Η επιστήμη ενδιαφέρεται για τον άνθρωπο, εν μέτρω, δοκιμάζει δε αδιάκοπα και ίσως μάταια, να τον ξεπεράσει· φιλοσοφίες και θρησκείες ασχολούνται με έναν υποθετικόν τύπον ανθρώπου, συμβατικό, εκτός χρόνου και χώρου. Η λογοτεχνία και γενικά η καλλιτεχνική προσπάθεια επαναφέρει τα πάντα προς τον άνθρωπον, προς την ατομικήν ιδιοσυγκρασία, προς την σάρκα που πάσχει ή χαίρεται, προς τον νου που ανησυχεί, ψηλαφεί και συγκινείται εντός του χρόνου και εντός του χώρου. Ολιγότερο φιλόδοξη στον τελικό σκοπό της, η τέχνη, φτάνει τον σκοπόν αυτό τελειωτικά, σταθερά, και δημιουργεί σειράν αληθειών, που μένουν αναμφισβήτητες για τις ιδιοσυγκρασίες, όσες αισθάνουνται το πλήγμα των. Απέναντι της μιας αλήθειας, που επιδιώκουν επίμονα οι λοιπές προσπάθειες, η τέχνη δημιουργεί αδιάκοπα αλήθειες πολυάριθμες, νέες, τελειωτικές, και ευρίσκει πάντα νέους δεσμούς και νέες αναλογίες μεταξύ των ατόμων και της υπάρξεως. Οι αλήθειες αυτές, μορφές του ωραίου, υποσχέσεις ευτυχίας, έχουν την χαρακτηριστική αυτήν υπεροχήν του πολύτροπου ταυτόχρονα και του τελειωτικού, εφαρμόζουνται δε αρτιότερα προς την ποικιλία της πραγματικότητας από κάθε άλλην ταξιθέτηση, άκαμπτη και συνεπώς αυθαίρετη.