Η διχόνοια με δάδας αναμμένας εις το χέρι,
στην πολυπαθή Ελλάδα τους καρπούς της πάντα φέρει,
έχθρας, δόλους και προ πάντων κόμματα κι αισχράς φατρίας,
τα θεμέλια κι η βάσις των εθνών της δυστυχίας.
Έλειπεν απ’ την Ελλάδα τόσους χρόνους μία ψώρα,
άρχισε δε να μας τρώγη και να μας αυξάνη τώρα·
ενώ οι προπάτορές μας είχον την φιλοτιμίαν
γενικώς το να φυλάττουν πολιτών ισοτιμίαν,
οι σημερινοί μας τώρα θέλουν να μας ευγενίζουν,
και μ’ επίθετα μεγάλα τ’ όνομά των να στολίζουν,
κι άλλος Πρίγκιψ, άλλος Κόμης, άλλος μέγας Καβαλιέρος
θέλουν να επωνυμώνται εις το ένα κι άλλο μέρος.
Παιδάκι τόσο δα μικρό δεν ήμην χρόνων δέκα
και σαν εμέ δεν ήξερε κανένας τα Ρωμαίκα,
[...]
Αυτά είναι τα δύσκολα! όλα σχεδόν τα άλλα
ψωμάκι είναι μαλακό, και μέλι με το γάλα.
Οπόταν τα ανθρώπινα καταρασθή η Μοίρα,
λαμβάνει και το πήδημα του ψύλλου χαρακτήρα
σπουδαίον· αν πυρέσση δε και νους και φαντασία
πολλά συμβαίνουσι κακά, και πλείονα γελοία.
Εκλόνισε την παλαιάν Ελλάδα της Ελένης
η αρπαγή· ολίσθημα μιας παραλυμένης
εκρίθη συμφορά κοινή· διό κατά των Τρώων
ωπλίσθησαν ως αστακοί το άνθος των ηρώων,
ενώ Ελέναι εκατόν (δεν λέγω πλειοτέρας)
κρυφίως τα επρύμνισαν εκείνας τας ημέρας
με τους καλούς των εραστάς, και δι’ αυτάς με ζήλον
ούτ’ εκινήθησαν στρατοί και στόλοι, ουδέ φύλλον,
αλλά φαιδροί και σκωπτικοί εγέλασαν ολίγον
διαβολικώς, οι γείτονες στην μύτην των συζύγων.
Ελένη εις τον άπαντα αιώνα! κι όσον ζήση
ο μακαρίτης Όμηρος, δεν θέλει ασχημίσει·
από του κόσμου τας καλάς η καλυτέρα ήτον
ενώνουσα τα θέλγητρα και των τριών Χαρίτων.
Αν είναι πολυπράγμονες οι άνθρωποι συνήθως,
είν’ έτι πολυπράγμονες οι Έλληνες· το πλήθος
αφίνει τας ιδίας του πολλάκις ασχολίας,
και χάνεται με των αργών τας ματαιολογίας·
«Τι γίνεται εις το Περού! τι κάμνουν εις την Κίναν;»
πολλάκις ερωτά, ενώ ριγή από την πείναν.
Τα πλάσματά της μάταια διέπλασεν η φύσις,
κι οι άνθρωποι ως μάταιοι ζητούν τας διακρίσεις,
δι’ ο κ’ εφεύρον τας στολάς και τα παράσημά των,
και χαίρονται ως πίθηκοι εις τα κωδώνιά των.
Διότι είναι η αρχή σατραπισμού αιτία,
και ο προϋπολογισμός μικρά Καλλιφορνία,
και δι’ αυτήν συμβαίνουσι μηνύσεις και κλητεύσεις,
και ενεργούνται δι’ αυτήν δαρμοί, καλπονοθεύσεις·
εκεί πλην δαπανώμενος διά νοός φρονίμου
υπάρχει κακοστόμαχος ο οβολός του Δήμου.
Δασκάλους δε αποκαλώ, συλλήβδην και αθρόα,
τα δίποδα, κακεντρεχή, γνωστά χερσαία ζώα,
τα εκμυζώντα μ’ ηδονήν λεξίδια και φράσεις,
τα νομιζόμενα κοινώς μεστά σοφίας πάσης,
διότι με αναίδειαν λαλούσι περί πάντων,
θαυμάζοντα και μόνα των την πολυμάθειάν των!
Την πτήσιν της φέρει γοργώς κ’ ελευθέρως,
τον ένοχον σχίζει· πλην φόνος ορμής
τον ρύπον δεν πλύνει ραγείσης τιμής,
στο βλέμμα της στράπτει εκδίκησις κ’ έρως.
Μεγάλοι του κόσμου, καλώς στοχασθήτε!
Το άσμα μου μάθημα κρύπτει πικρόν·
αν έπλασ’ ο Πλάστης τον ψύλλον μικρόν,
κι ο ψύλλος σάς πνίγει, εάν αδικήται.