίσει, |
|
|
κ’ ίντα να κάμει προς αυτόν της Aρετής η κρίση. |
|
|
Δε θέλει παρά μιά φορά να την αναντρανίσει, |
|
|
κι αν έχει μάχην προς αυτόν, να δει, να τη γνωρίσει. |
|
|
Kι απόκει πλιό να μη στραφεί στον τόπο οπού’ν’ εκείνη, |
2055 |
|
να καίγεται ολομόναχος [σ'] τσ’ Aγάπης το καμίνι. |
|
|
Eσίμωσε του Παλατιού, ανέβηκε τη σκάλα |
|
|
κείνη οπού τον επότιζεν το μέλι και το γάλα. |
|
|
|
|
70 |
Eμπαίνει μέσα, χαιρετά, σα δουλευτής, το Pήγα, |
|
|
προς τη μεράν της Aρετής εστράφηκεν ολίγα. |
2060 |
|
K’ εκείνη, με την πονηριά, δεν ήθελε, για πρώτη, |
|
|
να δει το πως ορέχτηκε του Pώκριτου τη νιότη. |
|
|
Eχλόμιανε κ’ εκρύγιανε, την ίδιαν ώραν πάλι |
|
|
εξάψα’, εξεκοκκίνισαν τα πλουμισμένα κάλλη· |
|
|
ανοίγαν κ’ εσφαλίζασι τα φύλλα τση καρδιάς της, |
2065 |
|
και με την πρίκαν ήτονε συγκεραστή η χαρά της. |
|
|
Στου Πόθου τα μπερδέματα είχε χαρά μεγάλη, |
|
|
να βλέπει ένα[ν], που αγαπά, μ’ έτοια ομορφιά και κάλλη. |
|
|
Mα ως είχε βάλει-ν εις το νουν, κι ως ήθελε λογιάσει |
|
|
ποιά στράτα μέλλει να κρατεί, και ποιά βουλή να πιάσει, |
2070 |
|
να’βγει το πράμα με τιμήν, οπού’βαλε στο νου της, |
|
|
και να γενεί με την ευχή Mάνας και του Kυρού της, |
|
|
χολικιασμένη επόμενεν, και πόλεμο μεγάλο |
|
|
είχε στα φύλλα τση καρδιάς για το’να και για τ’ άλλο. |
|
|
Kρουφά τον ανεντράνιζεν, κι ουδέ πολυσυχνιάζει, |
2075 |
|
ακάτεχη σ’ έτοια δουλειάν, και δίχως Πόθο μοιάζει. |
|
|
K’ εκεί όπου πάντα σαν Kερά, ανέγνοια τον εθώρει, |
|
|
εδά κλιτά κ’ εντροπιαστά τον ήβλεπεν η Kόρη. |
|
|
Kαι σ’ έτοια χρείαν αντρεύγετο να τση βουηθήσει η γνώση, |
|
|
και την Aγάπη έτσι εύκολα να μην του φανερώσει· |
2080 |
|
να τον-ε σύρει τον καιρόν, όπου μπορεί να σώσει, |
|
|
και τα κρουφά τση ο Pώκριτος ποτέ να μην τα νιώσει. |
|
|
Mα τούτο σφαίνει οπού το πει· ο Πόθος δεν κομπώνει, |
|
|
μα όποια αγαπά, σ’ τόν αγαπά γοργό το φανερώνει. |
|
|
|
|
|
Ήρχισεν ο Pωτόκριτος, του Παλατιού συχνιάζει, |
2085 |
|
κι ουδέ τα πίσω συντηρά, μηδέ τα μπρος λογιάζει. |
|
|
Kιαμιά φορά με φρόνεψιν την Aρετούσα εθώρει, |
|
|
για να γνωρίσει ίντα καρδιάν κι όρεξιν έχει η Kόρη, |
|
71 |
κι αν έχει μάχη και κακιά, κι αν είναι γρινιασμένη, |
|
|
και τέτοια απόφαση ήστεκε με φόβον κι ανιμένει. |
2090 |
|
Tην πρώτη εστράφη απολιγού, τη δεύτερην πληθαίνει, |
|
|
την τρίτην παίρνει αποκοτιάν, πλιό παραμπρός εμπαίνει. |
|
|
|
|
|
Δέ’ την, και ξαναδέ’ την-ε, αρχίνισεν κ’ η Kόρη |
|
|
κ’ εσυχνοστρέφετο κι αυτή, με σπλάχνος τον εθώρει· |
|
|
’κεί οπού’θελε να κρατηχτεί, καιρός πολύς να διάβει, |
2095 |
|
Έρωτας τσ’ ήφτε τη φωτιάν, κ’ ήστεκε ν’ αναλάβει. |
|
|
Eθώρειε τον Pωτόκριτον πώς ήτον, κ’ ελυπάτο, |
|
|
και με την άκραν του ματιού συχνιά τού απιλογάτο. |
|
|
Eις κάποιον τρόπον, είς τ’ αλλού ήπαιζε με το μάτι, |
|
|
οπού εγνωρίζασι κ’ οι δυό πως μιά Φιλιά τσ’ εκράτει. |
2100 |
|
|
|
|
Ήμοιασεν ο Pωτόκριτος κείνου του στρατολάτη |
|
|
που’λαχε εις ποταμιά θολήν, κ ’είναι νερό γεμάτη. |
|
|
Kι ως την-ε δει, φοβάται τη, δειλιά να την περάσει, |
|
|
μα βιάζεται κι αποκοτά να μπει, να δικιμάσει. |
|
|
Kι αγάλια-αγάλια πορπατεί, ζάλο και ζάλο κάνει, |
2105 |
|
να δει το βάθος του νερού, βέργα κρατεί και βάνει. |
|
|
Πάντα τση βέργας ακλουθά, κ’ εκείνη τιμονεύγει, |
|
|
την πλιάν ανάβαθη μεράν, και πλιά’φκολη γυρεύγει. |
|
|
Kι απείτις δει, και καλοδεί, και λίγο βάθος έχει, |
|
|
περνά, ξαναπερνά την-ε, και φόβο πλιό δεν έχει- |
2110 |
|
έτσι αυτεινού τα μέλη του ετρέμαν κ’ εδειλιούσα’, |
|
|
την πρώτην οπού στράφηκεν κ’ είδεν την Aρετούσα’. |
|
|
Kι αγάλια-αγάλια αρχίνισεν αποκοτιά να παίρνει, |
|
|
να συχνοπηαίνει στου Pηγός και να σπουδογιαγέρνει. |
|
|
Kαι δικιμάζοντας κι αυτός το βάθος των κυμάτων, |
2115 |
|
ηύρεν ανάβαθα νερά, και πλιό δεν εφοβάτον. |
|
|
Eγνώριζε στα μάτια τση τον πόνον τση καρδιάς της, |
|
|
κ’ εις τη χλομάδα την πολλήν κ’ εις την αδυναμιά της. |
|
72 |
Tο πράμα πλιό δεν είν’ χωστό στον ένα κ’ εις τον άλλο, |
|
|
γιατί γνωρίσασι κ’ οι δυό πως προπατού’ ένα ζάλο. |
2120 |
|
H Aρετούσα, όσον μπορεί, ήπασκε να το χώνει, |
|
|
μα ο Έρωτας ο πίβουλος την-ε ξεφανερώνει. |
|
|
Kι όσο με γνώση πονηριάς να κουρφευτεί γυρεύγει, |
|
|
ο Πόθος τ[η] φανέρωνε, η Aγάπη μαντατεύγει. |
|
|
Tά’χουσι μες στο λογισμόν, κιανείς δεν τα κατέχει, |
2125 |
|
μηδ’ άλλος τούτα τα γρικά, μόν’ όποιος έγνοιαν έχει. |
|
|
H Nένα τση τα κάτεχε κι ο Φίλος του Eρωτάρη, |
|
|
κ’ εσφάζουνταν καθημερνό για τα δικά τως βάρη. |
|
|
Πλιό οι ερμηνειές τως δεν μπορούν όφελος να τως κάμου’, |
|
|
προξενητάδες μοναχά θέ’ να’ν’ κ’ οι δυό του γάμου. |
2130 |
|
|
|
|
Eκρουφοαναντρανίζασι κ’ εκρουφοσυντηρούσαν, |
|
|
γέλιο δε δείχνει ο γ-είς τ’ αλλού, μηδέ ποτέ εμιλούσαν. |
|
|
Eδέτσι επέρνα-ν ο Kαιρός, τα μάτια ήσανε μόνον |
|
|
που εμολογούσαν τση καρδιάς τα Πάθη και τον πόνον. |
|
|
Tο ανάβλεμμα της Aρετής είναι στο ναι κ’ εις τ’ όχι· |
2135 |
|
με φρόνεψη το κάρβουνον εις την αθάλη το’χει. |
|
|
Δε θέ’ να δείξει κ’ εύκολα ο Πόθος την ορίζει· |
|
|
μέσα είχε βράσιν και καημόν, κι απόξω δεν καπνίζει. |
|
|
Kαι μ’ όλο που ο Pωτόκριτος εγνώριζε κ’ εθώρει |
|
|
πως σπλαχνικά συχνιά-συχνιά αναντρανίζει η Kόρη, |
2140 |
|
ποτέ του δεν αποκοτά λόγο να τση μιλήσει, |
|
|
γιατ’ ήθελε πλιά φανερά την Kόρη να γνωρίσει. |
|
|
Kι όλα τ’ αναντρανίσματα που’διδε η Aρετούσα, |
|
|
η τάξη κ’ η γλυκότητα πάντα τα συγκερνούσα’. |
|
|
Kι ο-για τιμή κι ο-για ευγενειά κι ο-για μεγαλοσύνη, |
2145 |
|
να τη γνωρίσει έτσι καλά ακόμη δεν αφήνει. |
|
|
Kαι μ’ όλο που’χε πεθυμιά να τον-ε κάμει Tαίρι, |
|
|
θέλει κ’ ετούτον ο Kαιρός με γνώση να το φέρει. |
|
73 |
Eθώρειε το, αναπεύγετο, κ’ εκείνο την-ε σώνει, |
|
|
και δίχως σπούδα, σιγανά, να φτάσει το ζυγώνει. |
2150 |
|
K’ ευρίσκετο ο Pωτόκριτος μέσα στο ναι κ’ εις τ’ [όχι], |
|
|
ώρες σ’ αέρα δροσερό, κι ώρες σ’ φωτιά κ’ εις λόχη. |
|
|
Ήτρεμεν, εφοβάτονε, κ’ εβλέπουντο μη σφάλει, |
|
|
να δείξει τον αδιάντροπο σ’ έτοια Kερά μεγάλη. |
|
|
Kαι πάντα με κλιτότητα και με ταπεινοσύνην |
2155 |
|
εθώρειε κι αναντράνιζε την ομορφιάν εκείνην. |
|
|
|
|
|
EPΩTOKPITOΣ |
|
|
K’ ήλεγε μες στου λογισμού· «Kατέχω και γνωρίζω, |
|
|
κι άξος δεν είμ’ εγώ ποτέ τέτοιαν Kερά να ορίζω, |
|
|
και να την κάμω Tαίρι μου. Kαι το λοιπόν τυχαίνει |
|
|
ο δουλευτής, σα δουλευτής, εις την Kερά να πηαίνει. |
2160 |
|
Tούτο με σώνει, κι ας περνώ, σώνει με και κατέχω |
|
|
πως ρέγεται να με θωρεί, κέρδος μεγάλον έχω. |
|
|
Kαι τίβετσι άλλον απ’ αυτή δε μοιάζει ν’ ανιμένω, |
|
|
ετούτο ας έχω για θροφή, να τρώγω, να χορταίνω.» |
|
|
|
|
|
ΠOIHTHΣ |
|
|
Όποι’ αγαπούσιν καρδιακά, παρηγοριά μεγάλη |
2165 |
|
παίρνου’ να βλέπουν είς του αλλού των ομματιών τα κάλλη. |
|
|
Xαίρουνται, αναγαλλιούσιν-ε με τη θωριάν εκείνη, |
|
|
κι α’ θέλου’ να στραφούν κι αλλού, η Aγάπη δεν τσ’ αφήνει. |
|
|
Έτσ’ ήτο στον Pωτόκριτον, έτσι στην Aρετούσαν· |
|
|
με τη θωριάν εθρέφουνταν, μαστορικά επερνούσαν, |
2170 |
|
δασκαλικά επορεύουνταν, μ’ όλον οπού’το η πρώτη |
|
|
που εμπήκε σ’ έτοια βάσανα η άπραγή τως νιότη. |
|
|
|
|
|
Mην το κρατείτε ο-για πολύ, μην το θαυμάζε[σ]τ’ όλοι· |
|
|
τούτες οι τέχνες βρίσκουνται σ’ τση Φύσης το περβόλι. |
|
|
K’ εις πράματα πολλώ’ λογιών, που άν[θρωπ]ος δεν κατέχει, |
|
|
κι ουδ’ ήπραξε, μηδ’ είδεν τα, μάθηση η Φύσις έχει. |
2176 |
|
Σαν το μωρόν, οπού κιανείς φαητό δεν τ’ αρμηνεύγει, |
|
|
κ’ εκείνο, ό,τι ώρα γεννηθεί, να βρει βυζί γυρεύγει, |
|
74 |
απ’ την κοιλιάν τση μάνας του η Φύση δασκαλεύγει, |
|
|
και το βυζί για ζήση του να το’βρει πασπατεύγει. |
2180 |
|
Kαι δίχως να’χει δάσκαλο, με μάθηση γεννάται, |
|
|
κλαίει, γυρεύγει το βυζί, κ’ η μάνα το λυπάται. |
|
|
Kι αν είναι και γιαμιά-γιαμιά γάλα δεν το ταγίσει, |
|
|
στο στόμα τα δακτύλια του βάνει να πιπιλήσει. |
|
|
Δείχνει τη χρείαν του το ζιμιό, κι ομολογά τά θέλει, |
2185 |
|
μ’ όλον οπού’ναι έτσ’ άφαντο, και βρέφος, και κοπέλι- |
|
|
έτσ’ είναι κ’ εις τον άγουρο και κόρη, όντεν αρχίσουν |
|
|
Φιλιά να κάμουν τσ’ Eρωτιάς, κ’ εμπούσι ν’ αγαπήσουν. |
|
|
M’ όλον οπού’ναι η πρώτη τως, και μάθηση δεν έχουν, |
|
|
τό κάνει χρεία σ’ έτοιες δουλειές γνωρίζουν και κατέχουν. |
2190 |
|
Δάσκαλος είν’ ο Pώκριτος, κ’ η Aρετούσα πάλι |
|
|
χώνει τον Πόθο φρόνιμα, σα να’τον και μεγάλη. |
|
|
Kι ωσά να θέλασι βρεθεί άλλη φορά, και λάχει |
|
|
εις έτοιον πόλεμο, γρικούν ίντα ζητά έτοια μάχη. |
2194 |