Η κατάχρηση του νοήματος της τέχνης απαιτεί βαθύ στοχασμό και λεπτότητα διαισθητικής δυνάμεως, ώστε ο προσήλυτος να εισχωρήσει με καιρό και με κόπο ώς το άδυτο όπου θα του αποκαλυφθεί η εσώτερη αλήθεια.
Τέχνη σπουδαία δε θα βρεις ποτέ στο βουνό ή στο χωριό, ούτε εξαιρετικά ωραία θα τη βρεις πάντοτε. Μα φυσική, δηλαδή αληθινή, θα ’ναι πέρα και πέρα πάντοτε, και δοσμένη να πούμε από το Θεό ―έτσι όπως η φύση δεν είναι πάντα γεμάτη ομορφάδες, ούτε η φυσική ζωή είναι όλο ευλογία. Αυτή είναι, κι έχεις να συμμορφωθείς μ’ αυτή, κι αν δεν μπορείς, αιτία είναι ότι το σώμα σου ή το πνεύμα σου είναι άρρωστο.
Αληθινή θα βρεις λοιπόν την τέχνη του λαού πάντοτε, ικανή να γίνει θεμέλιο για το παραπέρα, για το ανώτερο. Αλάνθαστη σαν το ένστικτο, χρήσιμη. Κι αντανακλά, χωρίς η ίδια να το ξέρει, χωρίς να το ζητήσει, μια λάμψη από τα υψηλότερα ιδανικά του ανθρώπου. Τη θρησκεία, την οικογένεια, την πατρίδα...
Βλέποντας ένα έργο της αρχαίας τέχνης, αισθάνεσαι πως η μορφή του βγήκε από μια πραγματική ιδανική σχέση του καλλιτέχνη με τους διπλανούς του. Πως δεν είναι έργο ενός μα πολλών. Πως έχει μέσα του κάτι τόσο θεμελιακό, ώστε γίνεται κοινό απόκτημα όλων. Έχει δηλ. μ’ άλλους λόγους αυτό που ο Σολωμός το λέει κοινό και κύριο.
Το καινούριο μάς τραβάει, γιατί η ψευτιά γλήγορα παλιώνει. Μόνο το σωστό είναι αγήραστο, γιατί κρύβει μέσα του το περασμένο και το μέλλον. Αληθινά εβάλαμε το ταπεινό βασίλειο του ατόμου ψηλότερα από το αιώνιο του ανθρώπου. Και με τούτες τις πράξεις μας άλλο δεν καταφέρνουμε παρά να μακραίνουμε από κοντά μας την ώρα που θα μας έφερνε ό,τι η αρχιτεκτονική ίσως περισσότερο από τις άλλες τέχνες μπορεί να δώσει: Την ποίηση στην καθημερινή μας ζωή.
Σχήμα είναι ο κόσμος ―νέος στα μάτια του πρωτόπλαστου.
Για τον Καλλιτέχνη που μια φορά αντίκρισε αυτή τη χαρά, ο κόσμος-Σχήμα είναι αγέραστος. Κάτι που για πρώτη φορά πάντα το βλέπει.
Το Σχήμα μάς οδηγεί ―γιατί μέσα στο Σχήμα περικλείνεται το αίσθημα κι η ιδέα κι η λέξη και η γραμμή και το χρώμα και ο ήχος.
Κάτω από κάθε Σχήμα κρύβεται μια ανάλυση. Όπως και κάτω από κάθε ανάλυση κρύβεται κι ένα Σχήμα.
Σχήμα είναι το πνεύμα του νόμου. Η εξωτερική όραση είναι ο τύπος του νόμου.
Μόνο η κατανόηση των νόμων της τέχνης και των Σχημάτων της θα σ’ οδηγήσει στην κατανόηση της λαϊκής-αυθόρμητης τέχνης του τόπου σου, και τότε η προσκόλλησή σου ―από συναισθηματικούς σου λόγους― στη λαϊκή σου τέχνη θα σ’ οδηγήσει στην Τέχνη.
Η εποχή μας είναι τόσο φτωχιά που είναι πρέπον να σκύψουμε και να μαζέψουμε και τα τελευταία ψιχουλάκια που σ’ αυτά πάνω ζει το Σχήμα.