Αλλ’ ο πολιτικός των σημερινών χρόνων, πρέπει να είναι ισοστάσιος προς την εποχήν του, τουτέστι να πατή την αυτήν προς τον αιώνα βαθμίδα του πολιτισμού και της παιδεύσεως, μάλιστα δε της ιστορικής· διότι άνευ τούτων δυσκόλως δύναται να κατορθώση τι λόγου άξιον. Αλλ’ ούτε ο πολιτισμός και η παίδευσις της εποχής του, ούτε η ιστορία είναι μόνα ικανά να αναδείξωσιν αυτόν άξιον πολιτικόν, αλλ’ η πολιτική μεγαλοφυία. Ο πολιτικός, όχι ο υπουργός ο εκτελών καλώς, κατά την κοινήν έκφρασιν, την υπηρεσίαν του γραφείου του, αλλ’ ο πολιτικός ο μέγας, ο ήρως της πολιτικής, δεν είναι πλάσμα της ιστορίας, του γραφείου, ή της εποχής του, δεν είναι έργον χειρών ανθρώπων, αλλά χάρις καταπεμπομένη άνωθεν εις τα έθνη.
Εις το αθώον είθε στήθος σου ποτέ
μηδέ ακτίς του ψυχοφθόρου έρωτος
να μη εισέλθη ή, αν παρά πάσαν σου
εισδύση προσδοκίαν, ν’ απανθρακωθή
ο έρως σου εις στάκτην. […]
Όπως ο λόγος, ούτω και η σιωπή
ρομφαία είναι δίστομος ενίοτε,
ζωήν αλλά και θάνατον πηγάζουσα.
Ο ιδιώτης είναι ριψοκίνδυνος,
διότι η ζωή του είναι κτήμα του,
αλλά του βασιλέως κτήμα ίδιον
δεν είναι η ζωή, αλλά του έθνους του.
Ουτιδανός το γένος και το φρόνημα,
και αν θεοί ακόμη τον εγέννησαν.
Το θύμα θέλει θύμα, εξιλέωσιν!
Ω! όσοι προς του θρόνου ατενίζουσι
την λάμψιν μετά θάμβους, αν εγίνωσκον
πόσας καλύπτει η πορφύρα συμφοράς!
Η σημερινή Ελλάς κατά πρώτον μεν λόγον είναι δημιούργημα της ανδρείας και καρτερίας των τέκνων της, κατά δεύτερον όμως λόγον είναι τέκνον πολυώδυνον των μακρών προ πάντων και ενδελεχών και ανενδότων πολιτικών προσπαθειών και αγώνων τούτων του Ιωάννου Καποδιστρίου.
Ο λαός ηυλόγει τον λυτρωτήν του και ο «μπάρμπα-Γιάννης», όπως ο λαός ωνόμαζεν εν τω αισθήματι της δημώδους αυτού ευσεβείας και φιλοστοργίας τον Κυβερνήτην, ήτο το είδωλον αυτού. Τόσον δε κοινόν και στερεωμένον ήτο το αίσθημα της ασφαλείας και ευνομίας, ως προείπα, ώστε, ότε εις απόκεντρόν τι και έρημον μέρος ποιμήν τις οδηγών το ποίμνιόν του, συνηντήθη υπό στρατιωτών, είς δ’ εξ αυτών έρριψε βλέμμα λύκου εις αρνίον τι, καλόν εις βρώσιν, «Τι το κοιτάζεις;» είπεν εις αυτόν άφοβος και πλήρης θάρρους ο ποιμήν, «έχει μπαρμπαγιάννην και το φυλάττει!».
Εάν, όπως εγώ φρονώ, η πολιτική μεγαλοφυία συνίσταται εις την υπέρ το κοινόν μέτρον κατανόησιν και επιδίωξιν του κοινού αγαθού έθνους τινός, ομολογώ ότι την μεγαλοφυίαν ταύτην είχεν ο Ι. Καποδίστριας.