Απ’ όλες τις πόλεις του εσωτερικού της Ανατολής, η Άγκυρα έχει τα περισσότερα αρχαιολογικά μνημεία. Τα βουνά και τα λαγκάδια της είναι κατάσπαρτα από επιγραφές, απολιθώματα κι άλλα σπαράγματα. Σχεδόν σ’ όλους τους τοίχους των παλιών αρχοντικών και των τζαμιών σώζονταν και σώζονται πολλά ενεπίγραφα και άλλα κομμάτια. Άγαλμα του Ιουλιανού του Παραβάτη στολίζει μια πλατεία της! Τα τείχη της ακρόπολης θαρρείς κι είναι κεντημένα μ’ εκατοντάδες ωραία σπαράγματα, για τα οποία ο Περικλής Αλτιντόπ, στο βιβλίο του η «Γαλάτη», λέγει:
 
    «Διασωθέντων δίκην που στοίχων
    αριστουργήματος, επικώς.»
 
    Το σπουδαιότερο όμως μνημείο, το παγκόσμια γνωστό είναι το Αυγουσταίο (Monumentum Ancyranum ή και Marmor Ancyranum). Αυτό είναι ένας παλαιότερος όψιμος ελληνιστικός ναός, αφιερωμένος στη λατρεία της Ρώμης και του Αυγούστου, που τους είχαν θεοποιήσει. Στο πόδιο του ναού είναι χαραγμένα λατινιστί κι ελληνιστί τα res gestae (πεπραγμένα) του αυτοκράτορα. Αργότερα, στη μεσημβρινή πρόσοψη του κτιρίου στήριξαν οι Τούρκοι το μικρό τέμενος του Χατζή-Μπαϊράμ, έργο του εξωμότη, περίφημου αρχιτέκτονα Σινάν που σήμερα το επιβλητικό άγαλμά του στολίζει τα Προπύλαια του Πανεπιστημίου! Το Αυγουσταίο που μαζί μ’ άλλα μνημεία βρίσκονταν στο κάτω μέρος της πόλης, που το είχαν χτίσει οι Ρωμαίοι, μετατράπηκε στα παλαιοχριστιανικά χρόνια σε εκκλησία. Η πόλη ήταν πλούσια και σ’ οθωμανικά μνημεία. Στα χρόνια του Σουλτάνου Βαγιατζήτ υπήρχαν 15 τεκέδες, απ’ τους οποίους του Χατζή-Μπαϊράμ έπαιρνε 3.000 δερβίσηδες. Ο Εβλιά Τσελεμπή, που την επισκέφθηκε πριν από 250-300 χρόνια, σημειώνει στ’ οδοιπορικό του ότι υπήρχαν 300 χαμάμια, 3 αίθουσες για την ανάγνωση του κορανίου, 70 παλάτια, ένα μπεζεστένι (κλειστή αγορά) κι άλλες αγορές. Οι δρόμοι ήταν στρωμένοι με λευκές πέτρες, τα σπίτια χτισμένα με τούβλα και είχε 6.600 σπίτια. Σ’ όλα αυτά πρέπει να προσθέσουμε και τις πολλές βρύσες που δρόσιζαν τους δρόμους της πόλης και πολλές απ’ αυτές σώζονταν ακόμα ώς τα χρόνια της ανταλλαγής. Το Οϊλέν τσεσμέ (βρύση), το Ακτζέ τσεσμέ, το Ολουτζάκ τσεσμέ, Τσουκούρ τσεσμέ κ.ά. Όλες μ’ άφθονο νερό απ’ το Ελμά νταγ.
    Οι Τούρκοι θεωρούσαν θεάρεστο έργο να χτίζουν βρύσες. Σε μια τέτοια βρύση είχε γνωρίσει ο παππούς μου, απ’ την Τήνο, τη γιαγιά μου στην Άγκυρα!
    Απ’ τα χριστιανικά μνημεία το σημαντικότερο ήταν η παλαιοχριστιανική τρουλωτή βασιλική του Αγ. Κλήμεντος, πολιούχου της Άγκυρας. Το σχεδιάγραμμά της ήταν όμοιο μ’ εκείνο του ναού της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στη Νίκαια, αλλά χωρίς παράθυρα. Η εκκλησία βρισκόταν στην τουρκική συνοικία, απέναντι απ’ το Κούρσουνλου Τζαμί, που και γι’ αυτό το τζαμί έλεγαν πως ήταν κάποτε εκκλησία. Ο ναός του Αγ. Κλήμεντος με τον καιρό είχε περικυκλωθεί από την αυλή ενός τούρκικου σπιτιού. Σε μια γωνιά έκαιε μία καντήλα όπου άναβαν χριστιανοί και Τούρκοι τα κεριά τους. Σε μια άλλη γωνιά είχαν σωθεί δύο τάφοι. Ο μεγαλύτερος του Αγ. Κλήμεντος κι ο μικρότερος του Αγ. Αγαθάγγελου. Για να μη δεινοπαθεί περισσότερο αυτό που απόμεινε, ο γέρων Καρασούλης, με κάποιο τέχνασμα αγόρασε το τούρκικο σπίτι κι έτσι έγινε πάλι η εκκλησία χτήμα των χριστιανών. Εκτός του Αγ. Κλήμεντος που δεν λειτουργούσε, είχαν οι Έλληνες και τον Άγ. Γεώργιο και τον Άγ. Νικόλαο, τη μητρόπολή τους. Οι Αρμενοκαθολικοί είχαν τέσσερις εκκλησίες, οι Γρηγοριανοί δύο, οι Αρμένιοι διαμαρτυρόμενοι μία και οι Εβραίοι είχαν τη συναγωγή τους.